COVID-19 ETKİSİ ALTINDA DİŞ HEKİMLİĞİ UYGULAMALARI

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 20 - 25, 30.12.2021

Arzu Şeyma Demir

Öz

31 Aralık 2019 da, Çin’in Wuhan kentinde başlayan ve ‘yeni Koronavirüs’ olarak adlandırılan virüs salgını , halihazırda 215 ülke ve bölgeye yayılmıştır ve hızla yayılmaya devam etmektedir. Şu ana kadar 59 milyondan fazla insana COVID-19 teşhisi konulmuş, 1 milyondan fazla kişi COVID-19 nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Hayatın her alanında etkisini göstermesinin yanında özellikle sağlık sektörüne önemli ölçüde değişikliğe neden olmuştur. Pandemi boyunca hastanelerde bir dizi önlemler alınmış ve salgının yayılması olabildiğince engellenmeye çalışılmıştır. Özellikle diş hekimliği kliniklerinde acil durumlar belirlenmiş bu durumlar dışında hasta sayısı minimuma indirilmiştir. En yüksek riskli meslek grubunda olan diş hekimlerinin bilgilendirilmesi ve pandemiye uygun prosedürleri eksiksiz yerine getirmesi hastalığının yayılımını yavaşlatmada kilit rol oynamaktadır. Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü başta olmak üzere önde gelen sağlık kuruluşlarının pandemi ile ilgili yayınları diş hekimlerine rehberlik edecek niteliktedir. Bu bilgiler ışığında hem hekimlerin ve diğer sağlık çalışanlarının hem de hastaların yeterli bilgiye ulaşması hedeflenmektedir. Bu derlemede, PubMed, ScienceDirect, World Health Organisation gibi bilimsel siteler ve sayısal verilerin alınması amacıyla Worldometers sitesinden tarama yapılmış ve güncel veriler toparlanarak pandemi süresince diş hekimliği uygulamalarının nasıl yapılması gerektiği ile ilgili literatürdeki bilgiler derlenmiş ve bu dönemde hekimlerin, diğer klinik çalışanlarının ve hastaların enfeksiyondan korunmasının önemi ve diş hekimliğinde acil sayılabilecek durumlar vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

COVİD-19, Diş Hekimliği, Enfeksiyon Kontrolü, Risk Yönetimi, Epidemiyoloji, Enfeksiyon Hastalıkları

Kaynakça

• 1. Ren YF, Rasubala L, Malmstrom H, Eliav E. Dental Care and Oral Health under the Clouds of COVID-19. JDR Clin Transl Res. 2020;(July):202–10.
• 2. Khurshid Z, Asiri FYI, Al Wadaani H. Human Saliva: Non-Invasive Fluid for Detecting Novel Coronavirus (2019-nCoV). Int J Environ Res Public Health [Internet]. 26 Mart 2020 [kaynak 25 Haziran 2020];17(7):2225. Available at: https://www.mdpi.com/1660-4601/17/7/2225
• 3. Zhang L, Liu Y. Potential interventions for novel coronavirus in China: A systematic review [Internet]. C. 92, Journal of Medical Virology. John Wiley and Sons Inc.; 2020 [kaynak 25 Haziran 2020]. s. 479–90. Available at: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/jmv.25707
• 4. Wang D, Hu B, Hu C, Zhu F, Liu X, Zhang J, vd. Clinical Characteristics of 138 Hospitalized Patients with 2019 Novel Coronavirus-Infected Pneumonia in Wuhan, China. JAMA - J Am Med Assoc [Internet]. 17 Mart 2020 [kaynak 30 Eylül 2020];323(11):1061–9. Available at: https://jamanetwork.com/
• 5. Ahmed MA, Jouhar R, Ahmed N, Adnan S, Aftab M, Zafar MS, vd. Fear and practice modifications among dentists to combat novel coronavirus disease (COVID-19) outbreak. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(8).
• 6. The Workers Who Face the Greatest Coronavirus Risk - The New York Times [Internet]. [kaynak 25 Haziran 2020]. Available at: https://www.nytimes.com/interactive/2020/03/15/business/economy/coronavirus-worker-risk.html?action=click&module=Top+Stories&pgtype=Homepage
• 7. Khader Y, Al Nsour M, Al-Batayneh OB, Saadeh R, Bashier H, Alfaqih M, vd. Dentists’ Awareness, Perception, and Attitude Regarding COVID-19 and Infection Control: Cross-Sectional Study Among Jordanian Dentists. JMIR Public Heal Surveill. 2020;6(2):e18798.
• 8. Ather A, Patel B, Ruparel NB, Diogenes A, Hargreaves KM. Coronavirus Disease 19 (COVID-19): Implications for Clinical Dental Care. J Endod [Internet]. 2020;46(5):584–95. Available at: https://doi.org/10.1016/j.joen.2020.03.008
• 9. Farooq I, Ali S. COVID-19 outbreak and its monetary implications for dental practices, hospitals and healthcare workers [Internet]. Postgraduate Medical Journal. BMJ Publishing Group; 2020 [kaynak 01 Ekim 2020]. s. postgradmedj-2020-137781. Available at: https://pmj.bmj.com/lookup/doi/10.1136/postgradmedj-2020-137781
• 10. Martina S, Amato A, Rongo R, Caggiano M, Amato M. The perception of COVID-19 among Italian dentists: An orthodontic point of view. Int J Environ Res Public Health [Internet]. 02 Haziran 2020 [kaynak 01 Ekim 2020];17(12):1–10. Available at: https://www.mdpi.com/1660-4601/17/12/4384
• 11. Proffitt E. What will be the new normal for the dental industry? Br Dent J. Mayıs 2020;228(9):678–80.
• 12. Spagnuolo G, De Vito D, Rengo S, Tatullo M. COVID-19 outbreak: An overview on dentistry. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(6):3–5.
• 13. Kitamura T, Satomura K, Kawamura T, Yamada S, Takashima K, Suganuma N, vd. Can We Prevent Influenza-like Illnesses by Gargling? Intern Med [Internet]. 25 Eylül 2007 [kaynak 25 Haziran 2020];46(18):1623–4. Available at: http://joi.jlc.jst.go.jp/JST.JSTAGE/internalmedicine/46.0104?from=CrossRef
• 14. Wood A, Payne D. The action of three antiseptics/disinfectants against enveloped and non-enveloped viruses. 1998.
• 15. Fung IC-H, Cairncross S. Effectiveness of handwashing in preventing SARS: a review. Trop Med Int Heal [Internet]. 01 Kasım 2006 [kaynak 25 Haziran 2020];11(11):1749–58. Available at: http://doi.wiley.com/10.1111/j.1365-3156.2006.01734.x
• 16. Jefferson T, Foxlee R, Del Mar C, Dooley L, Ferroni E, Hewak B, vd. Interventions for the interruption or reduction of the spread of respiratory viruses [Internet]. Cochrane Database of Systematic Reviews. John Wiley and Sons Ltd; 2007 [kaynak 25 Haziran 2020]. Available at: https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD006207.pub2/full
• 17. Ge Z yu, Yang L ming, Xia J jia, Fu X hui, Zhang Y zhen. Possible aerosol transmission of COVID-19 and special precautions in dentistry [Internet]. C. 21, Journal of Zhejiang University: Science B. Zhejiang University Press; 2020 [kaynak 25 Haziran 2020]. s. 361–8. Available at: https://link.springer.com/article/10.1631/jzus.B2010010
• 18. Ather BDS DDS A, Patel BDS B, Ruparel MS DDS NB, Diogenes DDS AM, Hargreaves DDS KM. Coronavirus Disease 19 (COVID-19): Implications for Clinical Dental Care. J Endod [Internet]. 2020 [kaynak 25 Haziran 2020];46:584–95. Available at: www.ada.org/en/publicaaons/ada-news/2020-archive/march/ada-develops-guidance-on-dental-
• 19. Baghizadeh Fini M. What dentists need to know about COVID-19 [Internet]. C. 105, Oral Oncology. Elsevier Ltd; 2020 [kaynak 01 Ekim 2020]. s. 104741. Available at: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1368837520301779