AB15 ÜLKELERİNDE VE TÜRKİYE’DE EKONOMİK KARMAŞIKLIK ENDEKSİ, İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ VE KARBON EMİSYONU: PANEL VERİ ANALİZİ

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 1, 71 - 88, 26.01.2021

Çağla Bucak

https://doi.org/10.18354/esam.763411

Cited By: 5

Öz

Bu çalışmanın amacı, Ekonomik Karmaşıklık Endeksi, İnsani Gelişme Endeksi ve kişi başına karbon emisyonu (metrik ton) yıllık verilerini kullanarak AB15 ülkeleri ve Türkiye için 1995-2014 dönemine dair panel veri analizi yapmaktır. Bu bağlamda çalışmada Levin, Lin & Chu panel birim kök testi, Im, Pesaran and Shin W-stat panel birim kök testi, ADF-Fisher Chi-square panel birim kök testi ve PP-Fisher Chi-square panel birim kök testi, Pedroni ve Kao eşbütünleşme testleri ve panel Granger nedensellik testi kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre üç değişken arasında eşbütünleşme ilişkisi bulunmaktadır. Ekonomik Karmaşıklık Endeksi kişi başına karbon emisyonuna, İnsani Gelişme Endeksi kişi başına karbon emisyonuna ve Ekonomik Karmaşıklık Endeksi’ne neden olmaktadır. Ampirik sonuçlar, bu ülkelerin üretimlerini gerçekleştirirken yenilenebilir enerji kullanmaları gerektiğini ve insani olarak gelişmiş toplumların katma değeri yüksek mallar ürettiklerini göstermektedir. Ayrıca İnsani Gelişme Endeksi’nin kişi başına karbon emisyonuna neden olması zincirleme bir etki olduğunu göstermektedir. Ekonomik Karmaşıklık Endeksi kişi başına karbon emisyonuna, İnsani Gelişme Endeksi de Ekonomik Karmaşıklık Endeksi’ne neden olduğundan İnsani Gelişme Endeksi değişkeni de kişi başına karbon emisyonuna neden olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Karmaşıklık Endeksi, İnsani Gelişme Endeksi, Karbon Emisyonu, Panel Veri Analizi

Teşekkür

Bu çalışmayı hazırlarken bana yol gösteren ve ilgisini hiç eksik etmeyen Doç. Dr. Burcu Türkcan'a teşekkürü bir borç bilirim.

ECONOMIC COMPLEXITY INDEX, HUMAN DEVELOPMENT INDEX AND CARBON EMISSIONS IN EU15 COUNTRIES AND IN TURKEY: PANEL DATA ANALYSIS

Öz

The aim of this study is to conduct panel data analysis by utilizing Economic Complexity Index, Human Development Index and CO2 emissions (metric tons per capita) between 1995 and 2014, in EU15 countries and in Turkey. In this regard, Levin, Lin & Chu, Im, Pesaran and Shin W-stat, ADF-Fisher Chi-square and PP-Fisher Chi-square panel unit root tests, Pedroni and Kao cointegration tests, and panel Granger casuality tests were utilized. According to empirical evidence, there is a cointegration relationship between these three variables. Economic Complexity Index causes CO2 per capita, Human Development Index causes CO2 per capita and Economic Complexity Index. These findings demonstrate that these countries must use renewable energy sources during the production process and countries with high human development produce more value added goods. Causing CO2 by Human Development Index shows that there is a knock-on effect. Because Economic Complexity Index causes CO2 per capita and Human Development Index causes Economic Complexity Index, so Human Development Index causes CO2 per capita.

Anahtar Kelimeler

Economic Complexity Index, Human Development Index, CO2 emissions, Panel Data Analysis

Kaynakça

• Anand, S. ve Sen, A.K. (1994). Human Development Index: Methodology and Measurement. 1-19.
• Anand, S. ve Sen, A.K. (2000). Human Development and Economic Sustainability. World Development, 28(12), 2029-2049.
• Atlas of Economic Complexity, (2019). Complexity Rankings, İnternet Adresi: http://atlas.cid.harvard.edu/rankings Erişim Tarihi: 20.12.2019.
• Boğa, S. (2019). Ekonomik Karmaşıklık Seviyesinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Geçiş Ülkeleri İçin Bir Panel Zaman Serisi Analizi. Akademik Hassasiyetler, 6(12), 357-386.
• Boz, Ç. (2012). Adam Smith ve Amartya Sen. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 71-96.
• Bulut, F. (2019). Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye İçin Yenilenebilir Enerji İle İstihdam İlişkisi: Panel Veri Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Can, M. ve Gozgor, G. (2016). Dynamic Relationships Among CO2 Emissions, Energy Consumption, Economic Growth, and Economic Complexity in France. MPRA, 70373, 1-21.
• Can, M. ve Gozgor, G. (2017). The Impact of Economic Complexity on Carbon Emissions: Evidence from France. Environmental Science and Pollution Research, 24, 16364–16370.
• Çeştepe, H. ve Çağlar, O. (2017). Ürün Sofistikasyonu ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı, 992-1000.
• Doğan, B., Saboori, B. ve Can, M. Does Economic Complexity Matter for Environmental Degradation? An Empirical Analysis for Different Stages of Development. Environmental Science and Pollution Research, 26, 31900-31912.
• Durlauf, S. N. (1998). What Should Policymakers Know About Economic Complexity. The Washington Quarterly, 21(1), 155-165.
• Dünya Bankası. (2019). World Development Indicators, İnternet Adresi: https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators# Erişim Tarihi: 20.12.2019.
• Ergün, S. ve Polat, M. A. (2015). OECD Ülkelerinde Co2 Emisyonu, Elektrik Tüketimi ve Büyüme İlişkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 45, 115-141.
• Günsoy, G. (2005). İnsani Gelişme Kavramı ve Sağlıklı Yaşam Hakkı. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 35-52.
• Gürses, D. (2009). İnsani Gelişme ve Türkiye. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), 339-350
• Hausmann, R., Hidalgo, C.A., Bustos, S., Coscia, M., Simoes, A. ve Yıldırım, M.A. (2013). The Atlas of Economic Complexity-Mapping Paths to Prosperity. The MIT Press. ABD.
• Hidalgo, C.A. ve Hausmann, R. (2009). The Building Blocks of Economic Complexity. PNAS, 106(26), 10570-10575.
• Hu, G., Can, M., Paramati, S.R., Doğan, B. ve Fang, J. (2020). The Effect of Import Product Diversification on Carbon Emissions: New Evidence for Sustainable Economic Policies. Economic Analysis and Policy, 65, 198-210.
• Koç, E., Şenel, M. C. (2013). Dünyada ve Türkiye’de Enerji Durumu - Genel Değerlendirme. Mühendis ve Makina. 54(639), 32-44.
• Lee, C.C. ve Yang, J. (2000). Knowledge Value Chain. Journal of Management Development, 19(9), 783-793.
• Mawhinney, M. (2002) Sustainable Development, Understanding the Green Debates. Oxford: Blackwell Science Yayınları.
• Neagu, O. (2019). The Link Between Economic Complexity and Carbon Emissions in the European Union Countries: A Model Based on the Environmental Kuznets Curve (EKC) Approach. Sustainability, 11, 4753, 1-27.
• Neagu, O. ve Teodoru, M.C. (2019). The Relationship Between Economic Complexity, Energy Consumption Structure and Greenhouse Gas Emission: Heterogeneous Panel Evidence from the EU Countries. Sustainability, 11, 497, 1-29.
• Özbakır, S.N. (2016). Birleşmiş Milletler Binyıl Kalkınma Hedefleri ve 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri. İzmir Ticaret Odası, 1-21.
• Pamuk, Ş. (2014). Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Pîrlogea, C. (2012). The Human Development Relies on Energy. Panel Data Evidence. Procedia Economics and Finance, 3, 496-501.
• Sarıçoban, K., Kaplan, F. ve Kaplan, Z. (2018). Avrupa Ülkelerinde Karbon Emisyon Miktarına Farklı Bir Bakış. 1. Uluslararası Ekonomi ve İşletme Sempozyumu, 757-764.
• Steinberger, J.K. ve Roberts, J.T. (2009). Across a Moving Threshold: Energy, Carbon and the Efficiency of Meeting Global Human Development Needs. Socıal Ecology Workıng Paper 114, 1-23.
• Steinberger, J.K., Roberts, J.T. ve Peters, G. (2012). National Pathways of Emissions and Human Development: Correcting for Carbon Embodied In Trade. White Rose Research Online. İnternet Adresi: http://eprints.whiterose.ac.uk/76548/14/steinbergerj3pdf.pdf Erişim Tarihi: 28.01.2020.
• Sustainable Development Knowledge Platform. (2020). İnternet Adresi: https://sustainabledevelopment.un.org/post2015/transformingourworld Erişim Tarihi: 19.01.2020.
• Türkcan, B. (2017). Turist Hareketleri İle Konut Satışları İlişkisi: Panel Granger Nedensellik ve Eşanlı Denklem Sistemi Analizleri. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 9(16), 79-85.
• Türkcan, B. (2018). Karmaşıklık Ekonomisi-Diğer Her Şey Sabit Değilken. Ankara: İmaj Yayınevi.
• UNDP. (2020). 2019 İnsani Gelişme Raporu’ndaki Ülkelerle İlgili Açıklama Notu,Türkiye. İnternet Sitesi:https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/library/human_development/hdr2019.html Erişim Tarihi: 23.01.2020.
• UNDP. (2020). About Human Development: What Is Human Development?. İnternet Sitesi: http://hdr.undp.org/en/humandev Erişim Tarihi: 22.01.2020.
• UNDP. (2019). Human Development Data, İnternet Adresi: http://hdr.undp.org/en/data Erişim Tarihi: 20.12.2019.
• UNDP. (2020). Sıkça Sorulan Sorular: İnsani Gelişme Endeksi (İGE) – 2010. İnternet Sitesi: https://www.tr.undp.org/content/dam/turkey/docs/Publications/hdr/faq_hdi-TR_ece%20FU.pdf Erişim Tarihi: 23.01.2020.
• UNDP Türkiye. (2020). Türkçe Çevirisi Yenilenen Sürdürülebilir Kalkınma Amaç ve Hedefleri. İnternet Sitesi: https://www.tr.undp.org/content/dam/turkey/docs/pressreleases/UNDP-TR-SKA-Yeni-Ceviriler-Tablosu.pdf Erişim Tarihi: 19.01.2020
• Yeldan, E. (2009). Kapitalizmin Yeniden Finansallaşması ve 2007/2008 Krizi: Türkiye Krizin Neresinde?. Çalışma ve Toplum Dergisi, 20, 11-28.
• Yıldırım, C. Y. (2016) Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme: Granger Nedensellik Yaklaşımı. Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldız, B. ve Yıldız, G.A. (2019). Ekonomik Karmaşıklık İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Panel Bootstrap Granger Nedensellik Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(2), 329-340.