İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNDE ELEŞTİREL VE SORGULAYICI DÜŞÜNMEYİ GELİŞTİRMEYE YÖNELİK YENİ BİR ÖĞRETİM TEKNİĞİ DENEMESİ: SORU TOPLARI TEKNİĞİ

Year 2017, , 145 - 160, 25.01.2017

Hasan Basri Memduhoğlu , Numan Saylık Ahmet Yayla

https://doi.org/10.17755/esosder.289657

Abstract

Öz

Bu araştırmanın iki temel amacı vardır: Birincisi, sorgulayıcı ve eleştirel düşünmeyi ve soru sorma becerisini geliştirmeye yönelik yeni bir teknik geliştirmek, ikincisi geliştirilen bu tekniğin öğrencilerin soru sorma becerisi ve akademik başarısı üzerindeki etkisini belirlemektir. Çalışmada öncelikle ders işleme sürecinde öğrencileri soru sormaya yönlendiren soru topları tekniği geliştirilmiştir. Daha sonra bu tekniğin etkisi deneysel uygulamayla test edilmiştir. Araştırma ön test son test kontrol gruplu deneysel desen olarak desenlenmiştir. Araştırma ortaokulda ikisi altıncı sınıf ikisi sekizinci sınıf olmak üzere dört sınıf üzerinde yapılmıştır. Biri altıncı sınıf, diğeri sekizinci sınıf olmak üzere iki şube kontrol grubu, iki şube de deney grubu olacak şekilde seçkisiz (random) olarak belirlenmiştir. İki hafta boyunca ön test uygulanmış, daha sonra sadece deney grubuna dört hafta süren işlem yapılmış ve son aşamada iki hafta boyunca son test yapılmıştır. Grupların soru sorma ve akademik başarıya ilişkin öntest ve son test puanları, SPSS ve Minitab istatistik paket programları kullanılarak t-testi, Z-testi ve Ki- Kare istatistikleri ile analiz edilmiştir. Araştırmada şu sonuçlara ulaşılmıştır: Soru topları tekniğinin uygulandığı deney grubundaki öğrencilerin sorduğu toplam soru sayısı ve soru soran öğrenci sayısı, kontrol grubundaki öğrencilere göre anlamlı şekilde artmıştır. Soru topları tekniği, soru sormayan öğrencilerin soru sorma davranışları üzerinde anlamlı şekilde bir artış sağlamıştır. Aynı şekilde deney grubunda uygulanan soru topları tekniği, kontrol grubuna göre öğrencilerin akademik başarıları üzerinde anlamlı düzeyde artış sağlamıştır. Elde edilen bulgular bir bütün olarak değerlendirildiğinde geliştirilen soru topları tekniğinin öğrencilerin sorgulayıcı düşünme becerilerini, soru sorma davranışlarını ve akademik başarılarını artırdığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler: Soru topları tekniği, eleştirel düşünme, sorgulayıcı düşünme, soru sorma becerisi, akademik başarı

References

• Akınoğlu, O. (2003). Bir eğitim değeri olarak eleştirel düşünme, Değerler Eğitimi Dergisi. 1(3), 7-26
• Akyol, H. (1997). Okuma metinlerindeki soruların sınıflandırılması. Eğitim ve Bilim. 21,(105), 10-17
• Akyol, H. (2001). İlköğretim okulları 5. sınıf Türkçe kitaplarındaki okuma metinleriyle ilgili soruların analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. 7(2): 169-178.
• Alexander,P.A.,Jetton, T.L. andKulikowich, J.M. (1994), Contrastingınstructionalandstructuralimportance: theseductiveeffect of teacherquestions. Journal of Reading Behaviour, 26 (1), 19-45.
• Aydemir, Y., Çiftçi, Ö. (2008). Edebiyat öğretmeni adaylarının soru sorma becerileri üzerine bir araştırma (Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. V,(II),103-115
• Battal, N. (2008). Eleştirel düşünme. http://iys.inonu.edu.tr/webpanel/ dosyalar/840/file/elestirel%20dusunme.doc. (erişim: 14.08.2013)
• Bloom, B. S. &Krathwohl D. R. (1956). Taxonomy of EducationaObjectives: TheClassification of EducationalGoals, by a Comittee of CollegeandUniversityExaminers, Handbook I: Cognitive Domain, New York: Longmans, Gren.
• Erdoğdu, Y.M. (2006). Yaratıcılık ile öğretmen davranışları ve akademik başarı arasındaki ilişkiler. Sosyal Bilimler Dergisi, 5(17) : 95-106.
• Filippone, M., (1998). Questioning at theElementary Level,Kean. KeanUniversity. www. eric. ed.gov (ED 417 431).
• Filiz, S., B. (2004). Soru Sorma Sanatı. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Güneş, F. (2012). Öğrencilerin düşünme becerilerini geliştirme, Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi (TÜBAR). Güz, (32),127-146.
• Kalaycı, N.,Büyükalan, S. (2001). Soru sorma becerisinde ustalaşmak, Sosyal Bilimler Dergisi, Mart, (1), 57-69.
• Karasar, N. (2003). Bilimsel Araştırma Yöntemi.Ankara: Nobel Yayınlar.
• Keskin. G. Sezgin. B. (2009). Bir grup ergende akademik başarı durumuna etki eden etmenlerin belirlenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(10): 3-18
• Kökdemir, D. (2000). Deniz yıldızlarını kurtarmaya çalışanların öyküsü: Eleştirel ve yaratıcı düşünme, Ege Üniversitesi XI. Ulusal Psikoloji Kongresi, 19–22 Eylül 2000, İzmir.
• Lipman, M. (2003). Thinking in Education, (Second Edition), UK: Cambridge UniversityPress.
• Memduhoğlu, H. B .Tanhan, F. (2003). Üniversite öğrencilerinin akademik başarılarını etkileyen örgütsel faktörler ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, X(I), 106-124.
• Tümkaya, S. (2011). Fen bilimleri öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve öğrenme stillerinin incelenmesi, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (3), 215-234.
• Uysal, A. (1998). Sosyal Bilimler Öğretim Yöntemlerinin Eleştirel Düşünme Gücünün Geliştirilmesindeki Rolü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Walker, S. E. (2003). Active learningstrategiestoprometecriticalthinking. Journal of Athletic Training. 38 (3): 263-267.