GÖRSEL SANATLARDA KAPSAYICI BİR KATEGORİ OLARAK ÜSLUP

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 21, 31.05.2024

Fırat Engin

Öz

Bu çalışma, görsel sanatlarda üslup olgusunun evrimini ve bu evrimin plastik sanatlardaki yansımalarını incelemeyi amaçlamaktadır. Bu anlamda yazıda ilk olarak üslup kavramının temel nitelikleri, sonrasında ise belirleyici dinamikleri ve genel dönemsel özellikleri üzerinden işlevi ve kapsayıcılığının önemi üzerine önermelerde bulunulmuştur. Bu bağlamda sanat tarihsel bakış açısıyla dönemler halinde ele alınan kavramın; modern öncesi, modern ve son olarak postmodern zamanlar içerisindeki pozisyonuna değinilmiştir. Son olarak çalışmada; ulaşılan bulgularla, üslup kavramının plastik sanatlar bağlamında anlamının statik olmadığı, dönemlere göre şekil aldığı gösterilerek kavramın bugünkü doğasının anlaşılmasına katkıda bulunulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Üslup, Sanat, Sanatçı, Modern, Postmodern

STYLE AS AN INCLUSIVE CATEGORY IN VISUAL ARTS

Öz

This study aims to examine the evolution of the concept of style in visual arts and its reflections in plastic arts. In this regard, the fundamental qualities of style are first discussed in the text, followed by propositions on its function and inclusivity based on determining dynamics and general periodical characteristics. Within this context, the concept, which is examined in periods through an art historical perspective, is addressed in terms of its position in pre-modern, modern, and finally postmodern times. Finally, with the findings reached in the study, it is attempted to contribute to the understanding of the nature of the concept by demonstrating that the meaning of style in the context of plastic arts is not static, but shaped according to periods.

Anahtar Kelimeler

Style, Art, Artist, Modern, Postmodern

Kaynakça

• Artun, A. (2011). Çağdaş Sanatın Örgütlenmesi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Baudelaire, C. (2009). Modern Hayatın Ressamı, çev. A. Berktay, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Baudrillard, J. (1995). Kötülüğün Şeffaflığı, çev. E.Abora – I. Ergüden, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Berger, J. (1999). Picasso’nun Başarısı ve Başarısızlığı, çev. Y. Salman, M. Gürsoy Sökmen, İstanbul: Metis Yayınları.
• Burger, P. (2003). Avangard Kuramı, çev. E. Özbek, Ş. Öztürk, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bozkurt, N. (2004). Sanat ve Estetik Kuramları. Bursa: Asa Yayınları
• Copleston, F. (2009). Helenistik Felsefe, çev. A. Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınları.
• Çüçen, A. K. (2010). Orta Çağ ve Rönesans’ta Felsefe. Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları.
• Danto, C. A. (2010). Sanatın Sonundan Sonra, çev. Z. Demirsü, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Eagleton, T. (2011). Postmodernizmin Yanılsamaları. çev. M. Küçük, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foster, H. (2009). Gerçeğin Geri Dönüşü, çev. Hoşsucu, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gombrich, E.H. (1992). Sanat ve Yanılsama, çev. A. Cemal, İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları.
• Gombrich, E.H. (1997). Sanatın Öyküsü, çev. E. Erduran, Ö. Erduran, İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları.
• G.R.Swenson. (1963). What is Pop Art?: Answers from 8 Painters, Part I, New York: Art News 64.
• Kuspit, D. (2006). Sanatın Sonu, çev. Y. Tezgiden, İstanbul: Metis Yayınları.
• Lenoir, B. (2004). Sanat Yapıtı, çev. A. Derman, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Lynton, N. (1982). Modern Sanatın Öyküsü, çev. C. Çapan, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Magee, B. (2000). Felsefenin Öyküsü, çev. B. Sina Şener, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Marx, K ve ENGELS, F. (2009). Yazın ve Sanat Üzerine, çev. M. İlhan Erdost, Ankara, Sol Yayınları.
• May, R. (2001). Yaratma Cesareti, çev.A. Oysal, İstanbul: Metis Yayınları.
• Rosenberg, D. (2011). Art Game Book Arts in the 20th Century, New York, Assouline Yayınları.
• Sarup, M. (2010). Post Yapısalcılık ve Postmodernizm, çev. A. Güçlü, Ankara: Kırk Gece Yayınları.
• Sontag, S. (2008). Sanatçı: Örnek Bir Çilekeş, çev. Y. Salman, M. Gürsoy Sökmen, İstanbul: Metis Yayınları.
• Stein, G. (1995). Picasso, çev. K. Özsezgin, Ankara: Gece Yayınları.
• Thompson, D. (2011). Sanat Mezat, çev. R. Akman, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tunalı, İ. (2004). Tasarım Felsefesine Giriş. İstanbul: Yapı Yayın.
• Türk Dili Kurumu. (1979). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Wölfflin, H. (1973). Sanat Tarihinin Temel Kavramları, çev. H. Örs, İstanbul: İstanbul Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Göksel, N. (2012, Haziran 23). Sanat Tarihi Yapma Yollarına İlişkin Değerlendirmeler. Agrapha Dogmata. https://agraphadogmata.wordpress.com/tag/wolfflin/
• Görsel 1. Donatello, “David”, Bronz, 1440, Bargello Müzesi, İtalya. https://www.italianrenaissance.org/donatellos-david/, Erişim tarihi: 20.02.1982.
• Görsel 2. Michealengelo, “David”, 1501-1504, Mermer, Florensa Akademi Galerisi, İtalya. https://tr.wikipedia.org/wiki/Davut_(Michelangelo), Erişim tarihi: 20.02.1982.
• Görsel 3. Pablo Picasso, “Boğa Başı”, 1942, Moma, Amerika. https://www.moma.org/audio/playlist/19/412 , Erişim tarihi: 20.02.1982.
• Görsel 4. Anthony Caro, “Mayıs Ayı”, 1963, Çelik, Alüminyum, 279,5cm x 305cm x 358,5cm., Gagosian Galeri, Amerika. https://www.dreamideamachine.com/?p=32043, Erişim tarihi: 20.02.1982.
• Görsel 5. “Ayasofya Ortodoks Kilisesi”, 532, İstanbul, Türkiye. https://tr.wikipedia.org/wiki/Ayasofya, Erişim tarihi: 20.02.2024.
• Görsel 6. Pablo Picasso, “Mavi Oda”, 1901, Tuval üzeri yağlı boya, 50.48cm x 61.59cm., Phillips Koleksiyonu, Amerika. https://en.wikipedia.org/wiki/The_Blue_Room_(Picasso)#/media/File:Picasso's_Blue_Room_1901.jpg, Erişim tarihi: 20.02.2024.
• Görsel 7. Umberto Boccioni, “Ruh Durumları”, 1911, Tuval üzeri yağlı boya, 70,5cm. x 96.2 cm., Moma, Amerika. https://en.wikipedia.org/wiki/States_of_Mind_I:The_Farewells#, Erişim tarihi: 20.02.2024.
• Görsel 8. Daniel Buren, “Buren’in Kolonları”, 1986, Alana özgü düzenleme, Palais Royal, Fransa. https://www.parisladouce.com/2018/11/paris-les-deux-plateaux-grandeur-et.html, Erişim tarihi: 20.02.2024.
• Görsel 9. Jannis Kounellis, “İsimsiz (Atlar)”. 1967, Gerçek atlar, Galeri L’Attico, Roma, İtalya. https://www.phaidon.com/agenda/art/articles/2021/march/23/how-jannis-kounellis-and-12-horses-made-an-arte-povera-masterpiece/, Erişim tarihi: 20.02.2024.
• Görsel 10. Piero Manzoni, “Sanatçının Dışkısı”, 1961, Konserve, dışkı, Tate, İngiltere. https://en.wikipedia.org/wiki/Artist%27s_Shit# , Erişim tarihi: 20.02.2024.
• Görsel 11. Sherrie Levine, “Çeşme (Marcel Duchamp’tan Sonra)”, 1991, Bronz, 37.9cm. x 63.2cm. x 37.9cm., The Barbara Lee Koleksiyonu, Amerika. https://thewomensstudio.net/2018/04/30/sherrie-levine/ , Erişim tarihi: 20.02.2024.
• Görsel 12. Jasper Johns, “Bronza boyanmış (Ballantine Ale)”, 1960, Bronz, 14cm. x 20.3cm. x 12.1cm., Basel Güzel Sanatlar Müzesi, İsviçre https://medium.com/@tfs3000/a-toast-to-the-end-times-reconsidering-the-infamous-robert-ethel-scull-auction-85d231dee489 , Erişim tarihi: 20.02.2024.