Safe Approach to Antineoplastic Drugs

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 41 - 47, 15.12.2019

Özlem Ovayolu , Nimet Ovayolu

Öz

A significant increase in cancer and mortality from cancer is expec-ted in near future all over the world and in Turkey. Along with increa-se of cancer cases and providing a better toxicity control in patients receiving treatment, antineoplastic drugs have started to be used in higher dosages and higher numbers of combinations in chemothe-rapy. Antineoplastic drugs adversely affect not only the patients receiving treatment but also healthcare personnel preparing and administering these drugs, especially nurses. Being exposed to these drugs can frequently occur while storing, transporting, prepa-ring them, administering them to patient, and disposing of wastes and cause serious occupational diseases. Today, chemotherapy practices can be administered at private clinics and outpatient cli-nics, even at homes by healthcare personnel in addition to oncology units. Therefore, it is very important to protect healthcare personnel administering this treatment from risk of exposure to these drugs and to provide safe working settings during treatment practices in addi-tion to patient safety. Accordingly, safe methods of antineoplastic drugs and precautions to be taken will be emphasized in this study.

Anahtar Kelimeler

Cancer, antineoplastic drugs, safe approach

Antineoplastik İlaçlara Güvenli Yaklaşım

Öz

Tüm dünyada ve ülkemizde yakın gelecekte kanser ve kanserden ölüm sıklığında anlamlı bir artış beklenmektedir. Kanser vakalarının artması ve tedavi gören hastalarda toksisite kontrolünün daha iyi sağlanması ile birlikte kemoterapide antineoplastik ilaçlar yüksek dozlarda ve daha fazla sayıda kombinasyonlarda kullanılmaya baş-lanmıştır. Antineoplastik ilaçlar, sadece tedavi alan hastaları değil, bu ilaçları hazırlayan ve uygulayan sağlık bakım elemanlarını, özel-likle hemşireleri olumsuz etkilemektedir. Bu ilaçlara maruziyet sıklık-la ilaçların depolanması, taşınması, hazırlanması, hastaya verilmesi ve atıkların bertaraf edilmesi sırasında gerçekleşerek, ciddi meslek hastalıklarına yol açabilmektedir. Günümüzde kemoterapi uygulama-ları onkoloji birimlerinin yanı sıra, özel klinik ve polikliniklerde, hatta sağlık çalışanlarınca evlerde dahi uygulanabilmektedir. Bu nedenle antineoplastik ilaçlarla tedavi uygulamaları sırasında hasta güvenli-ğinin yanı sıra bu tedaviyi uygulayan sağlık çalışanlarının da bu ilaçlarla maruziyet riskinden korunması ve güvenli çalışma ortamının sağlanması büyük önem arz etmektedir. Bu doğrultuda bu makalede antineoplastik ilaçların güvenli yönetimi ve alınması gereken önlem-ler üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kanser, antineoplastik ilaçlar, güvenli yaklaşım

Kaynakça

• Ulas A, Silay K, Akinci S, Dede DS, Akinci MB, Sendur MA, ve ark. Medication errors in chemotherapy preparation and administration: A survey conducted among oncology nurses in Turkey. Asian Pac J Cancer Prev. 2015; 16(5): 705-1699.
• Demircan Z. Kemoterapi hazırlamada robotik teknolojiler ve hemşirenin rolü. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bi-limleri Fakültesi Hemşirelik E-Dergisi. 2014; 2(1): 36-42.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanlığı. Yeni Dünya Kanser İstatistikleri. Erişim Linki: http://kanser.gov.tr/daire-faaliyetleri/kanser-istatistikleri.html [Erişim Tarihi: 23.03.2016]
• Türk Tıbbi Onkoloji Derneği. Erişim Linki: https://kanser.org/saglik/upload/gorus_upload/29420251415261189.pdf. [Erişim Tarihi: 16.03.2016]
• Onkoloji Hemşireleri Derneği. Antineoplastik ilaçların güvenli kullanım standartları rehberi. 2009. Erişim Linki: http://www.onkohem.org.tr/ [Erişim Tarihi: 21.02.2017]
• Rioufol C, Ranchon F, Schwiertz V, Vantard N, Joue E, Gourc C, et al. Administration of anticancerdrugs: Exposu-re in hospital nurses. ClinTher. 2014; 36(3): 7-401.
• Buschini A, Villarini M, Feretti D, Mussi F, Dominici L, Zerbini I, et al. Multi centre study for the evaluation of mu-tagenic / carcinogenic risk in nurses exposed to antine-oplastic drugs: Assessment of DNA damage. OccupEnvi-ronMed. 2013; 70(11): 94-789.
• Shahrasbi AA, Afshar M, Shokraneh F, Monji F, Noroozi M, Ebrahimi-Khojin M, et al. Risks to health professionals from hazardous drugs in Iran: A pilot study of understan-ding of healthcare team to Occupational Exposure to cyto-toxics. EXCLI J. 2014; 9(13): 491-501.
• Korubük G. Kemoterapötik ilaç hazırlamasında sık karşıla-şılan sorunlar ve ilaç hataları. Erişim Linki: http://www.tuked.org/CKeditor/Images/gamze_korubuk.pdf [Erişim Tarihi: 18.03.2016]
• Neuss MN, Polovich M, McNiff K, Esper P, Gilmore TR, LeFebvre KB, et al. Updated American Society of Clinical Oncology / Oncology Nursing Society chemotherapy ad-ministration Safety standards including standards for the safe administration and management of oral chemothe-rapy. OncolNurs Forum. 2013; 40(3): 33-225.
• Karahan A. İlaç güvenliği ve ilaç etkileşimleri. Erişim Linki: https://www.google.com.tr/?gfe_rd=cr&ei=SgvoVrGzCaez8wer7L3QCQ#q=%C4%B0la%C3%A7+G%C3%BCvenli%C4%9Fi+ve+%C4%B0la%C3%A7+Etkile%C5%9Fimleri%2C+azize+karahan. [Erişim Tarihi: 15.03.2016]
• Sarı SÖ. Onkolojide tıbbi hatalar ve önlenmesine yönelik geliştirilen kanıta dayalı uygulamalar. Erişim Linki: http://kanser.org/saglik/upload/5_TTOK/Onkolojide_Tibbi_Hata-lar_ve_Onlenmesine_Yonelik_Gelistirilen_Kanita_Dayali_Uygulamalar%23Senem_Ozgur_Sari.pdf. [Erişim Tarihi: 10.03.2016]
• Tuna R. Onkoloji hemşireliğinde antineoplastik ilaçların güvenli kullanımı. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2014; 2(1): 105-111.
• Al-Azzam SI, Awawdeh BT, Alzoubi KH, Khader YS, Alkafajei AM. Compliance with safe handling guidelines of antine-oplastic drugs in Jordanian hospitals. J Oncol Pharm Pract. 2015; 21(1): 3-9.
• Çetinkaya Y. Hasta güvenliği onkoloji hemşireliği: Kemote-rapi ve güvenlik. Erişim Linki: http://hemhiz.med.ege.edu.tr/files/onkolo_hem_kemoterapi.pdf. [Erişim Tarihi: 17.03.2016]
• Yapıcı G. Güvenli ilaç uygulamaları ve ilaç uygulamaların-da hemşirenin rolü. Erişim Linki: http://hastane.beun.edu.tr/v.2/wpcontent/uploads/2012/10/g%3%BCvenli-ila%C3%A7-uygulamalar%C4%B1-vehem%C5%9Frnin-sorumluluklar%C4%B1.pdf [Erişim Ta-rihi:11.03.2016]
• Ranchon F, Salles G, Späth HM, Schwiertz V, Vantard N, Parat S, et al. Chemotherapeutic errors in hospitalised cancer patients: Attributable damage and extra costs. BMC Cancer. 2011; (811): 478.
• Gündoğdu F. Kemoterapi ünitesi standartları. Erişim Linki: https://www.google.com.tr/?gfe_rd=cr&ei=ibrnVuSyHJLY8AffzrXwDA#q=G%C3%BCndo%C4%9Fdu+F.+Kemoterapi+%C3%BCnitesi+standartlar%C4%B1. [Erişim Tari-hi:15.03.2016]
• Antineoplastik (sitotoksik) ilaçlarla güvenli çalışma rehberi 2004. Erişim Linki: https://www.sbn.gov.tr/icerikdosyalar/2063686233_antineoplastik(sitotoksik)_ilaclarla_guvenli_calisma_rehberi.pdf. [Erişim Tarihi:16.03.2016]
• Kosgeroglu N, Ayranci U, Ozerdogan N, Demirustu C. Turkish nurses' information about, and administration of chemotherapeutic drugs. J Clin Nurs. 2006; 15(9): 1179-1187.
• Villarini M, Dominici L, Piccinini R, Fatigoni C, Ambrogi M, Curti G, et al. Assessment of primary, oxidative and exci-sion repaired DNA damage in hospital personnel hand-ling antineoplastic drugs. Mutagenesis. 2011; 26(3): 359-369.
• Baykal U, Seren S, Sokmen S. A description of oncology nurses' working conditions in Turkey. Eur J OncolNurs. 2009; 13(5): 368-375.
• Boiano JM, Steege AL, Sweeney MH. Adherence to safe handling guidelines by health care workers who adminis-ter antineoplastic drugs. J OccupEnvironHyg. 2014; 11(11): 728-740.
• Özcan MA. Sağlık çalışanları ve kemoterapi. Erişim Linki: http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/mev/mev_yeni/kemoterapi.doc. [Erişim Tarihi: 15.03.2016]
• T.C Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Antineoplastik İlaç Hazırlama Merkezi Kurulması. 2005. Eri-şim Linki: http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/mev/mev_yeni/kemoterapi.doc, [Erişim Tarihi:16.03.2016]
• Antineoplastik ilaçların güvenli kullanım prosedürü 2011. Erişim Linki: http://www.diskapieah.gov.tr/enfeksiyon-komitesi/12/YBH-PR-19%20ANTINEOBLASTIK%20ILACLARIN%20GUVENLI%20KULLANIM%20%20PROSEDURU.pdf, [Erişim Tarihi: 16.03.2016]
• Gümüşkaya G. Kemoterapi hazırlama ve uygulamada gü-venli yaklaşımlar. Erişim Linki: http://docplayer.biz.tr/11427811-Gulder-gumuskaya-hacettepe-universitesi-onkoloji-hastanesi-kemoterapi-egitim-hemsiresi.html. [Erişim Tarihi: 16.03.2016]
• Kyprianou M, Kapsa M, Raftopoulos V, Soteriades ES. Knowledge, attitudes and beliefs of Cypriot nurses on the handling of anti neoplastic agents. Eur J OncolNurs. 2010; 14(4): 278-282.
• Neuss MN, Polovich M, McNiff K, Esper P, Gilmore TR, LeFebvre KB, et al. Updated American Society of Clinical Oncology / Oncology Nursing Society chemotherapy ad-ministration Safety standards including standards for the safe administration and management of oral chemothe-rapy. J OncolPract. 2013; 9(2 Suppl): 5s-13s.
• Jeong KW, Lee BY, Kwon MS, Jang JH. Safety manage-ment status among nurses handling anti cancer drugs: Nurse awareness and performance following Safety regu-lations. Asian Pac J CancerPrev. 2015; 16(8): 3203-3211.
• Meade E. Avoiding accidental Exposure to intravenous cytotoxic drugs.Br J Nurs. 2014; 23(16): S34, S36-9.
• Sancı K. Sitotoksik ilaçların hazırlama ve uygulamaları, güvenli kemoterapi uygulamaları. Erişim Linki: https://www.google.com.tr/?gfe_rd=cr&ei=ibrnVuSyHJLY8AffzrXwDA#q=guvenli-kemoterapi-uygulamalari-kadriye-sanci--1.onkoloji-hemsireligi-semineri-haziran-2010. [Eri-şim Tarihi: 15.03.2016]
• Ünlüçerçi YMY, Çıtak A, Demir F, Tola Y. Güvenli İlaç Uy-gulamaları Prosedürü. Erişim Linki: http://istanbultip.istanbul.edu.tr/wpcontent/uploads/attachments/021_guvenli.ilac.kullanimi.pdf. [Erişim Tari-hi:10.03.2016]
• Odraska P, Dolezalova L, Kuta J, Oravec M, Piler P, Blaha L. Evaluation of the efficacy of additional measures introduced for the protection of health care personnel handling anti-neoplastic drugs. Ann Occup Hyg. 2013; 57(2): 240-250.
• Ikeno Y, Arii D, Nakajima H, Murooka K, Nojima M, Kidokoro A. Verification of reduction in preparation time and cost of cyclophosphamide when using the closed-system drug transfer device. Gan To Ka-gaku Ryoho. 2014; 41(5): 611-615.
• Kızıl EG. Erişim Linki: http://www.igkh.gov.tr/yeni/userfiles/files/66KEMOTERAPOTIKILACLARIHAZIRLAMAVEUYGULAMA.pdf. [Erişim Tari-hi:11.03.2016]