Tanzimat Dönemi’nde Golos Kazası’nda İmar Faaliyetleri

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 28, 31.05.2022

Merve Yörükoğulları

https://doi.org/10.47437/esogutd.1097533

Öz

19. yüzyılda meydana gelen Sanayi Devrimi’nin ardından dünya genelinde büyük bir değişim ve dönüşüm yaşanmıştır. Bu dönemde yaşanan değişimlerin en somut örneği kentlerin alt ve üst yapılarında meydana gelen gelişmelerdir. Avrupa’da meydana gelen bu gelişmeler Osmanlı’ya yansımakta gecikmemiştir. Nitekim, Tanzimat’ın ilanıyla uygulanan reform çalışmaları çerçevesinde başlayan imar faaliyetleri liman kentlerinde daha belirgin bir şekilde ortaya çıkmıştır.
Tesalya Bölgesi’nin önemli limanlarından biri olan Golos Kazası’nda bu dönemde önemli imar faaliyetleri gerçekleşmiştir. Şehir, Yunanistan’ın Doğusu’nda Ege Denizi kıyısında bulunmaktadır. Tırhala Sancağı’na bağlı küçük bir yerleşim birimi olan şehir, Tanzimat ile birlikte hızlı bir şekilde modernleşme sürecine girmiştir. Bu denli hızlı gelişme ve modernleşme şehrin coğrafi yapısından kaynaklanmaktadır. Kaza’nın bulunduğu Tesalya toprakları oldukça verimli olup, başta tarım olmak üzere elde edilen ürünlerin ihraç edilmesinde Golos Limanı önemli bir işlev görmüştür. Ticari faaliyetlerin gelişmesiyle birlikte şehrin fiziki yapısı değişmiştir. Karayolları modernize edilmiş ve demir yollarının yapımı ile iç bölgelerdeki ürünlerin kıyı kentlerine taşınması sağlanmıştır. Telgrafın gelmesiyle birlikte farklı bölgeler arasında ticari faaliyetler artmıştır. Aynı zamanda savunma açısından da önemli bir konumda bulunmasından dolayı şehirde askeri amaçlı yerler tamir ve inşa edilmiştir. Gerçekleştirilen imar faaliyetleri sonucu kısa bir zamanda büyük bir gelişme göstererek modern bir liman kenti haline gelmiştir.

Anahtar Kelimeler

Golos, Tanzimat, Modernleşme, Osmanlı Devleti

Kaynakça

• Akbulut, Uğur, “ Suriye’ye İlk Telgraf Hatlarının Çekilmesi”, History Studies, 2, 2010, s.1-11.
• Akyay, Bülent, Tesalya Meselesi (1881), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2001.
• ΑΓΛΑΪΑ ΔΗΜΟΓΛΟΥ. “ΠΟΛΗ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥΔΗΜΟΥ ΠΑΓΑΣΩΝ (ΒΟΛΟΥ)”, 1881- 1944. Yanya Üniversitesi Doktora Tezi, Yanya 2003.
• Beaver, S.H., “Ravilways in the Balkan Peninsula”, The Geographical Journal, 97(5), 1941, s. 273- 294.
• Çiftçioğlu, Ferdi, “XIX. Yüzyılda Tırhala Sancağı (1821- 1881)”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa, 2018.
• Engin, Vahdettin, Rumeli Demiryolları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul, 1992.
• Ekin, Ümit, XVII.- XVIII Yüzyıllarda Osmanlı İmparatorluğu’nda Ulaşım ve İletişim Örgütlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2002.
• Hut, Davut, Buharlı Gemiler Çağında Osmanlı Deniz ve Nehir Yolu Ulaşımı, V. Engin ve A. Uçar (ed), Osmanlı’da Ulaşım Kara- Deniz- Demiryolu (s.71- 101) içinde. İstanbul: Çamlıca, 2011.
• Hastaoglou- Martinidis, V, Depicting Volos Mediterranean Networks fort the City Museum. Museums in Mation, 2015.
• Hanilçe, Murat, Osmanlı Taşrasına Telgraf Hattı çekilmesinde yaşanan Zorluklar Niksar- Erbaa- Tokat Telgraf Hattı Örneği. History Studies, 9, 2017, s. 63-99.
• İpek, Nedim, Orta ve Doğu Karadeniz Limanlarındaki Ticari Faaliyetlerin Kent Nüfusuna Etkisi (1838- 1900). Uluslararası Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 1(1), 2006, s. 107- 121.
• Koca Nemlioğlu, Yasemin, “Türkiye’de Liman Şehirlerinin Gelişimi: Ard Bölge ve Ticari Ağlar”, Journal of Current Researches on Social Sciences, 7 (3), 2017, s. 159- 180.
• Kaynak, Muhteşem, “Osmanlı Ekonomisini Dünya Ekonomisine Eklemlenme Sürecinde Osmanlı Demiryollarına Bakış” Toplumsal Araştırmalar Dergisi, 5, 1984, s. 66-85.
• Kaynak, Muhteşem, “Demiryolları ve Ekonomik Gelişme XIX. Yüzyıl Deneyimi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Ankara, 1982.
• Kaçar, Mustafa, “Osmanlı Telgraf İşletmesi (1854- 1871)”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 1986.
• Subaşı, Turgut- Bal, E. Bengü, “ Tanzimat Dönemi’nde Osmanlı Devleti’nin Bosna Hersek’e Yaptığı Muhaberat ve Telgraf Hizmetleri”, Pesa Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1 (2), 2015, s. 37- 55.
• Sami, Şemsettin, Golos. Kamûsu’l- Alâm , (c.5, s. 3284). İstanbul: Mihran Matbaaası, 1314.
• Sak, İzzet- Çetin, Cemal, “ XVII- XVIII. Yüzyıllarda Osmanlı Devleti’nde Menziller ve Fonksiyonları: Akşehir Menzilleri Örneği”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 16, 2004, s. 179- 221.
• Safa, Lina, Osmanlı Döneminde Selanik, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir, 2017.
• Serbestoğlu, İbrahim, 1897 Türk-Yunan Savaşı’nda Ecnebilerin Zararlarının Tazmini Meselesi, OTAM, 34, 2013, s. 223- 243.
• Serbestoğlu, İbrahim- Temizer, Abidin, Amasya’da Telgraf Hatlarının Çekilmesi. Y. Atayeter ve İ. Avcı (ed.), Uluslararası Akdeniz Medeniyetleri Sempozyumu (s.83- 90) içinde. Ankara: Gece Kitaplığı, 2016.
• Tuğlacı, Pars, Osmanlı Şehirleri Tarihi. İstanbul: Milliyet Yayınları, 1985.
• Ünlü, Tülin Selvi- Göksu, Emel, “Osmanlı’dan Ulus-Devlete Doğu Akdeniz Liman Kentlerinde Mekâna Müdahale ve Kent Kimliğindeki Değişim- Mersin ve Volos Örneği”, METU JFA, 1(5), 2018, s. 1- 38.
• Ünlü, Tülin Selvi, “On Dokuzuncu Yüzyıldan Yirminci Yüzyıla Doğu Akdeniz Liman Kentlerinde Mekânın Dönüşümü: Volos, Patras ve Mersin”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 2016.
• Yıldırım, İsmail, “Osmanlı Demiryolu Politikasına Bir Bakış”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (1), 2002, s. 311- 324.
• Yazıcı, Nesimi, “ Tanzimatta Haberleşme ve Kara Taşımacılığı”, OTAM, 3 (3), 1992, s. 333- 377.
• Yerolympos, Alexandra, Planning Reform in the European Provinces of the Ottoman Empire at the End of the 19th Century. Economy and Society on Both Shores of the Aegean, 2010, s. 1- 23.
• Ιωάννα Θεοδωροπούλου. “ΤΙΤΛΟΣ « Η ενσωμάτωση του Βόλου στο ελληνικό κράτος 1881-1922 και το ιδεολογικό πλαίσιο που τη χαρακτηρίζει, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, 2016.