Televizyon dizilerinde sponsorluk uygulamaları: “Mehmed: Fetihler Sultanı” dizisi örneği

Year 2025, Issue: 71, 55 - 61, 30.08.2025

Neşe Acar

https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.1674834

Abstract

İşletmeler tarafından yapılan iletişim ve tutundurma faaliyetleri içerisinde sponsorluk faaliyetleri önemli bir yer tutmaktadır. Sponsorluk faaliyetlerinin yer aldığı ve her gruptan hedef kitleye hitap edebilen televizyon, daha geniş kitlelere ulaşmak ve etkili olmak isteyen işletmelerin hâlâ en çok tercih ettiği iletişim araçlarından biridir. Bu nedenle araştırmada, iletişim ve reklam aracı olarak televizyon tercih edilmiştir. Örnek olarak da TRT 1 kanalında yayınlanan, önemli bir dönemi anlatan, tarih ve kültür aktarımında önemli olduğu düşünülen “Mehmed: Fetihler Sultanı” dizi filmi seçilmiştir. Çalışmanın amacı, dizi filmde sponsorluk faaliyetinde bulunan işletmelerin, faaliyet alanlarının, dizi film ile ürün ilişkisinin ve işletmeler tarafından kurumsal web sayfalarında dizi filme yönelik sponsorluk uygulaması ile ilgili bilgiye yer verilip verilmediğinin belirlenmesidir. Yapılan içerik analizi sonucunda sponsorların bölüm sonunda yer aldığı, sponsor sayısının bazı bölümlerde değiştiği, işletmelerin faaliyet alanlarının inşaat ve yapı malzemeleri, kimyasal ürünler, çim ve peyzaj düzenlemeye yönelik ürünler, okçuluk, mobilya, yangın söndürme, gıda, mutfak araç gereçleri, her türlü tekstil ürünleri, çanta, ayakkabı gibi ürünlere yönelik olup sponsorluk uygulamalarının film içeriği ile uyumlu olduğu ve sadece iki işletmenin kurumsal web sayfasında dizi film sponsorluğu uygulamasına yönelik bilginin yer aldığı görülmüştür. Çalışmanın sonuçlarının akademisyenlere ve tüketiciye ulaşmak isteyen işletmelere örnek olması açısından katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Keywords

Sponsorluk , Televizyon , Dizi film sponsorluğu , Mehmed: Fetihler Sultanı

Sponsorship practices in television series: the case of “Mehmed: Sultan of Conquests” series

Abstract

Sponsorship activities have an important place among the communication and promotion activities carried out by businesses. Television, where sponsorship activities take place and which can appeal to target audiences from every group, is still one of the most preferred communication tools for businesses that want to reach wider audiences and be effective. For this reason, television was preferred as a communication and advertising tool in the research. As an example, “Mehmed: Sultan of Conquests” series movie was selected. The aim of the study is to determine whether the businesses that are engaged in sponsorship activities in the series movie, their fields of activity, the relationship between the series movie and the product, and whether the businesses include information about the sponsorship application for the series movie on their corporate web pages. As a result of the content analysis, it was observed that the sponsors were included at the end of the episode, the number of sponsors varied in some episodes, the fields of activity of the enterprises were for products such as construction and building materials, chemical products, products for lawn and landscaping, archery, furniture, fire extinguishing, food, kitchen utensils, all kinds of textile products, bags, shoes, etc. and that the sponsorship practices were compatible with the content of the film and only two enterprises had information about the series film sponsorship application on their corporate web pages. It is thought that the results of the study will contribute to academics and businesses that want to reach consumers.

Keywords

Sponsorship , Television , Series movie sponsorship , Mehmed: Sultan of Conquests

References

• Akçay, E. (2023). Eleştirel halkla ilişkilerin görmezden geldiği bir alan olarak sponsorluk: Türkiye’de lisansüstü tezler üzerine bir inceleme, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 61, 20-40.
• Akçay, E. (2023). Su krizini çerçevelemek: Halkla ilişkiler pratiği olarak çevre sponsorluğu. Afet ve Risk Dergisi, 6(3), 723-738.
• Anadolu Ajansı, Cannes’da uluslararası içerik fuarında TRT’nin “Mehmed: Fetihler Sultanı” dizisi tanıtıldı, Erişim adresi https://www.aa.com.tr
• Aydınalp, Ş.G.I. (2014). Türkiye’de özel sektörün halkla iletişim aracı olarak sanat sponsorluğunu kullanımı, Akademik Bakış Dergisi, 40, 1-16.
• Bak, G. & Eşidir, V. (2018). Ülker grubunun 2014 yılı sporda sponsorluk faaliyetleri, 1. Uluslararası İKSAD Sosyal Bilimler Kongresi, Kongre Tam Metin Kitabı, 126-136.
• Bakış, F. & Toksarı, M. (2024). Yerli televizyon dizilerinde ürün yerleştirme uygulamaları: Aile dizisi örneği, NOHU İFAD, 3(1), 80-88.
• Başarır, Ö. (2020). Marka farkındalığı ile satın alma niyeti arasındaki ilişki bağlamında televizyon dizilerinde ürün yerleştirme, IBAD, (8), 383-403.
• Beşikci, B. & Silsüpür, Ö. (2023). Spor sponsorluğuna yönelik içerik analizi: Spor toto süper lig. Akdeniz İletişim, (40), 23-45.
• Canöz, K. & Doğan, İ. (2015). İmaj oluşturma aracı olarak sponsorluk, Gümüşhane Üniversitesi, İletişim fakültesi Elektronik Dergisi, 3(2), 19-39.
• Canöz, K. & Kaya, K. K. & Çerçi, Ü. Ö. (2021). Bir halkla ilişkiler uygulaması olarak sponsorluğun sözleşmesi ve hukuki dayanakları, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 36, 15-28.
• Chebli, L. & Gharbi, A. (2014). The impact of the effectiveness of sponsorship on image and memorizing: Role of congruence and relational proximity. Prodecedia-Social and Behavioral Sciences, January (109), 913-924.
• Cornwell, T. B. (1995). Sponsorship-linked marketing development. Sport Marketing Quarterly, 4(4), 13-24.
• Cornwell, T. B. (2020). Sponsorship in Marketing, Routledge Taylor & Francis Group, Second Editon.
• Çakır, T. (2019). Kurumsal pazarlama perspektifinden sponsorluk reklamlarıyla sürdürülebilirlik farkındalığının oluşturulmasına yönelik bir değerlendirme, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(3), 270-285.
• Çerçi, Ü. Ö. (2024). Sağlık kuruluşlarının sponsorluk ve sosyal sorumluluk tercihleri üzerine bir araştırma, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 13(3), 1310-1332.
• Çırak, E. & Çavuşoğlu, S. B. (2016). Spor pazarlamasında spor sponsorluğu ve halkla ilişkilerin önemi, İÜ Spor Bilimleri Dergisi, 6(2), 1303-1414.
• Demir, R. & Söderman, S. (2015). Strategic sponsoring in professional sport: A review and conceptualization, European Sport Management Quarterly, 15(3), 271-300.
• Demirtaş, M. (2013). Halkla ilişkiler filmleri ve halkla ilişkiler filmlerinde öncüler: ABD ve Almanya örneği. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 3(10), 34-52.
• Doğan, İ. (2021). Futbolda sponsorluk faaliyetleri ve başarıyı etkileyen makro unsurlar üzerine kavramsal bir değerlendirme. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 11(2), 555-570.
• Doğan, İ. & Canöz, K. (2017). Sosyal sponsorluk ve kurumsal imaj ilişkisi üzerine teorik bir çalışma, Selçuk Ün. Sos. Bil. Ens. Der., (37), 59-68.
• Durucan, H. & Doğru E. (2021). Bankaların halkla ilişkiler faaliyetlerinde sponsorluk çalışmalarına verdiği önem. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4(1), 1-21.
• Ertek, A. & Ertek, S. (2022). Havayolu işletmelerinde sponsorluk uygulamaları, Havacılıkta Halkla İlişkiler içinde (176-189).
• Eser, C. & Dolunay, A. (2014). Kültür-sanat faaliyetlerinde sponsorluk, Yıldız Journal of Art and Desıgn, 1(2), 30-35.
• Göksu, N.F. & Keçeci, B. Ö. (2021). Kurumsal iletişim çerçevesinde Türkiye‟de pazarlama odaklı spor sponsorluğu üzerine bir analiz, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 1225-246.
• Gürbüz, S. & Tarhan, A. (2019). Türkiye’nin ilk 500 sanayi kuruluşunun sponsorluk uygulamaları: Kurumsal web sayfaları üzerine bir analiz. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (AKİL) Haziran (31), 537-559.
• Güven, T. (2020). Reklam aracı olarak sponsorluk, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 06 (Special Issue), 78-82.
• Karadeniz, M. (2009). Pazarlama iletişimi kapsamında sponsorluk faaliyetlerinin önemi, Journal of Naval Science and Engineering, 5(1), 62-75.
• Keskin, H.D. & Kurtuldu, H.S. (2017). Tüketicilerin dizi filmlerinde yer alan ürün yerleştirmeye yönelik tutumları üzerine bir araştırma, GÜSBEED, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 8(20), 206-228.
• Koçyiğit, M. & Küçükcivil, B. (2018). Pazarlama amaçlı sponsorluk etkinlikleri ile tüketici temelli marka değeri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Bir Türk markası üzerine tüketici araştırması. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, 55, 113-141.
• Kültürel alandaki destek(sponsor) faaliyetlerinin teşvik edilmesi hakkında genelge Erişim adresi https://teftis.ktb.gov.tr/TR-264303/kulturel-alandaki-destek-sponsor-faaliyetlerinin-tesvik-edilmesi-hakkinda-genelge-genelge-200513.html
• Lang, L. D. & Buu, L.T. & Hien, N. V. (2020). The role of sponsorship and public relations in brand equity creation: an exploratory of vietnamese consumers perception of soft drinks, Journal of Food Products Marketing, 26(6), 385-400.
• Meenaghan, J.A. (1983). Commercial sponsorship. European Journal of Marketing, 17(7), 5-73.
• Mucuk, İ. (2017). Pazarlama İlkeleri, Türkmen Kitabevi.
• Nickell, D. & Cornwell, T.B. & Johnston, W. (2011). Sponsorship-linked marketing: a set of research propositions, Journal of Business & Industrial Marketing, 26(8), 577–589.
• Odabaşı, Y. & Oyman M. (2013). Pazarlama İletişimi Yönetimi, Media Cat.
• Okay, A. & Okay, A. (2021). Halkla İlişkiler Kavram ve Strateji Uygulamaları, Der Kitapevi.
• Okkay, İ. (2020). Film yapımında ekonomik bir destek olarak film sponsorluğu, Gaziantep Unıversıty Journal Of Socıal Scıences, 19(3), 1099-1111.
• Özbek, M. & Güllü, K. (2021). Destinasyon tercihinde film ve dizi izlemenin önemi: Kapadokya’da film turizmi örneği, Erciyes Akademi, 35 (Özel sayı), 855-873.
• Özden, A. T. (2024). Televizyon dizilerindeki marka yerleştirme stratejileri: Kızılcık şerbeti dizisi örneği, Yeni Medya Elektronik Dergisi, 8(2), 180-206.
• Özkan, G. (2019). Kazanan ile kaybedenin bulanıklaştığı bir alan: Sanat ve sponsorluk ilişkisi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(38), 356-380.
• Özmen, C. Er, H. & Ünal, F. (2014). Televizyon dizilerinin tarih bilinci üzerine etkisi “muhteşem yüzyıl dizisi örneği”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 409-426.
• Peltekoğlu, Filiz B. (2016). Halkla İlişkiler Nedir? (9. Basım), Beta Yayıncılık.
• Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun, Erişim adresi https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6112.pdf
• Ryan, A. & Fahy, J. (2012) Evolving priorities in sponsorship: From media management to network management, Journal of Marketing Management, 28(9-10), 1132-1158.
• Silsüpür, Ö. Kocabaş, İ. (2021). Türkiye’nin en değerli markalarının sponsorluk faaliyetleri: Dijital bir mecra olan kurumsal web sayfaları üzerine bir analiz, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 55, 16-32.
• Silsüpür, Ö. & Beşikci, B. (2023). Sponsorluk faaliyetlerinin marka algısına etkisi: İletişim fakültesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi (KİAD), (10), 172-188.
• Soyer, F. & Can F. (2010). Sporda sponsorluğun hukuki temelleri ve Türkiye’deki mevcut durum üzerine bir inceleme. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 1201-1218.
• Sukma, F. & Ariyani, N. (2024). The benefit of sponsorship program: a systematic literature review, Al-Kharaj: Jurnal Ekonomi, Keuangan & Bisnis Syariah, 6(4), 5235-5255.
• Tahirağaoğlu, İ. (2017). Dizi sponsoruna olan ilgiyi arttırmada hashtag kullanımı ve izlenme sayılarına yönelik bir veri madenciliği yöntemi, PIBYD, 4(2), 24-46.
• Taşdemir. E. (2001). Hedef kitleye ulaşmada etkili bir araç: Sponsorluk, Selçuk İletişim, 2,1.
• Taşoğlu, N.P. (2018). Pazarlama İletişimi Bütünleşik Bir Yaklaşım, Detay Yayıncılık.
• Tek, Ö.B. & Özgül, E. (2013). Modern Pazarlama İlkeleri Uygulamalı Yönetimsel Yaklaşım, Birleşik Matbaacılık Ltd.
• Tekin, N. & Eskicioğlu, Y.E. (2015). Spor sponsorluğu: Türk Hava Yolları-Türkiye Basketbol Federasyonu örneği, Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, 10(1), 14-36.
• Televizyon İzleme Araştırmaları Şirketi, İzlenme Oranları, Erişim adresi https://www.tiak. com.tr/
• Toksarı, M. & Susur, M. (2021). Türk televizyon dizilerinde marka yerleştirme: Sadakatsiz dizisi örneği. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 36, 110-127.
• Türk Dil Kurumu. Türk Dil Kurumu sözlükleri, Erişim adresi https://sozluk.gov.tr/
• Üstünbaş, B. & Boztepe, T. H. (2020). kurumsal çekicilik algısının oluşumunda sponsorluk faaliyetlerinin etkisi, Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 6(2), 656-674.
• Yaman, F. (2021). Spor sponsorluğunun bir türü olarak forma sponsorluğu: Türkiye ve Avrupa futbol liglerinin sponsorluk açısından sektörel olarak karşılaştırılması, International Social Sciences Studies Journal, 7(87), 3709-3719.
• Yanmıyan, S. & Yıldız, G. (2021). Spor sponsorluğunun sporu endüstrileştirmesi. Asya Studies-Academic Social Studies / Akademik Sosyal Araştırmalar, 5(15), 163-170.
• Yavuz, C. (2016). Halkla İlişkiler, Detay Yayıncılık.
• Yazıcı, F. (2017). Türkiye’de ulusal televizyon kanallarında ürün yerleştirme uygulaması, ASEAD, 4(12), 480-489.
• Yıldırım, E. & Can A. (2019). Reklamcılığın farklı bir yüzü olan ürün yerleştirmenin televizyon dizilerinde kullanımı ve and pastel inşaatın ‘İstanbul’lu gelin’ dizisi içerisinde ürün yerleştirme uygulamasının çözümlemesi, Selçuk İletişim, 12(2), 680- 707.