1954 Seçimlerinde Siyasi Partilerin Söylemlerinin Gazeteler Üzerinden İncelenmesi

Year 2023, Volume: 10 Issue: 1, 223 - 252, 30.01.2023

Mehmet Suiçmez

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.1189119

Abstract

Bu çalışma, Türk yazılı basınında farklı iktidar ilişkilerine ve ideolojik yönelimlere sahip olduğu düşünülen gazetelerin haber içeriği üretme ve sunma tarzlarındaki farklılığı 1954 Türkiye genel seçimleri örneği ile ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda dönemin Demokrat Parti (DP) iktidarına yakınlığı ile bilinen Zafer gazetesi ile muhalefet partisi olan Cumhuriyet Halk Partisi’ne (CHP) yakınlığı ile bilinen Yeni Ulus gazetelerinin 09 Nisan 1954-2 Mayıs 1954 tarihleri arasında 1954 Türkiye genel seçimleri ile ilgili ana sayfasından yer verdikleri ayrıntılı haber sunumları incelenmiştir. Çalışmada gazetelerin haber başlıklarının ve içeriklerinin altında yatan anlamlara geniş bir bakış açısı kazandırmak için Van Dijk’ın eleştirel söylem analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın sonunda haberlerin veriliş biçimlerinde gazetelerin ideolojilerine göre haberleri okuyuculara sundukları ve bu bakış açısına uygun bir söylem ürettikleri görülmüştür. Buna göre Demokrat Parti hükümetine yakın Zafer gazetesi, hükümetin yatırım ve kalkınma politikasını eleştirel bir dilden uzak bir söylemde ana olay olarak sunarken; CHP'ye yakın Yeni Ulus gazetesi ise Demokrat Parti’yi takip ettiği yanlış politikalarıyla özellikle işçileri ekonomik alanda zor duruma sokan, baskı ve şiddet yanlısı bir tutum sergileyen parti olarak konumlandırmış ve bu konumlandırmaya uygun söylem üretmiştir. Bu çalışma 1954 Türkiye genel seçimlerini konu alan ayrıntılı haber sunumlarından yola çıkarak Türk siyasal tarihinde gazetelerin haber içeriği üretme ve sunma tarzlarındaki farklılığın anlaşılmasına yardımcı olması bakımından önemlidir.

Keywords

Demokrat Parti, Basın, Cumhuriyet Halk Partisi, 1954 Genel Seçimleri, Democratic Party, Press, Republican People, 1954 General Elections

Investigation Of The Discussions Of Political Parties Through Newspapers In 1954 Elections

Abstract

This study aims to treat the 1954 Turkey general elections as an example to reveal the differences between the newspapers, which are thought to have different power relations and ideological orientations in the Turkish print media, with regard to their ways of producing and presenting news content. In this respect, the main focus has been placed upon the examination of news reports which appeared between 09 April 1954 and 2 May 1954 about the 1954 Turkish general elections on the frontpages of Zafer newspaper, which is known for its closeness to the Democratic Party (DP) government of the time, and of Yeni Ulus, which is known for its closeness to the opposition party, the Republican People's Party (CHP). In the study, the method of Van Dijk's critical discourse analysis has been used to gain a broader perspective on the meanings underlying the news headlines and contents of the newspapers. The study was brought to its conclusion that the newspapers presented the news to the readers according to their ideologies in the way the news was delivered and produced a discourse suitable for this point of view. Accordingly, Zafer newspaper, which is close to the Democratic Party government, presents the government's investment and development policy as the main event in a discourse that is far from being critical; Yeni Ulus newspaper, which is close to CHP, on the other hand, positioned the Democrat Party as a party that puts the workers in a difficult situation in the economic field with its wrong policies, and exhibits an attitude of repression and violence, and produced a discourse suitable for this positioning. This study is important for facilitating an understanding of the difference between the way newspapers produce and present news content in Turkish political history, based on the detailed news presentations on the 1954 Turkish general elections.

Keywords

Democratic Party, Press, Republican People, 1954 General Elections

References

• (2022). Erişim tarihi 21 Kasım www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/1954MilletvekiliSecimi/1954_Secim_Sonuclari.pdf
• Ahmad, F. (2015). Demokrasi Sürecinde Türkiye. Hil Yayınları.
• Ahmad, F. (2017). Modernleşen Türkiye’nin Oluşumu. Kaynak Yayınları.
• Akandere, O. (2010). 1946 Genel Seçimleri ve Sonuçları üzerinde İktidar ve Muhalefet Partileri Arasında Yapılan Tartışmalar. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 26(76), 1-126.
• Akbulut, D. A. (2002). Genel Türk Tarihi Ansiklopedisi. Yeni Türkiye Yayınları.
• Albayrak, M. (2004). Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti. Phoenix Yayınları.
• Arklan, Ü., & Rençber, H. (2018). 16 Nisan 2017 Anayasa Referandumu Öncesi Sürecin Türk Yazılı Basınındaki Yansıması: Hürriyet, Sabah ve Sözcü Gazeteleri Örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 224-249.
• Bakacak, A. (2013). 1950 Seçimleri Sonrası Ulus Gazetesi’nin Muhalefete Geçişi. Atatürk Yolu Dergisi, 13(51), 541-561.
• Balcı, M., & Karadeniz, Y. (2018). Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu Tartışmalarının Siyasetteki Muhalif Oluşuma Etkisi ve Demokrat Parti’nin Kuruluşu. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 57, 271-279.
• Bayçu, S. U. (2013). Geleneksel ve Sosyal Medya İçin Yazarlık. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Çakır, H., & Yavalar, D. E. (2017). Demokrat Parti İktidarı ve Basın. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(3), 1-14.
• Çavdar, T. (2019). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi. İmge Kitabevi.
• Dağıtmaç, M. (2015). Sosyal medya bizi neden kullanır? Metamorfoz Yayıncılık.
• Doruk, Ö. (2013). Disiplin Toplumu ve Haber Söylemi: Gökkuşağı Derneği’nce Yapılması Planlanan Yürüyüşün Engellenmesine İlişkin Haberlerin Çözümlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2(1), 106-132.
• Erdoğan, İ. (1999). Dördüncü Gücün İlettiği: Amerikan Örneği. Afa Yayınları.
• Erdoğan, İ., & Korkmaz, A. (2005). Öteki Kuram. Erk Yayınları.
• Erkmen, A. (2018). Türkiye’de 1950 ile 2002 Yılları Arasında Uygulanan Genel Seçim Sistemlerinin Halk İradesine Etkisi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(3), 1225-1247.
• Fidan, Z. (2016). Teknoloji ve Siyasal iletişim. LiteraTürk Academia Yayınları.
• Girgin, A. (2003). Yazılı Basında Haber ve Habercilik Etiği. İnkılap Yayıncılık.
• Gözübüyük, Ş. A. (2003). Anayasa Hukuku. Turhan Kitabevi.
• Guibernau, M. (1997). Milliyetçilikler: 20. yüzyılda ulusal devlet ve milliyetçilikler. Sarmal Yayınevi.
• Günay, İ. E. (2022). Van Dijk’in Eleştirel Söylem Analizi Bağlamında Azerbaycan ve Ermenistan Arasındaki Savaşa İlişkin Le Monde ve Le Figaro’da kullanılan Haber Başlık ve Girişlerinin Analizi. Aksaray İletişim Dergisi, 4(1), 46-65.
• İnan, A. (1998). Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Devrimi. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Karaman, M. A. (2018). Fransız İhtilali’nin Osmanlı İmparatorluğu’na Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 44, 62-79.
• Karpat, K. (2012). Türk Demokrasi Tarihi. Timaş Yayınları.
• Koçak, C. (2014). Resmî Tarihe Meydan Okuyorum. Timaş Yayınları.
• Lijphart, A. (1986). Çağdaş Demokrasiler. Türk Demokrasi Vakfı ve Siyasi İlimler Derneği Yayını.
• Özgen, M. (2004). Türkiye’de Basının Gelişimi ve Sorunları. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
• Öztunç, M. (2021). COVİD-19 Pandemi Süresince Türkiye’nin Aldığı Ekonomik Tedbirlere Yönelik Haberlerin Söylem Analizi. Erciyes İletişim Dergisi, 8(1), 231-255.
• Pandır, M., Efe, İ., & Paksoy, A. (2015). Türk basınında Suriyeli Sığınmacı Temsili Üzerine Bir İçerik Analizi. Marmara İletişim Dergisi, 24. https://doi.org/10.17829/midr.20152419995
• Sarıkaya, T. (2020). Çerçeveleme Kuramı Bağlamında Türkiye’nin Suriyeli Göçmenlere Avrupa Sınırlarını Açmasının Gazetelere Yansıması: Sabah ve Cumhuriyet Gazetesi Örnekleri. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 12(4), 402-414.
• Şenel, A. (2001). Çağdaş Siyasal Akımlar. İmaj Yayınevi.
• Suiçmez, M. (2018). Medyada Kadın Bedeninin Ötekileştirilmesi: Victoria’s Secret Modeli. Middle Black Sea Journal of Communication Studies, 3(2), 67-84.
• Timur, T. (1991). Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçiş. İletişim Yayınları.
• Topuz, H. (2003). II. Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi. Remzi Kitabevi.
• Türk, H. S. (1995). Demokratik Rejimlerde Seçim Kanunları ve Türkiye İçin Yeni Bir Seçim Kanunu Önerisi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 44(1), 552-563.
• Ulum, Ö. G. (2016). Gazete İdeolojileri: Basılı Gazetelerdeki Suriyeli Sığınmacılar Hakkındaki Haberlerin Eleştirel Söylem Analizi. Electronic Turkish Studies, 11(15), 41-552.
• Uran, H. (2008). Meşrutiyet, tek parti, çok parti hatıralarım, 1908-1950: Anı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Van Dijk, T. A. (1991). The Interdisciplinary Study of News as Discourse. A Handbook of Qualitative Methodologies for Mass Communication Research. Routledge.
• Van Dijk, T. A. (1997). The Study of discourse. Discourse as stucture and process. Sage Publications.
• Van Dijk, T. A. (2009). Critical Discourse Studies: A Sociocognitive Approach, In Ruth Wodak & Michael Meyer (Eds.). Sage.
• Yavalar, D. E. (2016). Demokrat Parti Döneminde Muhalif Mizah Basını: 41 Buçuk, Dolmuş, Taş, Karikatür, Taş-Karikatür Dergileri Üzerine Bir İnceleme Erciyes Üniversitesi]. Kayseri.
• Yeni Ulus Gazetesi (1954, 10 Nisan).
• Yeni Ulus Gazetesi (1954, 11 Nisan ).
• Yeni Ulus Gazetesi (1954, 14 Nisan).
• Yeni Ulus Gazetesi (1954, 15 Nisan).
• Yeni Ulus Gazetesi (1954, 16 Nisan).
• Yeni Ulus Gazetesi (1954, 18 Nisan).
• Yeni Ulus Gazetesi (1954, 19 Nisan).
• Yeni Ulus Gazetesi (1954, 20 Nisan).
• Yeni Ulus Gazetesi (1954, 22 Nisan).
• Yeni Ulus Gazetesi (1954, 23 Nisan).
• Yeni Ulus Gazetesi (1954, 24 Nisan).
• Zafer Gazetesi (1954, 10 Nisan).
• Zafer Gazetesi (1954, 12 Nisan).
• Zafer Gazetesi (1954, 13 Nisan).
• Zafer Gazetesi (1954, 15 Nisan).
• Zafer Gazetesi (1954, 16 Nisan).
• Zafer Gazetesi (1954, 17 Nisan).
• Zafer Gazetesi (1954, 18 Nisan).
• Zafer Gazetesi (1954, 20 Nisan).
• Zafer Gazetesi (1954, 22 Nisan).
• Zafer Gazetesi (1954, 23 Nisan).
• Zafer Gazetesi (1954, 25 Nisan).
• Zürcher, E. J. (2016). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi. İletişim Yayınları.