Research Article
BibTex RIS Cite

Câhiliye, Sadru’l-İslâm ve Emevi Dönemi Hitabeti

Year 2016, Volume: 3 Issue: 4, 199 - 240, 31.08.2016

Abdurrahman Başçı

Abstract

Hitabetin genel tarihi incelendiğinde, yazılı bir edebiyatı bulunmayan câhiliye dönemindeki Arapların sözlü edebiyata yöneldikleri ve bu dönemdeki eserlerini hitabetle kalıcı hale getirdikleri görülecektir. İslâmiyet’in gelişiyle Kur’an-ı Kerim sayesinde daha da güçlenen hitabet sanatı, Emevi devrinde doruk noktasına ulaşmıştır. Bundan dolayı Emevilere ait hitabe örnekleri, İslam hitabetinin zengin edebî koleksiyonunu yansıtmaktadır. Bu makalede câhiliye, Sadru’l-İslam ve Emevi dönemi hitabeti kısaca incelenecektir. Ayrıca her üç döneme damgasını vuran meşhur hatipler ve seçkin örnek hitabeler görülecektir.

Keywords

Hitabet Hatip Emevi İslâm Cahiliye

References

  • Ahmet Cevdet Paşa, Kısas-ı Enbiyâ ve Tevârîh-i Hulefâ, sadeleştiren: Ali Arslan, Arslan Yayınları, c. I, İstanbul, 1980.
  • Atçeken, İsmail Hakkı, “Târık b. Ziyâd”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, c. XXXX, İstanbul, 2011.
  • Atıyye, Muhammed Haşim, el-Edebu’l-Arabiyyu ve Tarihuhu Fi’l-Asri’l-Cahili, 3. bs., y.y., y.y.y., 1936.
  • Aycan, İrfan, “Haccâc b. Yûsuf es-Sekafî”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, c. XIV, İstanbul, 1996.
  • Aycan, İrfan, “Muâviye b. Ebî Süfyân”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, c. XXX, İstanbul, 2005.
  • Aycan, İrfan, “Ziyâd b. Ebîh”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, c. XXXXIV, İstan-bul, 2013.
  • Âyid, Ahmed v.d., Mu'cemu'l-Arabiyyü’l-Esâsiyyu, Lârûs, Tunus, 2003.
  • Câhiz, Ebi Usman Amr b. Bahr, el-Beyân ve’t-Tebyîn, tah., Abdusselam Muhammed Ha-run, 7. bs., Mektebetü’l-Hancı, c. I, II, III, Kahire, 1418/1998.
  • Cârim, Ali ve Emin, Mustafa, el-Belâğatu’l-Vâzıha, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 2010.
  • Çağrıcı, Mustafa, “Fitne”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, c. XIII, s.s. 156-159, İstanbul, 1996.
  • Çakan, İsmail Lütfü, Dinî Hitabet (Çeşitleri-İlkeleri-Örnekleri), İFAV Yayınları, İstanbul, 1998.
  • Çetin, Abdurrahman, Hitabet ve İrşad Güzel Konuşma ve İnsanları Etkileme Yolları, Aksa Yayınları, Bursa, 1998.
  • Demirayak, Kenan ve Savran, Ahmet, Arap Edebiyatı Tarihi Câhiliye Dönemi, Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayını, Erzurum, 1993.
  • Doğru, Mehmet, Hitabet, Damla Yayınevi, İstanbul, 2000.
  • Durmuş, İsmail, “Seci”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, c. XXXVI, s.s. 273-275, İstanbul, 2009.
  • Ebî Ali İsmail b. el-Kâsım el-Kâlî el-Bağdâdî, el-Emali, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, c. I, II, III, Beyrut, t.y.
  • Edeb en-Nesrul-Emevî, (Çevrimiçi) http://www.alkabbah.com/vb/attach-ments/1126d1378499035-%C3%CF%C8-%E4%E5%C7%C6%EC.doc, 29.05.2015.
  • Elmalı, Hüseyin, “Hitabet”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, c. XVIII, s.s. 158-160, İstanbul, 1998.
  • Fâhûrî, Hannâ, el-Cami Fi Tarihi'l-Edebi'l-Arabî, 1. b., Daru’l-Cil, Beyrut, 1986, s. 126.
  • Fayda, Mustafa “Câhiliyye”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1993, VII.
  • Hafâcî, Muhammed Abdu’l-Mun’îm, el-Hayatu’l-Edebiyye fi’l-Asri’l-Câhilî, 1. bs., Bey-rut, Daru’l-Cîl, 1412/1992.
  • İbn Abdi Rabbih, Ahmed b. Muhammed b. el-Endulusî, Ikdu’l-Ferîd, 1.bs., Dâru’l-Ku-tubi’l-İlmiyye, c. I, II, III, IV, V, VII, IX, Beyrut, 1983.
  • Kahyaoğlu, Yasin, “Hâricîler’de Hitâbet Sanatı ve Meşhur İki Hatip”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 11, sy., V, s. 119-134., Ocak-Haziran 2003.
  • Kazancı, Ahmet Lütfi, Peygamber Efendimiz’in Hitabeti, Marifet Yayınları, İstanbul, 1980.
  • Keskioğlu, Osman, Siyer-i Nebi (Hazret-i Peygamberin Hayatı), 29. bs., DİA Yayınları, Ankara, 2014.
  • Koyuncu, Recep, “Hatip Olarak el-Ahnef b. Kays”, Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bi-limler Enstitüsü, Konya, 2008.
  • Köksal, M. Asım, İslâm Tarihi (Hz. Muhammed ve İslâmiyet), İrfan Yayınevi, İstanbul, 1981. Mahfûz, Ali, Fennü’l-Hatâbe, Dâru’l-İ’tisâm, y.y.y., t.y.
  • Mucemu’l-Vasît, 4.bs., Mecmau’l-Lugati’l-Arabiyye, Mektebetu’ş-Şurûku’d-Duveliyye, Kahire, 2004.
  • Muttakîzâde, İsâ ve İsmâilî, Seccâd, “Fennu’l-Hatâbeti fî Dav'i'l-Hayâti'l-İctimâıyyeti fî Asri'l-Emevî”, (Çevrimiçi) cls.iranjour-nals.ir/pdf_1262_ffced23f76c93d49d23efe47bab8eb65.html, 29.05.2015.
  • Nallino, Carlo Alfonso, Tarihu’l-Âdâbi'l-Arabiyye, y.y., Mısır, 1910-11.
  • Özbalıkçı, M. Reşit, Asr-ı Saadet ve Râşit Halifeler Döneminde Hitâbet, Yeni Akademi Yayınları, İzmir, 2005.
  • Safvet, Ahmet Zeki, Cemheratu Hutabi’l-Arab, 1. bs., c. I, II, III, Kahire, 1933.
  • Suruç, Salih, Kâinatın Efendisi Peygamberimizin Hayatı, 335. bs., Nesil Yayınları, İstan-bul, 2013.
  • Şevki Dayf, el-Fennu ve Mezâhibuhu fi’n-Nesri’l-Arabiy, 9. bs., Dâru’l-Maârif, Kahire, t.y.

Year 2016, Volume: 3 Issue: 4, 199 - 240, 31.08.2016

Abdurrahman Başçı

Abstract

When the history of the Oratory is examined, it will be observed that Arabians who did not have a written literature in the pre-Islamic age of ignorance went towards oral literature and made their works in that era permanent through the Oratory. The Oratory became stronger through the Quran with the birth of Islam and it reached its apogee in the period of Umayyad. Therefore, the patterns of the oration that belongs to the Umayyads reflect large literary collections of the oratory of Islam. The purpose of the article is to study pre-Islamic age of ignorance, the era of Sadru’l Islam and Umayyad briefly. Moreover, famous orators and outstanding oratories will be seen in the articl

Keywords

Oratory Orator Umayyad Islam Pre-Islamic age of ignorance

References

  • Ahmet Cevdet Paşa, Kısas-ı Enbiyâ ve Tevârîh-i Hulefâ, sadeleştiren: Ali Arslan, Arslan Yayınları, c. I, İstanbul, 1980.
  • Atçeken, İsmail Hakkı, “Târık b. Ziyâd”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, c. XXXX, İstanbul, 2011.
  • Atıyye, Muhammed Haşim, el-Edebu’l-Arabiyyu ve Tarihuhu Fi’l-Asri’l-Cahili, 3. bs., y.y., y.y.y., 1936.
  • Aycan, İrfan, “Haccâc b. Yûsuf es-Sekafî”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, c. XIV, İstanbul, 1996.
  • Aycan, İrfan, “Muâviye b. Ebî Süfyân”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, c. XXX, İstanbul, 2005.
  • Aycan, İrfan, “Ziyâd b. Ebîh”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, c. XXXXIV, İstan-bul, 2013.
  • Âyid, Ahmed v.d., Mu'cemu'l-Arabiyyü’l-Esâsiyyu, Lârûs, Tunus, 2003.
  • Câhiz, Ebi Usman Amr b. Bahr, el-Beyân ve’t-Tebyîn, tah., Abdusselam Muhammed Ha-run, 7. bs., Mektebetü’l-Hancı, c. I, II, III, Kahire, 1418/1998.
  • Cârim, Ali ve Emin, Mustafa, el-Belâğatu’l-Vâzıha, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 2010.
  • Çağrıcı, Mustafa, “Fitne”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, c. XIII, s.s. 156-159, İstanbul, 1996.
  • Çakan, İsmail Lütfü, Dinî Hitabet (Çeşitleri-İlkeleri-Örnekleri), İFAV Yayınları, İstanbul, 1998.
  • Çetin, Abdurrahman, Hitabet ve İrşad Güzel Konuşma ve İnsanları Etkileme Yolları, Aksa Yayınları, Bursa, 1998.
  • Demirayak, Kenan ve Savran, Ahmet, Arap Edebiyatı Tarihi Câhiliye Dönemi, Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayını, Erzurum, 1993.
  • Doğru, Mehmet, Hitabet, Damla Yayınevi, İstanbul, 2000.
  • Durmuş, İsmail, “Seci”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, c. XXXVI, s.s. 273-275, İstanbul, 2009.
  • Ebî Ali İsmail b. el-Kâsım el-Kâlî el-Bağdâdî, el-Emali, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, c. I, II, III, Beyrut, t.y.
  • Edeb en-Nesrul-Emevî, (Çevrimiçi) http://www.alkabbah.com/vb/attach-ments/1126d1378499035-%C3%CF%C8-%E4%E5%C7%C6%EC.doc, 29.05.2015.
  • Elmalı, Hüseyin, “Hitabet”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, c. XVIII, s.s. 158-160, İstanbul, 1998.
  • Fâhûrî, Hannâ, el-Cami Fi Tarihi'l-Edebi'l-Arabî, 1. b., Daru’l-Cil, Beyrut, 1986, s. 126.
  • Fayda, Mustafa “Câhiliyye”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1993, VII.
  • Hafâcî, Muhammed Abdu’l-Mun’îm, el-Hayatu’l-Edebiyye fi’l-Asri’l-Câhilî, 1. bs., Bey-rut, Daru’l-Cîl, 1412/1992.
  • İbn Abdi Rabbih, Ahmed b. Muhammed b. el-Endulusî, Ikdu’l-Ferîd, 1.bs., Dâru’l-Ku-tubi’l-İlmiyye, c. I, II, III, IV, V, VII, IX, Beyrut, 1983.
  • Kahyaoğlu, Yasin, “Hâricîler’de Hitâbet Sanatı ve Meşhur İki Hatip”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 11, sy., V, s. 119-134., Ocak-Haziran 2003.
  • Kazancı, Ahmet Lütfi, Peygamber Efendimiz’in Hitabeti, Marifet Yayınları, İstanbul, 1980.
  • Keskioğlu, Osman, Siyer-i Nebi (Hazret-i Peygamberin Hayatı), 29. bs., DİA Yayınları, Ankara, 2014.
  • Koyuncu, Recep, “Hatip Olarak el-Ahnef b. Kays”, Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bi-limler Enstitüsü, Konya, 2008.
  • Köksal, M. Asım, İslâm Tarihi (Hz. Muhammed ve İslâmiyet), İrfan Yayınevi, İstanbul, 1981. Mahfûz, Ali, Fennü’l-Hatâbe, Dâru’l-İ’tisâm, y.y.y., t.y.
  • Mucemu’l-Vasît, 4.bs., Mecmau’l-Lugati’l-Arabiyye, Mektebetu’ş-Şurûku’d-Duveliyye, Kahire, 2004.
  • Muttakîzâde, İsâ ve İsmâilî, Seccâd, “Fennu’l-Hatâbeti fî Dav'i'l-Hayâti'l-İctimâıyyeti fî Asri'l-Emevî”, (Çevrimiçi) cls.iranjour-nals.ir/pdf_1262_ffced23f76c93d49d23efe47bab8eb65.html, 29.05.2015.
  • Nallino, Carlo Alfonso, Tarihu’l-Âdâbi'l-Arabiyye, y.y., Mısır, 1910-11.
  • Özbalıkçı, M. Reşit, Asr-ı Saadet ve Râşit Halifeler Döneminde Hitâbet, Yeni Akademi Yayınları, İzmir, 2005.
  • Safvet, Ahmet Zeki, Cemheratu Hutabi’l-Arab, 1. bs., c. I, II, III, Kahire, 1933.
  • Suruç, Salih, Kâinatın Efendisi Peygamberimizin Hayatı, 335. bs., Nesil Yayınları, İstan-bul, 2013.
  • Şevki Dayf, el-Fennu ve Mezâhibuhu fi’n-Nesri’l-Arabiy, 9. bs., Dâru’l-Maârif, Kahire, t.y.
There are 34 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Articles
Authors

Abdurrahman Başçı This is me

Publication Date August 31, 2016
Submission Date January 1, 2016
Published in Issue Year 2016 Volume: 3 Issue: 4

Cite

ISNAD Başçı, Abdurrahman. “Câhiliye, Sadru’l-İslâm Ve Emevi Dönemi Hitabeti”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/4 (August 2016), 199-240.
 Download Cover Image

Creative Commons Lisansı

Journal of Eskisehir Osmangazi University Faculty of Theology (ESOGUIFD) is licensed under a Creative Commons Attribution Non-Commercial 4.0 International license.