ESKİGEDİZ (KÜTAHYA) İSABEY MOSQUE

Year 2020, Volume: 19 Issue: 75, 1461 - 1474, 01.07.2020

Türkan Acar

https://doi.org/10.17755/esosder.538617

Abstract

ESKİGEDİZ (KÜTAHYA) İSABEY CAMİİ

Abstract

İsabey
Camii, Kütahya/Eskigediz beldesinde, İsmetpaşa Mahallesi’ndedir. Kentsel Sit
sınırları içerisinde yer alan İsabey Camii (Bodur Camii), Bursa Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 02.07.1992 tarih ve 1945
sayılı karar ile korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilmiştir.
Yapının restorasyonu, 2008 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından
yapılmıştır. İsabey Camii, fevkani bir camidir. Yapı, alt katındaki odalar, ahşap
tavanlı bir harim, son cemaat yeri ve minareden meydana gelmektedir. Yapının
dış beden duvarları sıvalı ve boyalıdır. Harim ve son cemaat yeri alaturka
kiremit kaplı kırma bir çatı ile örtülüdür. İnşa kitabesi olmayan cami, 16.
yüzyıla tarihlenmektedir.

İsabey
Camii’nde harim, Ege ve Karadeniz bölgesinde sıklıkla uygulanan ahşap tavanlı,
bağdadi kubbelidir. Bezeme repertuarı olarak oldukça sade bir düzenlemeye sahip
olan yapı kırsal mimarinin tipik örneklerinden biridir. Çalışmada, yerinde
incelenen İsabey Camii’nin plan ve mekan kurgusu, Sanat Tarihi metodolojisiyle
tanıtılmış ve Anadolu’da Türk döneminde inşa edilmiş camiler içerisindeki
yerleri tartışılmıştır. 

Keywords

Kütahya, Eskigediz, İsabey Camii, Cami

References

• Acar, Türkan, (2011), Menderes’teki Türk Eserleri, İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Aktepe, Münir, (1973), Osmanlı Devri İzmir Camileri Hakkında Ön Bilgi, Tarih Enstitüsü Dergisi, S.3 (Ekim 1972), İstanbul, s. 177-212.
• Altın, Yusuf (2009). Konya’daki Geç Dönem Osmanlı Camileri, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Altun, Ara, (1981-1982), Kütahya’nın Türk Devri Mimarisi “bir deneme”, Atatürk’ün Doğumunun 100. Yılına Armağan Kütahya, İstanbul: Formül Matbaası, s. 171-700.
• Arık, Rüçhan, (1971), Bazı Örnekleriyle Anadolu’da “Barok” Denen Camiler, Ankara.
• Arık, Rüçhan (1973). Batılılaşma Dönemi Türk Mimarisi Örneklerinden Anadolu’da Üç Ahşap Cami, Ankara: AÜDTCF Yayınları.
• Başkan, Seyfi (1985). Türk Ahşap Sanatı, Bilim, Birlik, Başarı, S.45, s.20-24, Yaşar Holding A.Ş. Yayınları.
• Başkan, Seyfi (2018). Çoruh Barajları Suları Altında Kalan Tarihi Üç Caminin Taşıma ve Rekonstrüksüyon Uygulamaları Hakkında Bir Değerlendirme, Vakıflar Dergisi, Yıl: Haziran 2018, S: 49, s. 187-211.
• Bayrakal, Sedat (2007). Merkezi Plan Tasarımı ve Malzeme Özellikleriyle İlginç Bir Örnek: Göçbeyli (Bergama) Merkez Camii ve Restorasyon Önerileri, Sanat Tarihi Dergisi, Sayı: XVI/2 Ekim, s. 1-26.
• Çakmak, Şakir (2013). Muğla Cami ve Mescitleri, Muğla: Esin Basımevi.
• Çalık, İsmet-BAYRAKTAR, Alemdar-Türker, Temel (2013). Tarihi Yığma Yapıların Dinamik Karakteristiklerine Restorasyon Etkisinin Çevresel Titreşim Yöntemiyle Belirlenmesi: Rize Merkez Büyük Gülbahar Camisi Örneği, Hatay, 2. Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı (25-27.09.2013), Bildiriler Kitabı, s. 75-90.
• Çalık, İsmet-BAYRAKTAR, Alemdar-TÜRKER, Temel (2016). Tarihi Ahşap Çatılı Yığma Taş Camilerin Deneysel Dinamik Karakteristikleri, Vakıflar Dergisi, S: 45, s.189-207.Demiriz, Yıldız, (1977), “XIV. Yüzyılda Ağaç İşleri”, Yüzyıllar Boyunca Türk Sanatı, (14. Yüzyıl), İstanbul, s. 61-71.
• Demiriz, Yıldız, (2000), İslam Sanatında Geometrik Süsleme, Bir Envanter Denemesi, İstanbul: Lebib Yalkın Yay.
• Eldem, Sedat Hakkı (1984). Türk Evi Osmanlı Dönemi I-II, TAÇ Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Eldem, Sedat Hakkı (1969). Köşkler ve Kasırlar I, Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yayınevi, İstanbul.
• Erken, Sabih (1983). Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eski Eserler, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, C. I, Ankara.
• Ersoy, Bozkurt (1989). Bergama Cami ve Mescitleri, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Eskigediz Belediyesi Tanıtım Kitapçığı (Tarih, basım yeri ve yazar bilgisi verilmemiştir).
• Gürsoy, Elif (2005), Ege Bölgesi Camilerinde Kullanılan Ahşap Kapı ve Pencere Kanatları, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Gürsoy, Elif (2017). Uşak İli Sivaslı İlçesi Akarca Köyü Camii, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 62, s. 1001-1014.
• İnce, Kasım (2004). Uşak’ta Türk Mimarisi, Isparta: Fakülte Kitabevi.
• İrkin, Özgür Mehmet (2006). Burhaniye’de Türk Devri Eserleri, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, İslam Tarihi ve Sanatları Programı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Kuban, Doğan, (2007), Osmanlı Mimarisi, İstanbul: YEM Yayınları.
• Kuran, Aptullah (1986). Mimar Sinan, İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
• Kuran, Aptullah, (1988), Mimar Sinan’ın Camileri, Mimarbaşı Koca Sinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri 1 (Ed. Sadi Bayram), İstanbul: Dizergonca Matbaası, s.175-214.
• Kuyulu, İnci (1994). Bademli Kılcızade Mehmet Emin Ağa Camii (Ödemiş/İzmir), Vakıflar Dergisi, XXIV, 1994, s. 147-158.
• Kuyulu Ersoy, İnci, (2002), Salepçioğlu Ailesinin İzmir’e Katkıları ve Salepçioğlu Camii, Uluslararası Sanat Tarihi Sempozyumu: Gönül Öney’e Armağan, Bildiriler (10-13 Ekim 2001), s. 281-293, İzmir: Ege Ü. Yayınları.
• Oral, M. Zeki, (1962). “Anadolu’da San’at Değeri Olan Ahşap Minberler, Kitabeleri ve Tarihçeleri”, Vakıflar Dergisi, V, Ankara, s. 23-77.
• Öney, Gönül, (1969-1970), Anadolu’da Selçuklu ve Beylikler Devri Ahşap Teknikleri, Sanat Tarihi Yıllığı, Sayı: 3, s.135-149.
• Ötüken, Yıldız-vd. (1986). Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eski Eserler, C. IV, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Öz, Tahsin, (1997), İstanbul Camileri, I-II, 3. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• 2003-2010 Restorasyonlarımız (2011), Cilt II, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Özgür Yıldız, Şenay (2008). Eğridere ve Ömerler’de (Bulgaristan’da) Bilinmeyen İki Cami, Sanat Tarihi Dergisi, Sayı: XVII/I Nisan, s. 77-104.
• Pınar, Mehmet, (2017), Çağlar Boyunca Gediz, Eskigediz Belediyesi Kültür Yayınları-2-, 2. Baskı.
• ‘Samsun’ Ahşap Camiler (2011), Ed. Şenler Yıldız, Ankara: Sincan Matbaası.
• Seçkin, Selçuk (2018a). Farklı Plan Özellikleriyle Gürcistan/Acara Hulo Bölgesi’ndeki Ghorcomi Camii, Mediterranean Journal of Humanities, VIII/2, s. 463-478.
• Seçkin, Selçuk (2018b). Gürcistan/Acar Keda Bölgesi’ndeki Osmanlı Dönemi Camileri, Turkish Studies, Volume 13/18 Summer, p. 1133-1169, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13655 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY.
• Sözlü, Halil (2014). Balıkesir Burhaniye’de Ağacık Köyü Cami ve Tasvirleri, Turkish Studies, Volume 9/1 Winter, Ankara, s. 495-508.
• Şahin, Mustafa, (2013), Giresun İlindeki Bağdadi Kubbeli Camiler, TÜBA-KED, Sayı: 11, s. 71-89.
• Şahin Çelik, Esra-Dişli, Gülşen (2017). Bir Kırsal Dini Mimari Örneği Olarak Eskişehir, Günyüzü, Kuzören Köyü Camii ve Restorasyon Uygulamaları, The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication–TOJDAC, Volume 7, Issue 4, s. 611-625.
• Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eski Eserler, (1972), C. 1-2, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Uşak Kültürel Değerler Yapı Envanteri (2007). İzmir: T.C. Uşak Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
• Uysal, Ali Osman (2006). Germiyanoğulları Beyliğinin Mimarî Eserleri, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı yayınları.
• Ünal, Rahmi Hüseyin (1988). Çeşme Köyü Camisi (Çeşme/İzmir), Arkeoloji-Sanat Tarihi Dergisi, IV, İzmir, s. 117-123.