Morphologic and phenologic characterisation of common bean genotypes

Yıl 2014, Cilt: 30 Sayı: 4, 227 - 233, 01.08.2014

Barış Akbulut Yaşar Karakurt Muhammet Tonguç

Öz

Bean (Phaseolus vulgaris L.) is one of the important legume species in Turkey. The objective of the study was to characterize a total of 12 bean genotypes with one being a standard genotype collected from Burdur province in terms of morphological and phenological characteristics. Local bean genotypes collected from farmers during the winter period were inoculated in a bean field in May of 2009. Morphological, phenological and quality characteristics of the genotypes were determined during the vegetation period based on the UPOV criteria. At the end of the study, no significant differences were determined between the genotypes in terms of flowering time, vegetation period and protein ratios. On the other hand, growth type, plant height, flower color, pod length, pod pigmentation, pod stringiness, pod roughness, 1000 grain weight, grain color, number of seeds per pod, number of pods per plant and average pod weight showed significant differences among genotypes. The results suggest that there are enough variations among genotypes in terms of certain characteristics that provides them the potential to be used in the breeding programs.

Anahtar Kelimeler

Characterization, common bean, morphology, phenology, quality

Fasulye genotiplerinin morfolojik ve fenolojik karakterizasyonu

Öz

Fasulye (Phaseolus vulgaris L.), ülkemizde baklagil grubu sebzeler ic¸erisinde yer alan o¨nemli tu¨rlerden biridir. Bu c¸alış¸mada; Burdur sınırları iç¸erisinde yetiştirilen, biri standart çeşit olmak üzere toplam 12 fasulye genotipinin morfolojik ve fenolojik özellikleri ac¸ısından karakterizasyonlarının yapılması amaçlanmıştır. Genotipler, yerel fasulye yetiştiren çiftçilerden kış döneminde toplanmış ve 2009 yılı Mayıs ayında tarlaya ekilmiştir. Vejetasyon su¨resi ic¸erisinde genotiplerin morfolojik, fenolojik ve kalite o¨zellikleri UPOV kriterleri esas alınmak süretiyle belirlenmis¸tir. C¸alışma sonucunda, çiçeklenme süresi, vejetasyon süresi ve protein oranlarına ait genotipler arası fark önemsiz bulunmuştur. Diğer taraftan büyüme tipi, bitki boyu, çiçek rengi, bakla uzunlugˆu, baklada pigment olus¸umu, baklada kılçıklılık, baklada pürüzlülük, 1000 tane ağırlığı, tane rengi, baklada tohum sayısı, bitki başına bakla sayısı ve ortalama bakla ağırlıklarının genotipler arası farkları önemli bulunmuştur. Elde edilen verilere göre, çeşitler arasında bazı karakterler bakımından önemli varyasyon olduğu ve bu yüzden ıslah çalışmaları için kaynak materyal olarak kullanılma potansiyeline sahip oldukları sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fasulye, fenoloji, kalite, karakterizasyon, morfoloji

Kaynakça

• Gepts, P., Beavis, W.D., Brummer, E.C., Shoemaker, R.C., Stalker, H.T., Weeden, N.F., Young, N.D., Legumes as a model plant family. Genomics for food and feed report of the cross-legume advances through genomics conference. Plant Physiol., 137, 1228 – 1235, 2005.
• Singh, S.P., Integrated genetic improvement. In: Common bean improvement in the twenty-first century. S. P. Singh (ed.). Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, The Netherlands. pp. 133-165. 1999.
• Broughton, W.J., Hernández, G., Blair, M., Beebe, S., Gepts, P., Vanderleyden, J., Beans (Phaseolus spp.) - Model food legumes. Plant Soil, 252, 55-128, 2003.
• Tan, A., 1998. Current status of plant genetic resources conservation in Turkey. The Proceedings of International symposium on In Situ Conservation of Plant Genetic Diversity (Ed. Zencirci et al.), Ankara, pp. 5-16.
• Tan, A., Açıkgöz, N., In situ and on-farm conservation of legume landraces in Turkey. Pp. 117-120 in Report of a Working Group on Grain Legumes. Third Meeting, 5-7 July 2001, Krakow, Poland (L. Maggioni, M. Ambrose, R. Schachl, G. Duc and E. Lipman, compilers). International Plant Genetic Resources Institute, Rome, Italy. 2002.
• Piergiovanni, A.R., Taronto, G., Lasavio, P.F., Pignone, D., Commonbean (Phaseolus vulgaris L.) landraces from Abruzzo and Lazio regions (Central Italy). Genetic Res. Crop Evol., 00: 1-10. 2004.
• Escribano, M.R., Santalla, M., Casquero, P.A., Ve Ron, A.D.E., Patterns of genetic diversity in landraces of cmmon bean (Phaseolus vulgaris L.) from Galicia. Plant Breeding, 117, 49-56, 1998.
• Balkaya, A., Yanmaz, R., Bazı taze fasulye çesit adayları ile ticari çesitlerin morfolojik özellikler ve protein markörler yoluyla tanımlanmaları. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Tarım Bil. Der., 9(2),182-188, 2003.
• Vural, H., Eşiyok, D., Duman, İ., Kültür Sebzeleri (Sebze
• Yetiştirme) Ege Üniv. Zir. Fak. Bahçe Bit. Böl., İzmir, 440 s. 2000. 10. FAO, The state of food and
• agricultural. http://www.fao.org/publications/sofa/en/. 2009.
• Salk, A., Arın, L., Deveci, M., Polat, S., Özel sebzecilik kitabı. Namık Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, bahçe Bitkileri Bölümü, Ders kitabı, s: 184-197,Tekirdağ. (ISBN: 978-9944-0786-0-3). 2008.
• Balkaya, A., Karadeniz Bölgesindeki Taze Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Gen Kaynaklarının Toplanması, Fenolojik ve Morfolojik Özelliklerinin Belirlenmesi ve Taze Tüketime Uygun Tiplerin Teksel Seleksiyon Yöntemi İle Seçimi Üzerinde Araştırmalar Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi (Yayınlanmamış), 199 s. Samsun. 1999. 13.
• Akçin, A., Erzurum Sartlarında Yetistirilen Kuru Fasulye Çesitlerinde Gübreleme, Ekim Zamanı ve Sıra Aralıgının Tane Verimine Etkisi ile Bu Çesitlerin Bazı Fenolojik, Morfolojik ve Teknolojik Karekterleri Üzerinde Bir Arastırma. Atatürk Üniversitesi Yayınları, No.324, 1974.
• Gülümser, A., Bezelyede Azotla Gübreleme ve Sulamanın Verim ve Verim Unsurları ile Tanenin Protein Oranına Etkileri. Doçentlik Tezi, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Erzurum. 1981.
• Sağsöz, S., Tohumluk Bilimi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No:302, Erzurum. 2000.
• Kjeldahl, J., A new method for the estimation of nitrojen inorganic compounds Anal. Chem., 22, 366, 1883.
• SPSS, İstatistik paket programı. Windows 16.01 versiyonu, (ABD). 2012.
• Madakbas, S.Y., Ergin, M., Özcelik, H., Çarsamba Ovası’ndan Toplanmıs Eğri Oturak Taze Fasulye (Phaseolus
• Özelliklerinin Tespiti Üzerine Arastırmalar. VIII. Sebze Tarımı Sempozyumu, Van Yüzüncü Yıl Üniveritesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, 23-26 Haziran, s: 228-234. 2010.
• Düzdemir, O., Ece, A., Kuzey geçit bölgesinde bazı kuru fasulye genotiplerinin tanımlaması. YYU 8. Tarım Sempozyumu, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, 23-26 Haziran 2010, pp. 201-206, Van. 2010.
• Düzdemir, O., Akdag, C., Türkiye’de kuru fasulye genetik kaynaklarının karakterizasyonu: II. Verim ve bazı diğer özellikler. Gaziosmanpasa Üniv. Ziraat Fak. Der., 18(1), 101-105, 2001.
• Wallace, P., Gniffke, A., Masaya, P.N., Zobel, R., Photoperiod, temperature and genotype interaction effects on days and for flowering of bean. J. Amer. Soc. Hort. Sci., 116 (3), 534-543, 1991.
• Lanucci, A., Terribile, M.R., Martinello, P., Effects of temperature and photoperiod on flowering time of forage legumes in a Mediterranean environment. Field Crops Res., 106 (2), 156-162, 2008.
• Madakbaş, S.Y., Kar, H., Küçükomuzlu, B., Çarşamba
• Fasulyelerin Adaptasyonu. Tokat Gaziosmanpaşa Üniv. Ziraat Fak. Der., 21(2), 1-6, 2004.
• Gomez, O.J., Blair, M.W., Frankow-Lindberg B.E., Gullberg U., Molecular and phenotypic diversity of common bean landraces from Nicaragua. Crop Sci., 44, 1412-1418, 2004.
• Zeytun, A., Çarşamba Ovası’nda Yetiştirilen Fasulye Çeşitlerinin Fenolojik ve Morfolojik Karakterlerinin Tespiti Üzerinde Bir Araştırma. O.M.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Y. Lisans Tezi. 79s. Samsun. 1987.
• Garcia, E.H., Pena-Valdivia, C.B., Rogelio-Aguirre, J.R., Muruaga J.S.M., Morphological and agronomic traits of a wild population and an improved cultivar of common bean (Phaseoulus vulgaris L.). Ann. Bot., 79, 207-213, 1997. Inc., Chicago, IL, 18. vulgaris L.)
• Populasyonlarının 19. 20. 21. 22. 23. Ovası’nda Bazı Bodur Taze 24. 25. 26.
• Duke, J.A., Phaseolus vulgaris L. Handbook of Energy Crops. (Unpublished). 1983.
• Şehirali, S., Yemeklik Dane Baklagiller. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları: 1089. Ders Kitabı: 314. Ankara. 1988.
• Ergün, A., Samsun İlindeki Barbunya Fasulye Gen Kaynaklarının
• Varyabilitesinin Belirlenmesi Üzerinde bir Arastırma”. OMÜ Fen Bilimleri Enst. Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tez. 2005. ve
• Morfolojik 30. Meza, N., Rosas, J.C., Martin, J.P., Ortiz, J.M., Biodiversity of common bean (Phaseolus vulgaris L.) in Honduras, evidenced by morphological characterization. Genet. Resour. Crop Evol., 60, 1329-1336, 2013.
• Sozen, Ö., Artvin ili yerel taze fasulye (Phaseolus vulgaris L.) populasyonlarının toplanması, tanımlanması ve morfolojik varyabilitenin belirlenmesi.Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora tezi, 449 sayfa, Samsun. 2006.
• Yanmaz, R., Pratik Sebze Yetistiriciliği 7. Taze Fasulye Yetistiriciliği. Ankara Üniversitesi Basımevi, 8 s. 2010.
• Lazarao, A., Villar, B., Aceituno-Mata, L., Tardio, J., De la Rosa, L., The Sierra Norte of Madrid: an agrobiodiversity refuge for common bean landraces. Genet. Resour. Crop Evol., 60, 1641-1654, 2013.
• Anlarsal, A.E., Yücel, C., Özveren, D., Çukurova koşullarında bazı fasulye (Phaseolus vulgaris L.) çeşitlerinde tane verimi ve verimle ilgili özellikler ile bu özellikler arası ilişkilerin saptanması. Turkish J. Agric. Forest. 24, 19-29, 2000.
• Gülümser, A., Odabaş, M.S., Özturan, Y., Fasulyede (Phaseolus vulgaris L.) yapraktan ve topraktan uygulanan farklı Bor dozlarının verim ve verim unsurlarına etkisi. Akdeniz Üniv. Ziraat Fak. Der., 18(2), 163-168, 2005.
• Güvenç, İ., Farklı Yaprak Gübrelerinin Erzurum’da Yetiştirilen Fasulye (Phaseolus vulgaris var. Nanus)’de Bitki Gelişmesine, Verime ve Bazı Bitki Besin Elementleri İçeriğine Etkisi. Atatürk Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum. 1990.
• Pekşen, E., Gülümser, A., 2005. Bazı Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Genotiplerinde Verim Ve Verim Unsurları Arasındaki İlişkiler Ve Path Analizi. OMÜ Ziraat Fak. Der., 20(3), 82-87.
• Duran, L.A., Blair, M.W., Giraldo, M.C., Macchiavelli, R., Prophete, E., Nin, J.C., Beaver, J.S., Morphological and molecular characterisation of common bean landraces and cultivars from the Caribbean. Crop Sci., 45, 1320- 1328, 2005.
• Seymen, M., Türkmen, Ö., Paksoy, M., Bazı bodur taze fasulye (Phaseolus vulgaris L.) çeşitlerinin Konya koşullarında verim ve bazı kalite unsurlarının belirlenmesi. Selçuk Üniv. Selçuk Tarım Gıda Bil. Der., 24 (3), 37-40, 2010.
• Kınacı, G., Akın, R., Kınacı, E., Farklı sulama rejimlerinin Kuru fasulyenim (Phaseolus vulgaris L.) fiziksel kalite özellikleri üzerine etkileri. Celal Bayar Üniv. Fen Bil. Der., 4(2), 179 – 186, 2008.