İSLAM HUKUKUNDA CEVAZ VE MUBAH KAVRAMLARI

Year 2015, Volume: 8 Issue: 2, 53 - 72, 09.02.2016

Murat Polat

Abstract

“İslam Hukukunda Cevaz ve Mubah Kavramları” adıyla hazırladığımız çalışmamızda bu konuda yazılan Fıkıh Usulü eserlerini araştırmayı gaye edindik. İslam âlimlerince, Allah Teâlâ’nın (Şari’in) kesin çizgilerle belirlemiş olduğu haram ve helalin dışında kalan konularda cevaz ve mubah kavramlarının sıklıkla kullanılmış olması, bu kavramların yelpazesinin genişlemesine neden olmuştur. Çünkü bu iki kavram, helal ve haram gibi kesin bir hükmü ifade etmekten ziyade, dinen kesinlik taşımayan bir yorum niteliğindedir. Bu sebepledir ki, mezhep imamlarının da dâhil olduğu İlk Devir İslam Hukukçuları, karşılaştıkları her ihtilaflı meseleye “Lâ be’se” (sakıncası yok) gibi daha esnek tabirler kullanmayı tercih etmişlerdir. Fıkıh Usulünde mubah kavramı, başlangıçtan itibaren Şâri’ tarafından konulmuş şer’i bir hükümdür. Hâlbuki caiz kavramı, sonradan dini bir terim olarak İlk Devir İslam âlimlerince geliştirilmiş ve meselenin uhrevî-dini yönünü yansıtır olmuştur. Zira sıhhat şartları taşıyan herhangi bir fiil dünyevî açıdan geçerli olsa da uhrevî açıdan geçerli olmayabilir. İşte bu çalışmamızda cevaz ve mubah kavramlarının önemini dikkate alarak niçin sıklıkla kullanıldığını ve hangi durumlarda aynı, hangi durumlarda farklı anlamlara geldiğini mukayeseli olarak araştırmaya çalıştık.

Keywords

İslam Hukuku, Cevaz, Mubah

PERMISSION AND PERMISSIBLE IN ISLAMIC LAW

Abstract

In this study called “Permission and Permissible in Islamic Law”, we aimed to research the works of the Islamic Law method that are composed on the subject. These concepts ( permission and permissible ) were often used by Muslim Scholars on the issues except for “Forbidden” and “Lawful” determined strictly by Allah, and that caused them to extend. For the two concepts have quality of an interpretation that is not certain religiously than express an absolute judgement like “Lawful” and “Forbidden”. Therefore the Islamic Jurists of the First Era including the scholars of the Islamic Law preferred more flexible expressions like “Not right” (No objection) for the each disputed issues they faced. In the Method of the Islamic Law the concept Permissible is a canonial judgement established from the beginning by The Lawmaker. Whereas the concept Permitted were developed as a religious term subsequently by the Muslim Scholars of the first Era, and it turned out to reflect the otherworldly-religious side of the question. Because though any action which is healthy are accepted in terms of this world, it can not be in terms of the other world. In the study, we tried to research comparatively why the concepts of permission and permissible often used and in which cases their meaning are the same, in which ones different.

Keywords

Islamic Law, Permission, Permissible