WIND ENERGY PRODUCTION AND ECONOMIC GROWTH NEXUS: A PANEL DATA ANALYSIS FOR EU-15 COUNTRIES
Yıl 2022,
Sayı: 61, 305 - 327, 29.04.2022
Yunus Emre Birol
,
Bünyamin Demirgil
Öz
In this study, the relationship between wind energy (which is a renewable energy source) production and economic growth was analyzed econometrically with panel cointegration and panel causality tests using the period of 1995-2019 annual data of the EU-15 countries. According to the cointegration test, there is no cointegration relationship for the model where wind energy production is independent variable and economic growth is dependent variable; on the other hand, there is a cointegration relationship for the model where economic growth is independent variable and wind energy production is dependent variable. In the long-run, economic growth has a significant effect on wind energy production, and this effect is positive and limited. Also, according to the causality test, there is a unidirectional causality relationship from economic growth to wind energy production. The empirical findings support conservation hypothesis.
Kaynakça
- Acaravcı, A. ve Erdoğan, S. (2018). Yenilenebilir enerji, çevre ve ekonomik büyüme ilişkisi: Seçilmiş ülkeler için ampirik bir analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(1), 53–64.
- Alper, F. Ö. (2018). Yenilenebilir enerji ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: 1990-2017 Türkiye örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 223–242.
- Apergis, N. ve Danuletiu, D. (2014). Renewable energy and economic growth: Evidence from the sign of panel long-run causality. International Journal of Energy Economics and Policy, 4(4), 578–587.
- Apergis, N. ve Payne, J. E. (2010a). Renewable energy consumption and economic growth: Evidence from a panel of OECD countries. Energy Policy, 38(1), 656–660.
- Apergis, N. ve Payne, J. E. (2010b). Renewable energy consumption and growth in Eurasia. Energy Economics, 32(6), 1392–1397.
- Apergis, N. ve Payne, J. E. (2011a). Renewable and non-renewable electricity consumption-growth nexus: Evidence from emerging market economies. Applied Energy, 88(12), 5226–5230.
- Apergis, N. ve Payne, J. E. (2011b). The renewable energy consumption-growth nexus in Central America. Applied Energy, 88(1), 343–347.
- Apergis, N. ve Payne, J. E. (2012). Renewable and non-renewable energy consumption-growth nexus: Evidence from a panel error correction model. Energy Economics, 34(3), 733–738.
- Armeanu, D. Ş., Vintila, G. ve Gherghina, Ş. C. (2017). Does renewable energy drive sustainable economic growth? Multivariate panel data evidence for EU-28 countries. Energies, 10(3), 381.
- Bayraktar, Y. ve Kaya, H. İ. (2016). Yenilenebilir enerji politikaları ve rüzgâr enerjisi açısından bir karşılaştırma: Çin, Almanya ve Türkiye örneği. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2(4), 1–18.
- Birol, Y. E. (2019). Avrupa Birliği enerji arz güvenliği politikası. İstanbul: Kriter Yayınevi.
- Birol, Y. E. (2021). Doğal gaz arz güvenliği açısından Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye üzerine karşılaştırmalı bir analiz. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 44, 451–467.
- Birol, Y. E. ve Demirgil, B. (2020a). Ekonomik özgürlükler ve ekonomik büyüme ilişkisi: BRICS ülkeleri üzerine ampirik bir çalışma. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 546–558.
- Birol, Y. E. ve Demirgil, B. (2020b). Yenilenebilir enerji tüketimi ile ekonomik büyüme ilişkisi: Yükselen Asya ülkeleri üzerine panel veri analizi. H. Erkekoğlu ve K. H. Arıç (Eds.), Yükselen Asya: Makro göstergeler, çevre, enerji, büyüme ilişkileri ve kalkınma deneyimleri içinde (s. 85–102). Bursa: Ekin Yayınevi.
- Breusch, T. ve Pagan, A. (1980). The lagrange multiplier test and its application to model specification in econometrics. Review of Economic Studies, 47(1), 239–253.
- Bulut, U. ve Muratoğlu, G. (2018). Renewable energy in Turkey: Great potential, low but increasing utilization and an empirical analysis on renewable energy-growth nexus. Energy Policy, 123, 240–250.
- Chen, Y., Wang, Z. ve Zhong, Z. (2019). CO2 emissions, economic growth, renewable and non-renewable energy production and foreign trade in China. Renewable Energy, 131, 208–216.
- Çakır, M. T. (2010). Türkiye’nin rüzgâr Enerji potansiyeli ve AB ülkeleri içindeki yeri. Politeknik Dergisi, 13(4), 287–293.
- Çelikkaya, A. (2018). Dünyada yenilenebilir enerji yatırımlarına sağlanan vergi teşviklerinin değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 357–384.
- Çınar, S. ve Yılmazer, M. (2015). Yenilenebilir enerji kaynaklarının belirleyicileri ve ekonomik büyüme ilişkisi: Gelişmekte olan ülkeler örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 30(1), 55–78.
- Çukurçayır, M. A. ve Sağır, H. (2008). Enerji sorunu, çevre ve alternatif enerji kaynakları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 257–278.
- Demirgil, B. ve Birol, Y. E. (2020). Yenilenebilir enerji tüketimi ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye için bir Toda-Yamamoto nedensellik analizi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 68–83.
- Doğan, E. (2015). The relationship between economic growth and electiricity consumption from renewable and non-renewable sources: A study of Turkey. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 52, 534–546.
- Doğan, E. (2016). Analyzing the linkage between renewable and non-renewable energy consumption and economic growth by considering structural break in time-series data. Renewable Energy, 99, 1126–1136.
- Doğan, E. ve Doğan, B. Ö. (2020). Does wind energy affect economic growth in developing countries?. Journal of Statistics and Applied Sciences, 1(2), 99–106.
- Dumitrescu, E. I. ve Hurlin, C. (2012). Testing for granger non-causality in heterogeneous panels. Economic Modeling, 29(4), 1450–1460.
- Durğun, B. ve Durğun, F. (2018). Yenilenebilir enerji tüketimi ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. International Review of Economics and Management, 6(1), 1–27.
- Eberhardt, M. ve Bond, S. (2009). Cross-section dependence in nonstationary panel models: A novel estimator. MPRA Paper 17692, University Library of Munich.
- Eberhardt, M. ve Teal, F. (2010). Productivity analysis in global manufacturing production. Discussion Paper 515, Department of Economics, University of Oxford.
- Erdoğan, S., Dücan, E., Şentürk, M. ve Şentürk, A. (2018). Türkiye’de yenilenebilir enerji üretimi ve ekonomik büyüme ilişkisi üzerine ampirik bulgular. Ömer Halisdemir Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(2), 233–246.
- Fotourehchi, Z. (2017). Renewable energy consumption and economic growth: A case study for developing countries. International Journal of Energy Economics and Policy, 7(2), 61–64.
- Inglesi-Lotz, R. (2016). The impact of renewable energy consumption to economic growth: A panel data application. Energy Economics, 53, 58–63.
- Karagöl, E. T. ve Kavaz, İ. (2017). Dünyada ve Türkiye’de yenilenebilir enerji. SETA Analiz (197), İstanbul: Turkuaz Haberleşme ve Yayıncılık.
- Keskin, M. H. ve Güleren, K. M. (2013). Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti’ndeki rüzgâr enerjisi üretiminin güncel bir analizi. Mühendis ve Makina, 54(639), 57–68.
- Kılıç, N. (2009). Dünyanın önemli doğal kaynağı: Rüzgar enerjisi. İzmir Ticaret Odası Ar&Ge Bülten, 17–23.
- Koç, Ü. ve Apaydın, Ş. (2020). İktisadi büyüme ve rüzgar enerjisi: Seçilmiş G-20 ülkeleri için bir analiz. Fiscaoeconomia, 4(3), 595–612.
- Marinaş, M. C., Dinu, M., Socol, A. G. ve Socol, C. (2018). Renewable energy consumption and economic growth. Causality relationship in Central and Eastern European countries. Plos One, 13(10), 1–29.
- Ntanos, S., Skordoulis, M., Kyriakopoulos, G., Arabatzis, G., Chalikias, M., Galatsidas, S., Batzios, A. ve Katsarou, A. (2018). Renewable energy and economic growth: Evidence from European countries. Sustainability, 10, 1–13.
- Ocal, O. ve Aslan, A. (2013). Renewable energy consumption-economic growth nexus in Turkey. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 28, 494–499.
- Oskay, C. (2014). Sürdürülebilir kalkınma çerçevesinde rüzgâr enerjisinin önemi ve Türkiye’de rüzgâr enerjisi yatırımlarına yönelik teşvikler. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(1), 76–94.
- Özbek, R. ve Apaydın, Ş. (2020). The role of renewable energy generation in sustainable economic growth: The case of Turkey. Fiscaoeconomia, 4(3), 554–567.
- Özşahin, Ş., Mucuk, M. ve Gerçeker, M. (2016). Yenilenebilir enerji ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: BRICS-T ülkeleri üzerine panel ARDL analizi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(4), 111–130.
- Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels. Cambridge Working Papers in Economics No. 0435, Faculty of Economics, University of Cambridge.
- Pesaran, M. H. (2007). A simple panel unit root test in the presence of cross section dependence. Journal of Applied Econometrics, 22(2), 265–312.
- Pesaran, M. H., Ullah, A. ve Yamagata, T. (2008). A bias-adjusted LM test of error cross-section independence. Econometrics Journal, 11(1), 105–127.
- Pesaran, M. H. ve Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50–93.
- REN21 (2016). Renewables 2016 global status report. Renewable Energy Policy Network for the 21st Century. Erişim adresi https://www.ren21.net/wp-content/uploads/2019/05/REN21_GSR2016_FullReport_en_11.pdf
- Saidi, K. ve Mbarek, M. B. (2016). Nuclear energy, renewable energy, CO2 emissions, and economic growth for nine developed countries: Evidence from panel Granger causality tests. Progress in Nuclear Energy, 88, 364–374.
- Salim, R. A., Hassan, K. ve Shafiei, S. (2014). Renewable and non-renewable energy consumption and economic activities: Further evidence from OECD countries. Energy Economics, 44, 350–360.
- Sebri, M. ve Ben-Salha, O. (2014). On the causal dynamics between economic growth, renewable energy consumption, CO2 emissions and trade openness: Fresh evidence from BRICS countries. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 39, 14–23.
- Soava, G., Mehedintu, A., Sterpu, M. ve Raduteanu, M. (2018). Impact of renewable energy consumption on economic growth: Evidence from European Union countries. Technological and Economic Development of Economy, 24(3), 914–932.
- Tiwari, A. K., Apergis, N. ve Olayeni, O. R. (2015). Renewable and nonrenewable energy production and economic growth in sub-Saharan Africa: A hidden cointegration analysis. Applied Economics, 47(9), 861–882.
- Tugcu, C. T., Ozturk, I. ve Aslan, A. (2012). Renewable and non-renewable energy consumption and economic growth relationship revisited: Evidence from G7 countries. Energy Economics, 34(6), 1942–1950.
- Vural, G. (2021). Analyzing the impacts of economic growth, pollution, technological innovation and trade on renewable energy production in selected Latin American countries. Renewable Energy, 171, 210–216.
- Westerlund, J. (2007). Testing for error correction in panel data. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 69(6), 709–748.
- Yelmen, B. ve Çakır, M. T. (2011). Yeşil enerji kaynakları ve teknolojileri. II. Elektrik Tesisat Ulusal Kongresi, İzmir.
- Yıldırım, E., Saraç, Ş. ve Aslan, A. (2012). Energy consumption and economic growth in the USA: Evidence from renewable energy. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 16(9), 6770–6774.
- Yılmaz, M. (2012). Türkiye’nin enerji potansiyeli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik enerjisi üretimi açısından önemi. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4(2), 33–54.
RÜZGÂR ENERJİSİ ÜRETİMİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: AB-15 ÜLKELERİ İÇİN BİR PANEL VERİ ANALİZİ
Yıl 2022,
Sayı: 61, 305 - 327, 29.04.2022
Yunus Emre Birol
,
Bünyamin Demirgil
Öz
Bu çalışmada yenilenebilir enerji kaynakları arasında yer alan rüzgâr enerjisi üretiminin ekonomik büyüme ile ilişkisi AB-15 ülkelerinin 1995-2019 dönemi yıllık verileri kullanılarak panel eşbütünleşme ve panel nedensellik testleri ile ekonometrik olarak analiz edilmiştir. Eşbütünleşme testine göre rüzgâr enerjisi üretiminin bağımsız ve ekonomik büyümenin bağımlı değişken olduğu model için eşbütünleşme ilişkisinin olmadığı, buna karşın ekonomik büyümenin bağımsız ve rüzgâr enerjisi üretiminin bağımlı değişken olduğu model için eşbütünleşme ilişkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Uzun dönemde ekonomik büyümenin rüzgâr enerjisi üretimi üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu ve bu etkinin pozitif yönde ve kısıtlı düzeyde gerçekleştiği tespit edilmiştir. Ayrıca nedensellik testine göre ekonomik büyümeden rüzgâr enerjisi üretimine doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Ampirik bulgular koruma hipotezini desteklemektedir.
Kaynakça
- Acaravcı, A. ve Erdoğan, S. (2018). Yenilenebilir enerji, çevre ve ekonomik büyüme ilişkisi: Seçilmiş ülkeler için ampirik bir analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(1), 53–64.
- Alper, F. Ö. (2018). Yenilenebilir enerji ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: 1990-2017 Türkiye örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 223–242.
- Apergis, N. ve Danuletiu, D. (2014). Renewable energy and economic growth: Evidence from the sign of panel long-run causality. International Journal of Energy Economics and Policy, 4(4), 578–587.
- Apergis, N. ve Payne, J. E. (2010a). Renewable energy consumption and economic growth: Evidence from a panel of OECD countries. Energy Policy, 38(1), 656–660.
- Apergis, N. ve Payne, J. E. (2010b). Renewable energy consumption and growth in Eurasia. Energy Economics, 32(6), 1392–1397.
- Apergis, N. ve Payne, J. E. (2011a). Renewable and non-renewable electricity consumption-growth nexus: Evidence from emerging market economies. Applied Energy, 88(12), 5226–5230.
- Apergis, N. ve Payne, J. E. (2011b). The renewable energy consumption-growth nexus in Central America. Applied Energy, 88(1), 343–347.
- Apergis, N. ve Payne, J. E. (2012). Renewable and non-renewable energy consumption-growth nexus: Evidence from a panel error correction model. Energy Economics, 34(3), 733–738.
- Armeanu, D. Ş., Vintila, G. ve Gherghina, Ş. C. (2017). Does renewable energy drive sustainable economic growth? Multivariate panel data evidence for EU-28 countries. Energies, 10(3), 381.
- Bayraktar, Y. ve Kaya, H. İ. (2016). Yenilenebilir enerji politikaları ve rüzgâr enerjisi açısından bir karşılaştırma: Çin, Almanya ve Türkiye örneği. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2(4), 1–18.
- Birol, Y. E. (2019). Avrupa Birliği enerji arz güvenliği politikası. İstanbul: Kriter Yayınevi.
- Birol, Y. E. (2021). Doğal gaz arz güvenliği açısından Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye üzerine karşılaştırmalı bir analiz. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 44, 451–467.
- Birol, Y. E. ve Demirgil, B. (2020a). Ekonomik özgürlükler ve ekonomik büyüme ilişkisi: BRICS ülkeleri üzerine ampirik bir çalışma. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 546–558.
- Birol, Y. E. ve Demirgil, B. (2020b). Yenilenebilir enerji tüketimi ile ekonomik büyüme ilişkisi: Yükselen Asya ülkeleri üzerine panel veri analizi. H. Erkekoğlu ve K. H. Arıç (Eds.), Yükselen Asya: Makro göstergeler, çevre, enerji, büyüme ilişkileri ve kalkınma deneyimleri içinde (s. 85–102). Bursa: Ekin Yayınevi.
- Breusch, T. ve Pagan, A. (1980). The lagrange multiplier test and its application to model specification in econometrics. Review of Economic Studies, 47(1), 239–253.
- Bulut, U. ve Muratoğlu, G. (2018). Renewable energy in Turkey: Great potential, low but increasing utilization and an empirical analysis on renewable energy-growth nexus. Energy Policy, 123, 240–250.
- Chen, Y., Wang, Z. ve Zhong, Z. (2019). CO2 emissions, economic growth, renewable and non-renewable energy production and foreign trade in China. Renewable Energy, 131, 208–216.
- Çakır, M. T. (2010). Türkiye’nin rüzgâr Enerji potansiyeli ve AB ülkeleri içindeki yeri. Politeknik Dergisi, 13(4), 287–293.
- Çelikkaya, A. (2018). Dünyada yenilenebilir enerji yatırımlarına sağlanan vergi teşviklerinin değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 357–384.
- Çınar, S. ve Yılmazer, M. (2015). Yenilenebilir enerji kaynaklarının belirleyicileri ve ekonomik büyüme ilişkisi: Gelişmekte olan ülkeler örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 30(1), 55–78.
- Çukurçayır, M. A. ve Sağır, H. (2008). Enerji sorunu, çevre ve alternatif enerji kaynakları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 257–278.
- Demirgil, B. ve Birol, Y. E. (2020). Yenilenebilir enerji tüketimi ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye için bir Toda-Yamamoto nedensellik analizi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 68–83.
- Doğan, E. (2015). The relationship between economic growth and electiricity consumption from renewable and non-renewable sources: A study of Turkey. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 52, 534–546.
- Doğan, E. (2016). Analyzing the linkage between renewable and non-renewable energy consumption and economic growth by considering structural break in time-series data. Renewable Energy, 99, 1126–1136.
- Doğan, E. ve Doğan, B. Ö. (2020). Does wind energy affect economic growth in developing countries?. Journal of Statistics and Applied Sciences, 1(2), 99–106.
- Dumitrescu, E. I. ve Hurlin, C. (2012). Testing for granger non-causality in heterogeneous panels. Economic Modeling, 29(4), 1450–1460.
- Durğun, B. ve Durğun, F. (2018). Yenilenebilir enerji tüketimi ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. International Review of Economics and Management, 6(1), 1–27.
- Eberhardt, M. ve Bond, S. (2009). Cross-section dependence in nonstationary panel models: A novel estimator. MPRA Paper 17692, University Library of Munich.
- Eberhardt, M. ve Teal, F. (2010). Productivity analysis in global manufacturing production. Discussion Paper 515, Department of Economics, University of Oxford.
- Erdoğan, S., Dücan, E., Şentürk, M. ve Şentürk, A. (2018). Türkiye’de yenilenebilir enerji üretimi ve ekonomik büyüme ilişkisi üzerine ampirik bulgular. Ömer Halisdemir Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(2), 233–246.
- Fotourehchi, Z. (2017). Renewable energy consumption and economic growth: A case study for developing countries. International Journal of Energy Economics and Policy, 7(2), 61–64.
- Inglesi-Lotz, R. (2016). The impact of renewable energy consumption to economic growth: A panel data application. Energy Economics, 53, 58–63.
- Karagöl, E. T. ve Kavaz, İ. (2017). Dünyada ve Türkiye’de yenilenebilir enerji. SETA Analiz (197), İstanbul: Turkuaz Haberleşme ve Yayıncılık.
- Keskin, M. H. ve Güleren, K. M. (2013). Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti’ndeki rüzgâr enerjisi üretiminin güncel bir analizi. Mühendis ve Makina, 54(639), 57–68.
- Kılıç, N. (2009). Dünyanın önemli doğal kaynağı: Rüzgar enerjisi. İzmir Ticaret Odası Ar&Ge Bülten, 17–23.
- Koç, Ü. ve Apaydın, Ş. (2020). İktisadi büyüme ve rüzgar enerjisi: Seçilmiş G-20 ülkeleri için bir analiz. Fiscaoeconomia, 4(3), 595–612.
- Marinaş, M. C., Dinu, M., Socol, A. G. ve Socol, C. (2018). Renewable energy consumption and economic growth. Causality relationship in Central and Eastern European countries. Plos One, 13(10), 1–29.
- Ntanos, S., Skordoulis, M., Kyriakopoulos, G., Arabatzis, G., Chalikias, M., Galatsidas, S., Batzios, A. ve Katsarou, A. (2018). Renewable energy and economic growth: Evidence from European countries. Sustainability, 10, 1–13.
- Ocal, O. ve Aslan, A. (2013). Renewable energy consumption-economic growth nexus in Turkey. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 28, 494–499.
- Oskay, C. (2014). Sürdürülebilir kalkınma çerçevesinde rüzgâr enerjisinin önemi ve Türkiye’de rüzgâr enerjisi yatırımlarına yönelik teşvikler. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(1), 76–94.
- Özbek, R. ve Apaydın, Ş. (2020). The role of renewable energy generation in sustainable economic growth: The case of Turkey. Fiscaoeconomia, 4(3), 554–567.
- Özşahin, Ş., Mucuk, M. ve Gerçeker, M. (2016). Yenilenebilir enerji ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: BRICS-T ülkeleri üzerine panel ARDL analizi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(4), 111–130.
- Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels. Cambridge Working Papers in Economics No. 0435, Faculty of Economics, University of Cambridge.
- Pesaran, M. H. (2007). A simple panel unit root test in the presence of cross section dependence. Journal of Applied Econometrics, 22(2), 265–312.
- Pesaran, M. H., Ullah, A. ve Yamagata, T. (2008). A bias-adjusted LM test of error cross-section independence. Econometrics Journal, 11(1), 105–127.
- Pesaran, M. H. ve Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50–93.
- REN21 (2016). Renewables 2016 global status report. Renewable Energy Policy Network for the 21st Century. Erişim adresi https://www.ren21.net/wp-content/uploads/2019/05/REN21_GSR2016_FullReport_en_11.pdf
- Saidi, K. ve Mbarek, M. B. (2016). Nuclear energy, renewable energy, CO2 emissions, and economic growth for nine developed countries: Evidence from panel Granger causality tests. Progress in Nuclear Energy, 88, 364–374.
- Salim, R. A., Hassan, K. ve Shafiei, S. (2014). Renewable and non-renewable energy consumption and economic activities: Further evidence from OECD countries. Energy Economics, 44, 350–360.
- Sebri, M. ve Ben-Salha, O. (2014). On the causal dynamics between economic growth, renewable energy consumption, CO2 emissions and trade openness: Fresh evidence from BRICS countries. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 39, 14–23.
- Soava, G., Mehedintu, A., Sterpu, M. ve Raduteanu, M. (2018). Impact of renewable energy consumption on economic growth: Evidence from European Union countries. Technological and Economic Development of Economy, 24(3), 914–932.
- Tiwari, A. K., Apergis, N. ve Olayeni, O. R. (2015). Renewable and nonrenewable energy production and economic growth in sub-Saharan Africa: A hidden cointegration analysis. Applied Economics, 47(9), 861–882.
- Tugcu, C. T., Ozturk, I. ve Aslan, A. (2012). Renewable and non-renewable energy consumption and economic growth relationship revisited: Evidence from G7 countries. Energy Economics, 34(6), 1942–1950.
- Vural, G. (2021). Analyzing the impacts of economic growth, pollution, technological innovation and trade on renewable energy production in selected Latin American countries. Renewable Energy, 171, 210–216.
- Westerlund, J. (2007). Testing for error correction in panel data. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 69(6), 709–748.
- Yelmen, B. ve Çakır, M. T. (2011). Yeşil enerji kaynakları ve teknolojileri. II. Elektrik Tesisat Ulusal Kongresi, İzmir.
- Yıldırım, E., Saraç, Ş. ve Aslan, A. (2012). Energy consumption and economic growth in the USA: Evidence from renewable energy. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 16(9), 6770–6774.
- Yılmaz, M. (2012). Türkiye’nin enerji potansiyeli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik enerjisi üretimi açısından önemi. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4(2), 33–54.