Gösterişçi Tüketim Üzerine Teorik ve uygulamalı Bir Çalışma: Pamukkale Üniversitesi Örneği

Year 2017, Volume: 31 Issue: 43, 79 - 112, 22.12.2017

Pınar Güner Koçak

Abstract

Tüketim
toplumunda bireyler sosyal statülerini, iktisadi güçlerini, tükettikleri
metaların miktarına bağlı olarak ortaya koymaktadırlar. Ancak sadece ürünleri
tüketmek yeterli olmamakta ve tüketilen ürünlerin bireylerin içinde
bulundukları toplumsal kesime gösterilmesi gerekmektedir. Bu açıdan
değerlendirildiğinde tüketim gösteriş boyutuyla ele alınmaktadır. Bu çalışmanın
amacı, genelde gençlerin, özelde ise Pamukkale Üniversitesi öğrencilerinin
tüketim davranışlarında gösterişçi tüketimin rolünü ortaya çıkarmaktır. Bu
amaçla gösterişçi tüketimin gençlerin tüketim davranışları üzerindeki yeri,
genel olarak literatürde doğrudan gençleri ve özelde üniversite öğrencileri
bağlamında incelenmiştir. 

Araştırmanın
varsayımları SPSS istatistik programında frekans ve ki-kare testiyle
sınanmıştır. Varsayımların değişkenleri arasında ilişkilerin olduğu tespit
edilmiştir. Sonuç olarak elde edilen veriler doğrultusunda, tüketilen ürünlerin
gösteriş amacıyla kullanılmasında kitle iletişim araçlarının, reklamların, moda
sisteminin, büyük alışveriş merkezlerinin önemli bir yerinin bulunduğu
söylenebilir. Tüketilen ürünler bireylerin, ekonomik durumları, yaşama
biçimleri, toplumsal konumları ve statüleri hakkında bilgi vermektedir.

Gösterişçi
tüketimle, tüketilen mallar bir iletişim aracı olarak sosyo-ekonomik açıdan bir
sınıf statüsü olarak ele alınmaktadır. Bu sebeple gençler sembolik anlamları
olan ürünleri gösteriş amacıyla tüketmekte ve böylece çevresindeki insanlarla
doğrudan olmasa da dolaylı olarak kendileri hakkında iletişime geçmektedirler.

Keywords

Tüketim, Gösterişçi Tüketim, Veblen'in Aylak Sınıfı

References

• Ayhan, Ahmet, “Üniversite Gençliğinde Marka-Tüketim Bağlamında Bilinç-Biliş Düzeyi”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:26, 2009, s. 27-45.
• Baudrillard, Jean, Tüketim Toplumu, (Çev. Hazal Deliceçaylı ve Ferda Keskin), Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2008.
• Bocock, Robert, Tüketim, (Çev. İrem Kutluk), Dost Yayınevi, İkinci Basım, Ankara, 2005.
• Douglas, Mary ve Isherwood Baron, Tüketimin Antropolojisi, (Çev. Erdem Atilla Aytekin), Dost Yayınları, Ankara, 1999.
• Elden, Müge; Reklam Yazarlığı, İletişim Yayınları, Üçüncü Baskı, İstanbul, 2005.
• Erdoğan, İrfan ve Korkmaz Alemdar, Öteki Kuram, Erk Yayınları, Ankara, 2005.
• Featherstone, Mike; Postmodernizm ve Tüketim Kültürü, (Çev. Mehmet Küçük), Ayrıntı Yayınları, İkinci Basım, İstanbul, 2005.
• Gençtürk-Hızal, G. Senem, “Bir İletişim Biçimi Olarak Moda: Modus’un Sınırları”, İletişim: Araştırmaları Dergisi, Cilt 1, Sayı:1, 2003, s. 65-86.
• Odabaşı, Yavuz, Tüketim Kültürü Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma, Sistem Yayıncılık, İstanbul, 1999.
• Özcan, Burcu, “Sosyolojik Olarak Tüketim ve Boş Zaman: İstanbul OLIVIUM OUTLET CENTER VE GALLERIA Alışveriş Merkezi Örnekleri” (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Yapı Sosyal Değişme Bilim Dalı), YÖK Kütüphanesi, 2007.
• Rıtzer, George, Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek ‘Tüketim Araçlarının Devrimcileştirilmesi’, (Çev. Şen Süer Kaya), Ayrıntı Yayınevi, Birinci Basım, İstanbul, 2000.
• Tek, Ömer B., Pazarlama İlkeleri, Cem Ofset ve Matbaacılık, Yedinci Baskı, İzmir, 1997.
• Tezcan, Mahmut, Toplumsal Değişme ve Eğitim, Ankara Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, Ankara, 1998.
• Veblen, Thorstein, Aylak Sınıfın Teorisi, (Çev. Zeynep Gültekin ve Cumhur Atay), Babil Yayınları, İstanbul,2005.
• Yanıklar, Cengiz, Tüketim Sosyolojisi, Birey Yayıncılık, İstanbul, 2006.
• Yükselen, Cemal, Pazarlama İlkeler –Yönetim, Detay Yayıncılık, İkinci Baskı, Ankara, 2000.
• Zorlu, Abdülkadir, Tüketim Sosyolojisi, Glocal Yayınları, Ankara, 2006.
• İnternet Kaynakları
• Erdoğan, İrfan, “Popüler Kültürün Ne Olduğu Üzerine”, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim-Popüler Kültür ve Gençlik Dergisi, Yıl 5, Sayı:57, 2004 (çevirimiçi) http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/sayi57/erdogan.htm, erişim:16.08.2010.
• FORDİZM; http://www.poetikhars.com/wiki/index.php?wiki=Fordizm erişim:16.03.2010.
• GÖSTERİŞÇİ TÜKETİM; http://www.bilgininadresi.net/Madde/10901/G%C3%B6steri%C5%9F%C3%A7it%C3%BCketim-(conspicious-consumption)- erişim: 12.02.2011
• KYK; http://www.kyk.gov.tr/kyk/html/yurt/genel_bilgi.php erişim, 25.02.2011