Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Fen Bilimleri Ders Konularını Öğrenmeye İlişkin Duygularının İncelenmesi: Bir Karma Yöntem Araştırması

Year 2024, Volume: 10 Issue: 3, 243 - 264, 31.12.2024

Ayşe Rabia Başaran Uğur , Emine Güneri , Gülay Bedir

Abstract

Bu çalışmanın amacı fen bilgisi öğretmen adaylarının fen bilimleri ders konularını öğrenmeye ilişkin duygularının belirlenmesidir. Karma yöntemle tasarlanan çalışmaya Akdeniz, Karadeniz, Doğu Anadolu ve İç Anadolu bölgelerinde bulunan altı devlet üniversitesinin eğitim fakültelerinde 2021-2022 eğitim-öğretim yılında öğrenime devam eden 793 öğretmen adayları katılmıştır. Veri toplama araçları olarak Pekrun vd. (2002) tarafından geliştirilen ve Can (2018) tarafından Türkçeye uyarlanan “Başarı Duyguları Ölçekleri”, açık uçlu görüş formu ve yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Fen bilimleri ders konularını öğrenmeye ilişkin duyguların cinsiyete ve öğrenim görülen üniversiteye göre anlamlı şekilde farklılaşmadığı belirlenmiştir. Sınıf düzeyine göre anlamlı farkın birinci sınıflar lehine olduğu tespit edilmiştir. Fen bilimleri ders konularını öğrenmeye ilişkin olumlu duygularda anlamlı farkın laboratuvar geçmişi olan öğretmen adayları lehine olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca fen bilimleri ders konularını öğrenmeyi kolaylaştıran duyguların merak, ilgi, sevgi olduğu buna karşın öğrenmede zorluk yaşanılan konulara ilişkin hissedilen duyguların korku, kaygı olduğu belirlenmiştir. Çalışmada duygu eğitiminin fen bilimleri ders konularını öğrenmeye ilişkin katkıları olduğu belirlenmiştir. Bu katkıların ise derse olumlu yaklaşma ve mesleğe sağlam adım atma olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

öğrenmeye ilişkin duygular, beyin temelli öğrenme, kontrol değer kuramı

An Analysis of the Pre-service Science Teachers’ Emotions toward Learning Science Course Subjects: A Mixed-Methods Study

Abstract

This study aims to explore the emotions of pre-service science teachers towards learning science course subjects. The study, designed using a mixed-methods approach, included 793 pre-service teachers studying in the education faculties of six public universities located in the Mediterranean, Black Sea, Eastern Anatolia, and Central Anatolia regions during the 2021-2022 academic year. Data collection tools included the 'Achievement Emotions Questionnaire,' developed by Pekrun et al. (2002) and adapted into Turkish by Can (2018), as well as open-ended opinion forms and semi-structured interview forms. The findings revealed that emotions related to learning science course subjects did not differ significantly across gender or the university attended. A significant difference in favor of first-year students was observed when comparing different class levels. Positive emotions related to learning science course subjects were found to be significantly higher among pre-service teachers with a laboratory background. Besides, curiosity, interest, and affection facilitated learning, while fear and anxiety were associated with difficulties in learning certain subjects. The study concluded that emotion education contributes to learning science course subjects, with these contributions being a positive approach to the course and taking confident steps towards the profession.

Keywords

brain-based learning, control value theory, Emotions related to learning

References

• Akbudak, Y. (2005). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin fen bilgisi dersine ve öğretimine ilişkin tutumları ve önerileri (Yüksek lisans tezi.) Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Appleton, K. (2008). Developing science pedagogical content knowledge through mentoring elementary teachers. Journal of Science Teacher Education, 19(6), 523-545. https://doi.org/10.1007/s10972-008-9109
• Arastman, G., Öztürk Fidan, İ., & Fidan, T. (2018). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik: kuramsal bir inceleme. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 37- 75. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2018.61
• Ausubel, D. P. (1968). Educational psychology: A cognitive view. New York: Holt, Rinehart Bagozzi, R. P., Gopinath, M., & Nyer, P. U. (1999). The role of emotions in marketing. Journal of the Academy of the Marketing Science, 27(2), 186-204. https://doi.org/10.1177/0092070399272005
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Ünivestesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Bayrakçı, T., & Ünal, C. (2021). 7. Sınıf öğrencilerine karışımları ayırma teknikleri konusunda kapalı uçlu deneylerin uygulanması. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(16), 94-113. https://doi.org/10.46778/goputeb.871196
• Becker, S. E., Goetz, T., Morgen, V., & Ranellucci, J. (2014). The İmportance of Teachers Emotions and İnstructional Behavior for Their Students Emotions An Experience Sampling Analysis. Teaching and Teacher Education, 43, 15- 26. https://doi.org/10.1016/j.tate.2014.05.002
• Brigido, M., Borrachero, A. B., Bermejo, M. L., & Mellado, V. (2013). Prospective primary teachers self-eficacy and emotions in science teaching. Journal of Teacher Education, 36(2), 200-217. https://doi.org/10.1080/02619768. 2012.686993
• Caine, R. N., & Caine, G. (2002). Making connections: teaching and the human brain. California: ASCD.
• Caine, G., Caine, R. N., McClintic, C., & Klimek, K. (2005). 12 brain/mind learning principles in action. California: Corwin Press.
• Can, Ş. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının laboratuar uygulamalarına yönelik düşüncelerinin cinsiyet, öğretim türü, sınıf düzeyi ve lise laboratuvar deneyimleri açısından araştırılması. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 3-12.
• Can, Y. (2018). Öğrenci yanıt sisteminin ortaöğretim öğrencilerinin İngilizce derslerindeki başarıları ve başarı duyguları üzerine etkileri (Yüksek lisans tezi.) Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Caulfield, J., Kidd, S., & Kocher T. (2000). Brain-based instruction in action. Educational Leadership, 58(3), 62-64.
• Cheng, M. M. H., Chan, K. W., Tang, S. Y. F., & Cheng, A. Y. N. (2009). Pre- service teacher education student’ epistemological beliefs and their conceptions of teaching. Teaching and Teacher Education, 25, 319-322. https://doi.org/10.1016/j.tate.2008.09.018
• Christianson, S. A. (1992). Emotional stress and eyewitness memory: A critical review. Psychological Bulletin, 112(2), 284–309. https://doi.org/10.1037/0033-2909.112.2.284
• Creswell, J. W. (2019). Determining validity in qualitative inquiry. Theory into practice, 39(3), 124-130. https://doi.org/10.2307/1477543
• Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2021). Araştırma tasarımı nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2020). Designing and conducting mixed methods research. Thousand Oaks: Sage.
• Çalık, B. (2014). Ortaokul öğrencilerinde matematik başarı duyguları, matematik özyeterlilik ve özdüzenleyici öğrenme stratejilerinin ilişkisi (Yüksek lisans tezi) Ortadoğu Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erdamar Koç, G. E., & Demirel, M. (2008). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının duyuşsal ve bilişsel öğrenme ürünlerine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 629- 661.
• Frenzel, A. C., Pekrun, R., Goetz, T., Daniels, L. M., Durksen, T. L., Becker-Kurz, B., & Klassen, R. M. (2016). Measuring teachers’ enjoyment, anger, and anxiety: The teacher emotions scales (TES). Contemporary Educational Psychology, 46, 148-163. https://doi.org/10.1016/j.cedpsych.2016.05.003
• Garn, A. G., Simonton, K., Dasingert, T., & Simonton, A. (2017). Predicting changes in student engagement in university physical education: Application of control-value theory of achievement emotions. International Journal of Testing, 8, 34-54. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2016.12.005
• George, R. (2000). Measuring change in students’ attitudes toward science over time: An application of latent variable growth modeling. Journal of Science Education and Technology, 9(3), 213-225. https://doi.org/10.2307/40186571
• Goetz, T, Bieleke, M., Yanagida, T., Krannich, M., Roos, A. L., Frenzel, A. C., Lipnevich, A. A., & Pekrun, R. (2023). Test Boredom: exploring a neglected emotion. Journal of Educational Psychology, 115(7), 911-931. https://doi.org/10.1037/edu0000807
• Goleman, D. (2020). Duygusal zeka neden IQ’dan daha önemlidir?. Ankara: Varlık Yayınları.
• Gravetter, J. F., & Forzano, L. B. (2012). Research methods for the behavioral sciences. USA: Linda Schreiber-Ganster.
• Gürdal, A. (1997). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin fene karşı tutumları ve fen öğretiminde entegrasyonun önemi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9, 237-253.
• Hadley, S. A., & MacLeod, A. K. (2010). Conditional goal-setting, personal goals and hopelessness about the future. Cognition and Emotion, 24(7), 1191-1198. https://doi.org/10.1080/02699930903122521
• Hagenauer, G., Hascher, T., & Volet, S. E. (2015). Teacher emotions in the classroom: Associations with students’ engagement, classroom discipline and the interpersonal teacher-student relationship. European Journal of Psychology of Education, 30(4), 385-403. https://doi.org/10.1007/s10212-015-0250-0
• Hong, J., Heddy, B., Ruan, J., You, S., Kambara, H., Nie, Y., & Monobe, G. (2016). Revising and validating achievement emotions questionnaire-teachers (AEQ- T). International Journal of Educational Psychology, 5(1), 80-107. https://doi.org/10.17583/ijep.2016.1395
• Hofstein, A., & Lunetta, V. N. (2004). The laboratory in science education: Foundation fort he twenty-fisrt century. Science Education, 88(1), 28-54. https://doi.org/10.1002/sce.10106
• Immordino-Yang, M. H., & Damasio, A. (2007). We feel, therefore we learn: The relevance of affective and social neuroscience to education. Mind, Brain, and Education, 1(1), 3–10
• Izard, E. C. (2010). The many meanings/aspects of emotion: definitions, functions, activation, and regulation. Emotion Review, 2(4), 363-370. https://doi.org/ 10.1177/1754073910374661
• Jensen, E. (2006). Beyin uyumlu öğrenme. Ankara: Nobel Kitabevi.
• Kaçar, S., Yayla, Z., & Türkoğuz, S. (2021). Fen bilgisi öğretmen adaylarının laboratuvar güvenlik önlemlerine ilişkin bilgi düzeyleri. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 98-113.
• Keleş, E., & Çepni, S. (2006). Beyin ve öğrenme. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 3(2), 66-82.
• Keller, M. M., Chang, M. L., Becker, E. S., Goetz, T., & Frenzel, A. C. (2014a). Teachers’ emotional experiences and exhaustion as predictors of emotional labor in the classroom: An experience sampling study. Frontiers in Psychology, 5, 1-10. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2014.01442
• Kıral, B., & Başbağ, S. (2016). Sınıf öğretmenlerinin merhamet eğitimine ilişkin görüşleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 80-96. https://doi.org/10.24315/trkefd.366689
• Koçak, A., & Kayıklık, H. (2019). Duygular bağlamında din duygusu ve dini duygular. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(2), 687-713
• Levering, B. (2000). Disappointment in teacher-student relationships. Journal of Curriculum Studies, 32(1), 65-74. https://doi.org/10.1080/002202700182853
• Lichtenfeld, S., Pekrun, R., Marsh, H. W., Nett, U. E., & Reiss, K. (2023). Achievement emotions and elementary school children’s academic performance: Longitudinal models of developmental ordering. Journal of Educational Psychology, 115(4), 552-570. https://doi.org/10.1037 /edu0000748
• Merriam, B. S. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. Ankara: Nobel Yayınları.
• Miles, M. B., & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis:an expanded sourcebook. CA: SAGE Publications.
• Myers, L. B., & Derakshan, N. (2004). To forget ot not to forget: what do repressors forget and when they forget?. Cognition and Emotion, 18, 495-511. https://doi.org/10.1080/02699930341000419
• Özgün Koca, S. A., & Şen, A. İ. (2006). Orta öğretim öğrencilerinin matematik ve fen derslerine yönelik olumsuz tutumlarının nedenleri. Eurasian Journal of Educational Research, 23, 137-147.
• Pallant, J. (2017). SPSS survival manual: a step by step guide to data analysis using spss program. London: McGraw-Hill Education.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Pekrun, R., & Frese, M. (1992). Emotions in work and achievement. nternationalreview of industrial and organizational pyschology, 7, 153-200.
• Pekrun, R. (2006). The control-value theory of achievement emotions: Assumptions, corollaries, and ımplications for educational research and practice. Educational Psycholgy Review, 18, 315–341. https://doi.org/10.2307 /23364153
• Pekrun, R. (2022). Emotions in Reading and Learning from Texts: Progress and Open Problems. Discourse Processes, 59(1-2), 116-125. https://doi.org/10. 1080/0163853X.2021.1938878
• Pekrun, R., & Stephens, E. (2010). Achievement emotions: A Control-value approach. Social and Personality Psychology Compass, 4(4), 238-255. https://doi.org/10.1111/j.1751-9004.2010.00259.x
• Pekrun, R., Frenzel, A. C., Goetz, G., & Perry, R. P. (2007). Emotion in education. San Diego:Academic Press.
• Pekrun, R., Goetz, T., Frenzel, A., Barchfeld, P., & Perry, R. (2011). Mesuring emotions in students' learning and performance: The achievement emotions questionnaire (AEQ). Contemporary Educational Psychology, 36(1), 36-48. https://doi.org/10.1016/j.cedpsych.2010.10.002
• Pekrun, R., Goetz, T., Titz, W., & Perry, R. (2002). Academic emotions in students’ self-regulated learning and achievement: a program of qualitative and quantitative research. Edicational Psychologist, 37(2), 91-106. https://doi.org/10.1207/s15326985ep3702_4
• Pekrun, R., Marsh, H. W., Elliot, A. J., Stockinger, K., Perry, R. P., Vogl, E., Goetz, T., van Tilburg, W. A. P., Lüdtke, O., & Vispoel, W. P. (2023). A three-dimensional taxonomy of achievement emotions.Journal of Personality and Social Psychology, 124(1), 145-178. https://doi.org/10.1037/pspp0000448
• Peny, R. P., Hladkyj, S., Pekrun, R., & Pelletier, S. T. (2001). Academic control and action control in the achievement of college students: A longitudinal field study. journal of Educational Psychology, 93, 776-789. https://doi.org/10.1037/0022-0663.93.4.776
• Putwain, D. W., Schmitz, E. A., Wood, P., & Pekrun, R. (2020). The role of achievement emotions in primary school mathematics: Control–value antecedents and achievement outcomes. British Journal of Educational Psychology, 91(1), 347-367. https://doi.org/10.1111/bjep.12367
• Robson, C. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri gerçek dünya araştırması. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Seçer, Z. (2017). Sosyal olarak yetkin okul öncesi çocukların duygu düzenlemeleri ile annelerinin duygu sosyalleştirme davranışları arasındaki ilişkiler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1435-1452.
• Sert Ağır, M. (2017). Yaşam kalitesi, değerler ve umut-umutsuzluk. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11, 85-103.
• Sutton, R. E.,& Wheatley, K. F. (2003). Teachers emotions and teaching: a review of the literature and directions for future research. Educational Psychology Review, 15(4), 327-358. https://doi.org/10.2307/23361540
• Şahin, Ş., Ökmen, B., & Kılıç, A. (2018). Sevgi eğitimi dersi alan öğrencilerin sevgi ve sevgi eğitimi dersine dair görüşleri. Journal of Qualitative Research in Education. 7(1), 176-197. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.7c1s.8m
• Şimşek, T. (2019). Ortaöğretim öğrencilerinin cinsiyet ve sosyoekonomik durumlarını yansıtan bazı değişkenlerin öğrenme ve motivasyon algıları üzerine etkisi. (Yüksek lisans tezi.) Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uzun, E., & Başaran Uğur, A. R. (2018). Sınıf öğretmen adaylarının fen bilgisi dersine yönelik duyguları. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 39-53.
• Wolfe, P. (2001). Brain Matters: Translating Research into Classroom Practice. ASCD. http://www.ascd.org/publications/books/109073.aspx
• Wortock, J. M. M. (2002). Brain based learning principles applied to the teaching of basic cardiac code to associate degree nursing students using the human (Doktora tezi) University of South Florida.
• Yazgan İnanç, B., Bilgin, M., & Kılıç Atıcı, M. (2012). Gelişim psikolojisi çocuk ve ergen gelişimi. Ankara: Nobel Kitapevi.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yuo, S. H., Matsumoto, D., & Leroux, J.A. (2006). The influence of emotion recognition and emotion regulation on intercultural adjustment. İnternational Journal of Intercultural Relations, 30, 345-363. https://doi.org/10.1016/ j.ijintrel.2005.08.006
• Zembylas, M. (2004). Emotional Issues in Teaching Science: A case study of a teacher’s views. Research in Science Education, 34, 343–364. https://doi.org/10.1007/s11165-004-0287-6
• Zembylas, M., & Schutz, P. A. (2009). Research on teachers’ emotions in education: Findings, practical implications and future agenda. New York: Springer.