SOSYO-EKONOMİK GÖSTERGELER AÇISINDAN İLLERİN GELİŞMİŞLİK DÜZEYİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

Yıl 2005, Sayı: 24, 97 - 110, 01.01.2005

Yrd. doç. Dr. Aytekin Altıparmak Ali İhsan Özdemir

Öz

Sosyo-ekonomik göstergeler açısından illerin gelişmişlik düzeyinin karşılaştırmalı analizi adlı bu çalışmada, Türkiye’deki 81 il sosyal ve ekonomik göstergeler açısından analiz edilmiştir. Analizde çok değişkenli istatistik tekniklerinden faktör analizi kullanılmıştır. Sosyal değişkenlere göre yapılan faktör analizi sonucunda, sağlık göstergeleri, eğitim göstergeleri, ilk ve orta öğretim okullaşma oranı şeklinde isimlendirilen üç faktör elde edilmiştir. Bu üç faktör toplam değişimin %75.9’unu açıklamaktadır. Ekonomik değişkenlerle yapılan faktör analizi sonrasında da, mali göstergeler, imalat sanayi göstergeleri şeklinde isimlendirilen iki faktör elde edilmiştir. Bu faktörler toplam değişimin %75,18’ini açıklamaktadır. İllerin, elde edilen bu faktörlerdeki faktör yüklerine göre sosyal ve ekonomik gelişmişlik açısından yerleri belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

İllerin gelişmişlik güzeyi, faktör analizi

Kaynakça

• ALTIPARMAK, A. ve ÖZDEMİR, A.(2004), “Sosyo-Ekonomik Göstergeler Açısından Kayseri’nin Komşu ve Bölge İller ile Gelişmişlik Düzeyinin Karşılaştırmalı Analizi”, Kayseri Ekonomi Sempozyumu 2, Kayseri Ticaret Odası Yayınları, Kayseri.
• DİE. 2000 Genel Nüfus Sayımı (2003), Ankara.
• DİE. İllere Göre GSYİH 2000 (2002), Ankara.
• DİE. Şirket, Kooperatif ve Firma İstatistikleri 2000 (2001), Ankara.
• DİE. Türkiye İstatistik Yıllığı 2002 (2003), Ankara.
• DİNÇER, B., (1996a), İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması, DPT yay., Ankara.
• DİNÇER, B.; ÖZASLAN, M.; SATILMIŞ, E., (1996b), İllerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, DPT yay., Ankara.
• GIRI, N.C. (1977), Multivarite Statistical Inference, Academic Press, New York.
• HACIHASANOĞLU, B.(1980), İller İçin Bir Gelişmişlik Göstergesi ve Sıralama, DPT yay., Ankara.
• http://www.die.gov.tr/esg_I, Erişim Tarihi: 18/10/2004.
• http://www.die.gov.tr/TURKISH/SONIST/160503t.10.gif, Erişim Tarihi: 18/10/2004.
• http://ekutup.dpt.gov.tr/bolgesel/dincerb/il, Erişim Tarihi: 15/10/2004.
• http://www.dpt.gov.tr/bgyu/ipg, Erişim Tarihi: 07/11/2004.
• http://www.hazine.gov.tr/mevzuat/tm100a.htm, Erişim Tarihi: 24/10/2004.
• ÖZDAMAR, K. (1997), Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi, Anadolu Üniversitesi Yay., Eskişehir.
• ÖZMEN, İ. (1998), “İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması ve Gruplandırılmasına İlişkin Bir Çalışma”, Hazine Dergisi, Sayı:11, ss. 41- 61.
• TATLIDİL, H. (1996), Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz, Engin Yay., Ankara.
• TOLAN, B. (1972), Türkiye’de İller İtibariyle Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi (1963-1970), DPT yay., Ankara.
• TÖRÜNER, M. (1972), İllerin Gelişmişlik Düzeylerinin Saptanmasında Bir Yöntem Denemesi, DPT yay., Ankara.