SOSYOLOJİ YAZININDA İLETİŞİM SOSYOLOJİSİ: TÜRKİYE’DE YAZILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İÇERİK ANALİZİ (2012-2022)

Year 2024, , 115 - 130, 09.01.2024

Zeynep Şentürk Dızman

https://doi.org/10.17755/esosder.1302128

Abstract

Bu araştırmanın amacı, sosyoloji yazınında iletişim sosyolojisi alanında yapılan lisansüstü tezleri çeşitli açılardan incelemektir. Araştırma, sosyoloji yazınında iletişim sosyolojisi üzerine yapılan ilk içerik analiz olma özelliğini taşımaktadır. Bu araştırmada doküman incelemesi yoluyla toplam 81 lisansüstü tez yılı, yayın dili, üniversitesi, konu alanı, yöntemi, veri toplama araçları, veri analizi teknikleri vb. değişkenler açısından incelenmiştir. Araştırmanın verilerinin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, 2012-2022 yılları arasında sosyoloji yazınında iletişim sosyolojisi alanında yapılan lisansüstü tezlerde en çok; kitle iletişim araçlarının birey ve toplum üzerindeki etkileri, kitle iletişim araçları ve tarihsel süreç etkileşimi, ideoloji ve iletişim konularının çalışıldığı tespit edilmiştir. İncelenen lisansüstü tezlerin çoğunda nitel yöntemin tercih edildiği, veri toplama araçları olarak görüşme formlarının sıklıkla kullanıldığı, veri analizlerinde ise en fazla nitel veri analizi tekniklerinden yararlanıldığı belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda, elde edilen bulgular ışığında ileride yapılması muhtemel çalışmalar için birtakım önerilerde bulunulmuştur.

Keywords

Sosyoloji Yazını, İletişim Sosyolojisi, Lisansüstü, Tez, İçerik Analizi

SOCIOLOGY OF COMMUNICATION IN SOCIOLOGY LITERATURE: CONTENT ANALYSIS OF POSTGRADUATE THESES IN TURKEY (2012-2022)

Abstract

This study aims to analyze postgraduate theses in the field of communication sociology from various perspectives, which makes it the first content analysis of its kind in sociology literature. The study examined 81 postgraduate theses, considering variables such as publication language, university, subject field, method, data collection tools, and data analysis techniques. Content analysis was used to analyze the data, revealing that the most studied subjects of postgraduate theses in communication sociology were the effects of mass media on individuals and society, mass media and historical process interaction, ideology, and communication between 2012-2022. The study found that the qualitative method was preferred in most of the postgraduate theses examined, interview forms were frequently used as data collection tools, and qualitative data analysis techniques were commonly used. Based on the results of the study, several suggestions for potential future research were made.

Keywords

Sociology Literature, Communication Sociology, Postgraduate, Thesis, Content Analysis

References

• AA. (Anadolu Ajansı). (2022). Türkiye’deki üniversite öğrenci sayısı arttı. https://www.aa.com.tr/tr/egitim/turkiyedeki-universite-ogrenci-sayisi-artti/2576408 adresinden erişildi.
• Adıgüzel, Y., Yılmaz, M. M. ve Uybadın, A. (2022). Türkiye’de İletişim Sosyolojisi Çalışmaları Üzerine Tarihsel Bir İnceleme. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 20(39):1-46. doi:10.55842/talid.1110776
• American Psychological Association (APA). (2009). Amerikan Psikoloji Derneği Yayım Klavuzu. (çev. C. Pamay, Z.G. Üstün). Ankara: Kaknüs Yayınları.
• Baki, A. ve Gökçek, T. (2012). Karma Yöntem Araştırmalarına Genel Bir Bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42): 1-21.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (23. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cangöz, İ. (2018). İletişim Sosyolojisinde Tanımlar, Kavramlar ve Yaklaşımlar. (Ed. H. Tüfekçioğlu). İletişim Sosyolojisi (1-30). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Erdoğan, O. (2020). Akıllı Kent Üzerine Yazılan Lisansüstü Tezlerin İçerik Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(2): 917-937.
• Falkingham, L. T. ve Reeves, R. (1998). Context analysis- a technique for analysing research in a field, applied to literature on the management of R and D at the section level. Scientometrics, 42(2), 97-120. doi:10.1007/BF02458351
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8. bs.). USA: The McGraw-Hill Companies, Inc.
• Giddens, A. (2000). Sosyoloji. (çev. H. Özel, C. Güzel). Ankara: Ayraç Yayınları.
• Işıkoğlu, N. (2005). Eğitimde Nitel Araştırma. Eğitim Araştırmaları, 0(20):158-165. Kara, M. ve Yanık, C. (2016). İletişimin Toplumsal Boyutu Bağlamında Türkiye’de Devlet-Yurttaş Etkileşimi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2):149-176.
• Keselman, H. J., Huberty, C. J., Lix, L. M., Olejnik, S., Cribbie, R. A., Donahue, B., Kowalchuk, R. K., Lowman, L. L., Petoskey, M. D., Keselman, J. C. ve Levin, J. R. (1998). Statistical Practices of Educational Researchers: An Analysis of their ANOVA, MANOVA, and ANCOVA Analyses. Review of Educational Research, 68(3): 350-386. doi: 10.3102/00346543068003350
• Lin, T., Lin, T., Potvin, P. ve Tsai, C. (2018). Research trends in science education from 2013 to 2017: a systematic content analysis of publications in selected journals. International Journal of Science Education, 41(3): 1-21. doi: 10.1080/09500693.2018.1550274
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods. (3.bs.). USA: Sage Publications, Inc.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri (TDK). (2023). Güncel Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Yaylagül, L. (2006). Kitle İletişim Kuramları, Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. (1. Baskı). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi. (YÖKTEZ). (2023). Tez Tarama. https://tez.yok.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Yüksel, A. H. (2007). İletişim Kavram ve Tanımı. (Ed. U. Demiray). Genel İletişim (1-34). (2. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.