Son Dönem Osmanlı Resminde Figüratif Anlayış ve Tarih Yorumu

Year 2008, Issue: 51, 1 - 22, 03.08.2008

Seyfi Başkan

Abstract

Bu makalede, Osmanlı tablo resmi yani pentür repertuvarında, Cumhuriyet dönemi figür ressamlığına da referans teşkil eden tarihi kişilikler ile tarihi olaylar içinde yer aldığı bilinen tarihi olayları kişilikleri ile
hatırlatan insanların tasvir edildiği seçilmiş bazı resimler örnek verilerek son yüzyılında Osmanlı resim sanatı ve Osmanlı ressamının tarihe
yaklaşımı değerlendirilmektedir. Bu çerçevede yapılan resimler içinde
önemli sayıda 19. yüzyılın siyaset ve asker kişiliklerinin resimleri vardır.
Sultan III. Ahmed dönemi (1703-1730)’nin ünlü minyatür ustaları Abdülcelil Çelebi (Levni) ve Abdullah Buhari’den sonra kesintiye uğramış
gibi görülen Türk figür ressamlığının tekrar canlanacağı 1910’lu yıllara
kadar olan dönemin Osmanlı resminin devamı ve ikinci safhayı temsil
eden, bu makalede sözünü edeceğimiz örnekler, bir anlamda minyatürpentür gelenekleri arasındaki figüratif diyalektiğin de ortaya konmasını
sağlarlar.

Keywords

Osmanlı, minyatür, pentür, figür, tarih, tarihselcilik

Figurative Outlook and Interpretation of History in the Ottoman Painture in the Last Period of the Empire

Abstract

In this article, the approach of Ottoman artists and the Ottoman painters towards the history in the last century is assessed with examples
of some selected pictures in the Ottoman painture repertoire, in which
the historical characters, who constitute references to the Republican
period figurative paintings and persons, remind historical events with
their historical characters. Among the pictures drawn within this framework, there are a considerable number of paintings of political and
military characters of the 19th century. The examples mentioned in this
article, which represents the sequel of the Ottoman art from the period
of Sultan Ahmed the Third (1703-1730), in which the Turkish figurative art seems to have interrupted after the famous miniature masters,
Abdülcelil Çelebi (Levni) and Abdullah Buhari, to the 1910s, when it
revived, contribute to introducing the figurative dialectic between the
miniature-painture traditions. This period also constitute the second
stage in the Ottoman painture.

Keywords

Ottoman miniature, Ottoman painture, figure, approach to history, historianism

References

• Baykara, Tuncer, ”II.Mahmud ve Resim”, Bedrettin Cömert’e Armağan, Hacettepe Üniversitesi Sosyal ve İdari Bilimler Fakültesi Beşeri Bilimler Dergisi-Özel Sayı- Ankara 1980, s. 509-516.
• Davidson, Roderic H, Reform in the Ottoman Empire-1856/1876, New York 1973.
• Gören, Ahmet Kamil, “Resim Sanatının Gelişim Sürecinde Osmanlı Padişah Portreleri”, Antik Dekor, S.2, 1993, s. 36, 39.
• Gürçağlar, Aykut, ”Osmanlı Sarayında Bir Ressam-ı Şehriyari Fausto Zonaro ve Türk Resim Sanatına Etkileri”, 9. Milletlerarası Türk Sanatları Kongresi, C.II -BildirilerKültür Bakanlığı Yayınları:1703 Yayımlar Dairesi Başkanlığı Özel-Kongre Dizisi: 20-1 Ankara 1995, s. 219-222.
• Gürçağlar, Aykut,”Osmanlı Saray Nakkaşhanesinin Ortadan Kalkması ve 19. Yüzyılda Osmanlı Saray Ressamlığı Kurumu”, Türkiye’de Sanat, Ocak-Şubat 1994, S.12, s. 60-63.
• Güvemli, Zahir, Sabancı Resim Koleksiyonu/The Sabancı Collection of Paintings. Düzeltilmiş İkinci Baskı, Ak Yayınları Sanat Kitapları Serisi:7 İstanbul 1987.
• İnankur, Zeynep, “19. Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul’a Gelen Batılı Sanatçılar”, Osman Hamdi Bey ve Dönemi, (17-18 Aralık 1992, Sempozyum Bildirileri), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1993 s. 75-82.
• Öner, Sema,”Türk Resminin Gelişiminde Sarayın Yeri (1839-1923)”, 9.Milletlerarası Türk Sanatları Kongresi, C.III (23-27 Eylül 1991, Bildiriler) Kültür Bakanlığı Yayınları:1705 Yayımlar Dairesi Başkanlığı Özel-Kongre Dizisi: 20-1, Ankara 1995, s. 17-26.
• Öztuna, Yılmaz, Devletler ve Hanedanlar-Türkiye (1074-1990), C.II, Kültür Bakanlığı Yayınları: 1101 Yayımlar Dairesi Başkanlığı Kaynak Eserler Dizisi: 18 Ankara 1996.
• Palmer, Alan, Son Üç Yüz Yıl Osmanlı İmparatorluğu. Bir Çöküşün Tarihi, İş Bankası Kültür Yayınları Genel Yayın: 602 Tarih Dizisi: 42 İstanbul 2002.
• Pamukçiyan, Kevork, “Osmanlı Döneminde İstanbul Sergilerine Katılan Ermeni Ressamlar”, Tarih ve Toplum, C.14, S. 80 Ağustos 1980 s. 34-98/41-105.
• Renda, Günsel, “III.Selim ve Resim Sanatı Üzerine Yeni Görüşler, “Uluslararası IV. Türk Kültürü Kongresi”, C.II, Bildiriler 4-7 Kasım 1997), Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını:229 Kongre ve Sempozyum Bildirileri Dizisi: 19 Ankara 2000 s. 187-197.
• Renda, Günsel, “Portrenin Son Yüzyılı”, Padişahın Portresi/Tesavir-İ Âl-İ Osman, İş Bankası Genel Yayın No: 463 Sanat Dizisi:64 İstanbul 2000.
• Şehsuvaroğlu, Bedii, “Veliahd Yusuf İzzeddin Efendiye Dair”, Hayat Tarih Mecmuası, Haziran 1974, S.6 - C.1, s. 13-16.
• Tansuğ, Sezer, “Türk Resim Kültüründe Portre (1). Portre Ressamlığı ve Bizdeki Kaynakları”, Antik-Dekor, S.26 (1994) s. 94-96.
• Yenişehirlioğlu, Filiz, “Sanatta Osmanlı İmparatorluğu, Fransa Etkileşimi”, Osman Hamdi Bey ve Dönemi, (17-18 Aralık 1992, Sempozyum bildirileri), Tarih Vakfı Yurt Yayınları İstanbul 1993, s. 57-68.