Bir Röportaj Ustası Yazar Suat Derviş’in Çöken İstanbul’undaki Röportajlarının Betimsel Çözümlemesi

Year 2023, Volume: 10 Issue: 1, 185 - 203, 30.01.2023

Ömer Özer

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.1187089

Abstract

Bu çalışmada Gazeteci-Yazar Suat Derviş’in Çöken İstanbul isimli kitabında toplanan-röportajları betimlemeli olarak çözümlenmiştir. Röportajlar, 1930’lu yıllarda Cumhuriyet, Son Posta ve Tan gazetelerinde yayımlanmıştır. Çalışmada temel amaç, ilgili röportajların tanıtımını yapmak, özelliklerini ortaya çıkarmak ve gazetecilik türleriyle ilgisini kurmak olarak belirlenmiştir. Temel teze göre ise söz konusu röportajlar, röportajın ve bazı gazetecilik türlerinin özelliklerini taşımaktadır. Toplamda 7 bölümden oluşan ve diziler halinde yayımlanan 76 röportaj çözümlenmiştir. Elde edilen bazı sonuçlara göre, röportajlar, konu farklılığını sağlamakta, öznellik özelliğini taşımaktadır. Ayrıca sorun odaklı ve hareketli röportajlardır. Bunların yanı sıra, röportajlarda betimlemeli anlatım söz konusudur. Ayrıca röportajlar görgü tanıklığı gazeteciliği/haberciliği ve insan odaklı gazeteciliğe/haberciliğe denk gelmektedir. Çalışma yazarın Çöken İstanbul kitabındaki 76 röportajla sınırlıdır. Ancak röportajın Türkiye’de iletişim alanında tanınmasına katkı vereceği düşünülmektedir.

Keywords

Suat Derviş, Çöken İstanbul, Röportaj., Collapsed Istanbul, Reportage., Reportage

Supporting Institution

YOK.

Project Number

YOK.

Thanks

YOK.

Descriptive Analysis of the Reportages of a Reportage Master Author Suat Derviş in Collapsed Istanbul (Çöken İstanbul)

Abstract

In this study, the reportages collected in Journalist-Author Suat Derviş’s Collapsed Istanbul (Çöken İstanbul) were analyzed descriptively. They were published in the newspapers of Cumhuriyet, Son Posta and Tan in the 1930s. The main purpose of the study is to promote the relevant interviews, to reveal their features and to connect their relation with journalism genres. According to the main thesis, the reportages in question have the characteristics of reportages and some types of journalism. A total of 76 reportages, consisting of 7 episodes and published in serials, were analyzed. According to some results of the study, reportages provide subject difference and have the feature of subjectivity. They are also problem-focused and active reportages. In addition to these, there is descriptive narration in the reportages. Moreover, reportages correspond to eyewitness journalism/reporting and people-oriented journalism/reporting. The study includes only the 76 reportages in the author's book Collapsed Istanbul (Çöken İstanbul). However, it is thought that it will contribute to the recognition of the reportage in the field of communication in Turkey.

Keywords

Suat Derviş, Collapsed Istanbul, Reportage

Project Number

YOK.

References

• Abasıyanık, S. F. (2020). Mahkeme kapısı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Allan, S. (1999). News Culture, Open University Press.
• Andén-Papadopoulos, K & Pantti, M (2013). Re-imagining crisis reporting: professional ideology of journalists and citizen eyewitness images. Journalism, (14)7, 960-977.
• Berktay, F. (1997). İki söylem arasında bir yazar: Suat Derviş. Defter, 29: 88-100.
• Binyazar, A. (1975). Türkiye’de röportajın tarihçesi: başlangıçta ‘mülakat’ kavramı içinde düşünülen röportaj, günümüzde geniş boyutlara ulaşmıştır. Milliyet Sanat Dergisi, 147, 13-16.
• Bly, N. ((2018). Tımarhanede on gün, Pales yayınları.
• Cengiz, Ö. (2020). Yaşar Kemal’in röportajlarında göç izleri. Geçmişten günümüze toplumsal hafıza anlatı türleri ve ritüeller üzerinden analizler. (Ü.A. Oğuzhan , F. Börekçi & G. Işık. Ed.). Gazi Kitabevi: 235-261.
• Çapın, H. (1975). Sanat dergisinin soruşturması: röportaj yazarları, röportajın bir edebiyat dalı olduğunda birleşiyorlar. Milliyet Sanat Dergisi, 147, 4.
• Çetiner, Y. (1975). Sanat dergisinin soruşturması: röportaj yazarları, röportajın bir edebiyat dalı olduğunda birleşiyorlar. Milliyet Sanat Dergisi, 147, 4-6.
• Çetinkaya, H. (1975). Sanat dergisinin soruşturması: röportaj yazarları, röportajın bir edebiyat dalı olduğunda birleşiyorlar. Milliyet Sanat Dergisi, 147, 6.
• Çubukçu, B. (2022). Odağında insan var. Yazara email yoluyla ulaştırılmış metin, 28.09.2022.
• Derviş, S. (2021). Çöken İstanbul röportajlar. İthaki Yayınları.
• Engin, A. (2018). Sunuş. Homeros’un Rüyası Edebiyatın Kapı Komşusu Röportaj. Siyah Kitap Yayınları, 5-20.
• Es, H. F. (1975). Sanat dergisinin soruşturması: röportaj yazarları, röportajın bir edebiyat dalı olduğunda birleşiyorlar, Milliyet Sanat Dergisi, 147, 6-7.
• Gökşen, E. (2021). Gazeteci Suat Derviş’ten romancı Suat Derviş’e: Fosforlu Cevriye’yi Röportajlar Üzerinden Okumak. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. 13/25, 231-252.
• Günay, Ç. (2001). Toplumcu gerçekçi Türk edebiyatında Suat Derviş’in yeri. Yüksek lisans tezi. Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Güreli, N. (1975). Sanat Dergisinin Soruşturması: Röportaj Yazarları, Röportajın Bir Edebiyat Dalı Olduğunda Birleşiyorlar, Milliyet Sanat Dergisi, 147, 7-8.
• Halberstam, J. (1992). A prolegomenon for a theory of news. Philosophical Issues in Journalism. (Elliot D. Cohen, Ed.). Oxford University Press: 11-21.
• Hänska, M. & Bode, M. (2018). How the ubiquity of eyewitness media changes the mediation and visibility of protests in the news. Screening Protest: Visual Narratives of Dissent Across Time, Space and Genre. (A. Robertson, Ed.) Routledge, 98-119.
• Kabaş, S. (2009). Soru sorma sanatı dünyada ve Türkiye’de röportaj ve söyleşi geleneği. İstanbul: Doğan Kitap.
• Kemal, Y. (1975). Sanat dergisinin soruşturması: röportaj yazarları, röportajın bir edebiyat dalı olduğunda birleşiyorlar. Milliyet Sanat Dergisi, 147, 8-10.
• Kemal, Y. (2011). Yaşar Kemal röportaj yazarlığında 60 yıl, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Oğurel, Ç. İ. (2020). Suat Derviş’in romanlarında kadınlar ve yoksulluk. Yüksek lisans tezi. T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı. İstanbul.
• Orwell, G. (2016a). Paris ve Londra’da beş parasız. (B. Göçer, Çev.), İstanbul: Can Yayınları.
• Orwell, G. (2016b). Wigan iskelesi yolu. (Levent Konca, Çev.), İstanbul: Can Yayınları.
• Otyam, F. (1975). Sanat dergisinin soruşturması: röportaj yazarları, röportajın bir edebiyat dalı olduğunda birleşiyorlar. Milliyet Sanat Dergisi, 147, 10-11.
• Otyam, F. (1982). Ha bu diyar doğudan gezi notları harran/hoyrat/mayın ve ırıp, İstanbul: Adam Yayınları.
• Öğünç, P. (2021). Kalpli, beyinli, bir kayıt cihazı. Çöken İstanbul röportajlar. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Özer, Ö. (2012). Edebi gazetecilik (röportaj): bir röportaj üstadı Fikret Otyam’ın yayımlanmış röportajlarının çözümlemesi. Alternatif Medya Alternatif Gazetecilik Türkiye’de Alternatif Gazetecilik Üzerine Değerlendirmeler. (Ö. Özer, Ed.), Konya: Literatürk Yayınları, 167-212.
• Özer, Ö. (2013). Haber roman George Orwell ve Yaşar Kemal’den örneklerle edebi gazetecilik / röportaj. Konya: Literatürk Yayınları.
• Refik, C. (1943). Mahkeme röportajları. İstanbul: Sebat Basımevi.
• Schneider, W. & Raue, P. (2002). Gazetecinin el kitabı. (I. Aygün, Çev.), (A K. Kurşun, Düzeltmen), İstanbul: Konrad Adenauer Vakfı Yayınları.
• Sezen, E. (2022). İnsan hikâyesi haberciliği. Yazara email yoluyla ulaştırılmış metin, 25.09.2022.
• Şenyapılı, Ö. (1981). Çağdaş gazetenin önemli yazı türü: röportaj. İletişim, 173-193.
• Sinclair, U (1975). Şikago mezbahaları, (G. Kurttekin, Çev.), İstanbul: May Yayınları.
• Tokgöz, O. (2006). Temel Gazetecilik, Ankara: İmge Kitabevi.
• Tuncer, C. (1975). Sanat dergisinin soruşturması: röportaj yazarları, röportajın bir edebiyat dalı olduğunda birleşiyorlar”, Milliyet Sanat Dergisi, 147, 12.
• Uluğtekin, M.G. (2010). İzlek ve biçem ilişkisi açısından suat derviş romanlarının Türk edebiyatındaki yeri. Doktora tezi. Bilkent Üniversitesi Türk edebiyatı bölümü. Ankara.
• Yerebasmaz, N. (2022). İnsan odaklı habercilik. Yazara email yoluyla ulaştırılmış metin, 29.09.2022.
• Yüksel, E. & Gürcan, H. İ. (2005). Haber Toplama ve Yazma. Konya: Tablet Kitabevi.
• Zelizer, B. (2007). “On ‘having been there’: ‘eyewitnessing’ as a journalistic key Word. Critical Studies in Media Communication, 24(5), 408–428.