YETİŞKİN DERS KİTAPLARINDA TOPLUM VE BİLİMSEL DÜŞÜNCE (1930´LU VE 2000´Lİ YILLAR)

Year 2007, Volume: 6 Issue: 21, 351 - 369, 01.04.2007

Yrd. Doç. Dr. Firdevs Gümüşoğlu

Abstract

-

Keywords

-

YETİŞKİN DERS KİTAPLARINDA TOPLUM VE BİLİMSEL DÜŞÜNCE (1930´LU VE 2000´Lİ YILLAR)

Abstract

Bu çalışmada, Cumhuriyetin ilk yıllarındaki yetişkinler için hazırlanan ders kitaplarıyla günümüzdekiler, toplumsal konulara yaklaşım ve bilimsel düşünceye verdiği yer açısından karşılaştırılacaktır. İncelemeye konu edilen ders kitapları “Alfabeler, Okuma Yazma Kitapları, Köy Kıraati, Yeni Millet Kıraati, Halk Okuma Kitabı” vb yetişkinlerin eğitimi için hazırlanan kitaplardan oluşmaktadır. Söz konusu ders kitaplarının içerikleri, anlatıcı öznenin kimliği, çalışma hayatı, aile kurumu, eğitim, bilimsel düşünce, yurttaşlık ve yurt bilgisi ile mekânını kurgulanışı açısından incelendi. Cumhuriyetin ilk yıllarında ders kitaplarının, sonraki yılların tersine; bireyi toplumsal yaşam içinde güçlendirici iletilerle yüklediği, akılcı düşünceye yönelttiği ve yaşadığı ülkenin, dünyanın farkında vatandaşlar olma araçlarıyla donattığı belirlendi. Buna karşın, 1950’lerde başlayan, dahası 1980’lerden sonra ise hızlanan bir süreçte yetişkinler için hazırlanan ders kitaplarında söz konusu söylemin tersi bir yönelim olduğu görüldü. Buna göre ders kitaplarında işlenen konuların geleneksel değerlere vurgu yaptığı, akılcı düşünmekten soyutlanmış bireylerin özne olarak yer aldığı saptandı. Bu durum, Cumhuriyetin ilk yıllarından bugüne, değişen eğitim politikalarının yetişkin eğitimine ve yurttaşın toplumsal yerine ilişkin yaklaşımını ortaya koymaktadır

Keywords

Ders kitapları, bilimsel düşünce, yurttaşlık, halk eğitimi

References

• Bilir, Mehmet (2005), “Türkiye’de Eğitim (Okuma-Yazma) Kampanyalarının Halk Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi”, AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi
• Dergisi, Cilt: 38, Sayı: 2.
• Doğan, Nuri, (1994), Ders Kitapları ve Sosyalleşme (1876-1918), Bağlam Yayınları, İstanbul.
• Erder, Sema (2001), İstanbul’da Bir Kent Kondu Ümraniye, İletişim Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.
• Freire, Paulo- Macedo, Donaldo (1998), Okuryazarlık, Çev: Serap Ayhan, İmge Yayınları, Ankara.
• Geray, Cevat (2002), Halk Eğitimi, İmaj Yayıncılık, Ankara.
• Gülbay, Ömer vd. (2007), Yetişkinler Okuma-Yazma ve Temel Eğitimi, MEB, Ankara.
• Gümüşoğlu, Firdevs (2005a), Ülkü Dergisi ve Kemalist Toplum Modeli, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul.
• Gümüşoğlu, Firdevs (2005b), Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet, 2. Baskı, ÇEV Yayınları, İstanbul.
• Güneş, Firdevs (1996), Yetişkin Eğitimi (Halk Eğitimi), Ocak Yayınları, Ankara.
• İbrahim Hilmi (1930a), Köylülere, Millet Mekteplerine Mahsus Köy Kıraati, Hilmi Kitaphanesi, İstanbul.
• İbrahim Hilmi (1930b), Millet Kıraati, Hilmi Kitaphanesi, İstanbul.
• İbrahim Hilmi (1929-1930), Resimli Yeni Millet Kıraati, Tefeyyüz Kitaphanesi, İstanbul.
• Kıray, Mübeccel (1999), Toplumsal Yapı Toplumsal Değişme, Bağlam Yayınları, İstanbul.
• Komisyon (1981), İş ve Hayat İçinde Eğitim, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Lengrand, Paul (1975), An Introduction to Lifelong Education, Croom Helm, London.
• Lovett, Tom (1975), Ward Lock Educational, London.
• Mitat Sadullah (1929-1930), Resimli Yeni Millet Kıraati, Tefeyyüz Kitaphanesi, İstanbul.
• Nohl, Arnd-Michael ve Sayılan, Fevziye (2004), “Türkiye’de Yetişkinler İçin Okuma Yazma Eğitimi, Temel Eğitimi Destek Proje Raporu MEB-Avrupa Komisyonu”, www.meb.gov.tr
• Öz, M., Feyzi vd (1973), Yetişkinler İçin Okuma-Yazma ve Temel Bilgiler Öğretmen Yardımcı Kitabı, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
• Öz, M., Feyzi vd (1995 ve 2003), Yetişkinler Okuma Kitabı, MEB, Ankara.
• Öz, M., Feyzi (2005), Uygulamalı İlkokuma Yazma Öğretimi, 5. Baskı, Ankara.
• Platon (1988), Devlet, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Tan Göğüş, Mine (2000), “Eğitimde Kadın-Erkek Eşitliği ve Türkiye Gerçeği”, Kadın Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset, TÜSİAD, İstanbul.
• Sayın, Önal (1990), Aile Sosyolojisi, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
• Yücel, Hasan Ali (1939), “Önsöz”, John Dewey, Türkiye Maarifi Hakkında Rapor, Maarif Vekilliği, Ankara.
• YY (1938), Halk Okuma Kitabı I, Devlet Basımevi, İstanbul.
• YY (1964), Okuma Yazma Öğretimi Öğretmen Kitapları, Milli Eğitim Basımevi, Ankara.