Evaluation of Unlicensed Solar Energy Production And Accounting Applications Within The Framework of TAS/TFRS

Year 2024, Volume: 20 Issue: 1, 246 - 264, 25.06.2024

Şahay Ok , Meltem Ece Çokmutlu

Abstract

One of the ways to prevent the increase in carbon emissions caused by fossil fuels, which is one of today's world problems, is to encourage the use of clean energy. In this sense, energy production and use from environmentally friendly sources is increasing all over the world. In our country, the use of renewable energy resources is preferred as an alternative to fossil resources in many areas such as electricity production, heating and transportation. There are two different regulations in Turkish legislation for electricity generation from renewable energy sources: licensed and unlicensed. Among the "Regulation on Unlicensed Electricity Production in the Electricity Market" dated 12/05/2019 and the regulations and changes made in the relevant regulation to date, two of the most important issues have been "setting off" and "free contribution" regulations. In this study, it is aimed to present the accounting practices of a representative unlicensed electricity generation power plant, from the project stage to the offsetting and free contribution processes, within the framework of TMS/TFRS and VUK, within the framework of the new changes and regulations in the regulation. In the study, accounting was made in accordance with TMS 23, TMS 16, TMS 38, TMS 20 and VUK, and recording suggestions regarding offsetting and free contribution calculations were presented. When the study is evaluated in general, it will be possible to ensure uniformity in the accounting practices of legal entities engaged in unlicensed electricity production and consumption in line with the latest updates regarding the mentioned issues

Keywords

Solar Energy, Renewable Energy, Unlicensed Electricity Generation, TAS, Turkish Tax Procedure Law

Lisanssız Güneş Enerjisi Üretimi ve Muhasebe Uygulamalarının TMS/TFRS Çerçevesinde Değerlendirilmesi

Abstract

Günümüz dünya sorunlarından biri olan fosil yakıt kaynaklı karbon emisyon artışının önüne geçmenin bir yolu da temiz enerji kullanımını teşvik etmektir. Bu anlamda çevre dostu kaynaklardan enerji üretimi ve kullanımı tüm dünyada artış göstermektedir. Ülkemizde de yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı, başta elektrik üretimi olmak üzere ısınma, ulaşım gibi birçok alanda fosil kaynaklara alternatif olarak tercih edilmektedir. Türk mevzuatında yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi için lisanslı ve lisanssız olmak üzere iki farklı düzenleme mevcuttur. 12/05/2019 tarihinde “Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimi Yönetmeliği” ve günümüze değin ilgili yönetmelikte yapılan düzenlemeler ve değişiklikler arasında en önemli konulardan ikisi “mahsuplaştırma” ve “bedelsiz katkı” düzenlemeleri olmuştur. Bu çalışmada da temsili bir lisanssız elektrik üretim santralinin, yönetmelikteki yeni değişiklikleri ve düzenlemeleri çerçevesinde proje aşamasından mahsuplaştırma ve bedelsiz katkı süreçlerine kadar olan muhasebe uygulamalarını TMS/TFRS ve VUK çerçevesinde sunmak amaçlanmıştır. Çalışmada TMS 23, TMS 16, TMS 38, TMS 20 ve VUK gereğince muhasebeleştirme yapılmış, mahsuplaşma ve bedelsiz katkı hesaplamalarına ilişkin kayıt önerileri sunulmuştur. Çalışma genel olarak değerlendirildiğinde, son güncellemeler doğrultusunda lisanssız elektrik üretiminde ve tüketiminde bulunan tüzel kişiliklerin bahsi geçen konulara ilişkin muhasebeleştirme uygulamalarında yekneksaklık sağlanması mümkün olacaktır.

Keywords

: Güneş Enerjisi, Yenilenebilir Enerji, Lisanssız Elektrik Üretimi, TMS, Vergi Usul Kanunu

References

• Atmaca, B., ve Altuk Özden, E. (2009). Tek Düzen Hesap Planına Göre Hazırlanan Finansa Tabloların UFRS'ye Uyarlanması Rasyo Yönetimi ile Analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 44, 59-73.
• Bayrak, M., ve Aslan, E. (2023). Türkiye’deki Lisanssız Güneş Enerjisi Santrallerinde Üretim Kayıplarının Belirlenmesi. KSÜ Mühendislik Bilimleri Dergisi, 26(1), 233-240.
• Büyükbozkırlı, L. (2022). Türkiye'de Güneş Enerjisi. Türkiye’nin Enerji Görünümü, 223-240.
• Bozkurt, İ., ve Karataş, M. (2011). Türkiye'deki Yenilenebilir Enerji Sektörünün Muhasebe Sorunları. İSMMMO Mali Çözüm Dergisi, Eylül-Ekim, 85-114.
• Deran, A., ve Yakupçebioğlu, N. S. (2006). Türk Vergi Mevzuatı’nda Amortisman Muhasebesi. Mevzuat Dergisi (104).
• Dölen, T. (2023). Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Hidroelektrik Enerji ve Muhasebe Uygulamaları,
• Alagöz., ve Yılmaz B. (Der.), Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Muhasebe Uygulamaları içinde (ss.1-23). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Fidancı, N., ve Yükçü, S. (2018). Karbon Maliyetlerinin Yönetiminde Sürdürülebilirlik Felsefesi Yaklaşımı: Lisanssız Elektrik Üretimi Örneği. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20 (Özel Sayı), 230-247.
• Gözen, M. (2015). Unlicensed Renewable Energy Generation: A Review of Regulation and Applications in the Context of Turkey. International Journal of Energy Economics and Policy, 5(1), 1-13.
• Hrncic, B., Pfeifer, A., Jurić, F., Duić, N., Ivanović, V., ve Vušanović, I. (2021). Different Investment Dynamics in Energy Transition Towards a 100% Renewable Energy System. Energy, 237.
• Karagöl, E. T., ve Kavaz, İ. (2017). Dünyada ve Türkiye'de Yenilenebilir Enerji. Seta (197), 1-32.
• Kaya, G. A. (2009). TMS-23 Borçlanma Maliyetlerinin Muhasebesi. e-Journal of New World Sciences Academy, 4(1), 59-71.
• Kınacı, H., ve Yıldız, F. (2019). Türkiye'de Yenilenebilir Enerji Sektörüne Yönelik Devlet Teşviklerinin Değerlendirilmesi. Türkiye'de Mali Teşvik Sistemi ve Uygulamaları (s. 205-230). İçinde İstanbul: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Koç, E., ve Kaya, K. (2015). Enerji Kaynakları-Yenilenebilir Enerji Durumu. Mühendis ve Makina, 56(668), 36-47.
• Köroğlu, Ç. (2016). Muhasebe Meslek Mensuplarının TMS-23 Borçlanma Maliyetleri Standardı’na İlişkin Bilgi Düzeylerinin Tespitine Yönelik Bir Araştırma. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (11), 133-146.
• Kurbonov, K. M. (2023). Use of Renewable Energy Sources For Heatıng Buildings. Methodical Research Journal, 4(3), 349-354.
• Örten, R., Kaval, H., ve Karapınar, A. (2012). Türkiye Muhasebe- Finansal Raporlama Standartları. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Özdoğan, F. S., ve Bitlisli, F. (2019). Güneş Enerjisi ile Elektrik Üreten İşletmelerin Muhasebe Uygulamalarının TDHP ve TMS/TFRS Çerçevesinde Karşılaştırılması. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 255-279.
• Özyakışır Ö., ve Ünver, S. (2020). Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Dayalı Lisanssız Elektrik Üretimi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi XXIV (4 )195.
• Şencan, D. (2022). Yenilenebilir Enerjide Türkiye’nin Dünyadaki Yeri ve Uygulanan Teşviklerin Değerlendirilmesi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(3), 693-709.
• Şükrü, Ö. (2021). Türkiye Muhasebe Standartları Çerçevesinde İthalat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi. Gümrük Ticaret Dergisi, 8(23), 44-65.
• Tekdere, M. ve Çaldırıcı, B. D. (2019). Lisanssız Elektrik Üretimi Kapsamında Güneş Enerjisinin Önemi. Enerji ve Çevre Ekonomisi, 64-88.
• Yardımcıoğlu, M., Ay, H. M., Bilginer, M., Günay, Y., ve Avcı, T. (2015). Maddi Olmayan Duran Varlıkların Muhasebe, Vergi Düzenlemeleri ve TFRS Kapsamında Analizi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 173-184.
• Yardımcıoğlu, M., Demirel, N. ve Özer, V., (2008), Araştırma- Geliştirme Harcamalarının ve Maddi Olmayan Duran Varlıkların TMS-38, Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve SPK Tebliği’ne göre Muhasebeleştirilmesi İşlemlerinin Karşılaştırılması, İSMMMO Mali Çözüm Dergisi, 85.
• Yurdadoğ, V., ve Tosunoğlu, Ş. (2017). Renewable Energy Support Polıcıes in Turkey. Eurasian Academy of Sciences Eurasian Business & Economics Journal (9), 1-21.
• Yüksel, F. (2018). Lisanssız Elektrik Üretimi ve Muhasebeye Yansımaları. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 4(3), 274-283.
• Enerjisa (2023) Güneş Enerji Sistemleri, 08.04.2023 tarihinde https://m.enerjisa.com.tr/tr/isimin-enerjisi/enerji-cozumlerimiz/gunes-enerjisi adresinden alınmıştır.
• EPDK (2023) Yeni Lisanssız Elektrik Üretimi Yönetmeliği, 19.06.2023 tarihinde https://www.epdk.gov.tr/Detay/Icerik/2-12744/yeni-lisanssiz-elektrik-uretimi-yonetmeligi-%E2%80%A6 adresinden alınmıştır.
• ETKB (2023) Lisanssız Elektrik Üretimi, 21.06.2023 tarihinde https://enerji.gov.tr/bilgi-merkezi-enerji-gunes adresinden alınmıştır.
• PWC (2021) Türkiye’de ve Dünyada Güneş Enerjisi Sektörü, 22.06.2023 tarihinde https://www.pwc.com.tr/tr/sektorler/enerji/turkiye-ve-dunyada-gunes-enerjisi-sektoru-raporu.pdf adresinden alınmıştır.
• Resmî Gazete, 2005, Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun, 25819.
• Resmî Gazete (2013). Elektrik Piyasası Kanunu, 28603.
• Resmî Gazete, (2019) Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik üretim Yönetmeliği, 30772.
• TEİAŞ (2023) Kurulu Güç Raporu, 04.04.2023 tarihinde https://www.teias.gov.tr/kurulu-guc-raporlari adresinden alınmıştır.
• TMS 20 K.G.K., Kamu Gözetim Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, 2021. TMS 20 Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi ve Devlet Yardımlarının Açıklanması www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/Türkiye%20Muhasebe%20Standartları/TMSTFRS2018Seti/TMS/TMS_20_2018.pdf
• TSKB (2021) Aylık Enerji Bülteni, 21.05.2023 tarihinde https://www.tskb.com.tr/uploads/file/enerji-bulteni-aralik-2021-1.pdf. adresinden alınmıştır.
• TSKB (2022) Aylık Enerji Bülteni, 22.05.2023 tarihinde www.tskb.com.tr/uploads/file/enerji-bulteni-ocak-20230215.pd adresinden alınmıştır.
• TSKB, (2023) Aylık Enerji Bülteni, 22.05.2023 tarihinde www.tskb.com.tr/uploads/file/enerji-bulteni-mart-20230413.pdf adresimden alınmıştır.
• VUK (2023) Amortisman Oranları, 05.10.2023 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/anasayfa/MevzuatFihristDetayIframe?MevzuatTur=9&MevzuatNo=12689&MevzuatTertip=5 adresinden alınmıştır.