THE EFFECTS OF EARTHQUAKE NATURAL DISASTER ON THE PSYCHOLOGY OF ACCOUNTING PROFESSIONALS: THE CASE OF ELAZIG PROVINCE

Year 2025, Volume: 24 Issue: 2, 985 - 1002

Mehmet Murat Şenol , Yakup Ülker

https://doi.org/10.17755/esosder.1599261

Abstract

Abstract
The aim of this research is to examine the psychological effects of the earthquake natural disaster, which is frequently experienced in Turkey, on the members of the accounting profession and the functioning of the profession in the process. In line with this purpose, it is the subject of the research how and at what level the psychological effects on the members of the accounting profession operating in this province after the earthquakes centred in Elazığ on 24 January 2020 and Kahramanmaraş on 6 February 2023, affected the province of Elazığ. Determination of the psychological effects of the earthquake on professional accountants, who produce reliable information about the financial status of businesses and contribute to making accurate decisions and necessary precautions.
In order to realise the aim of the research, survey application from quantitative research method was preferred. For this purpose, 120 professionals among 169 accounting professionals working in Elazığ province were included in the study and 14 questions were asked to them and data were obtained. The opinions of the participants on the subject were transformed into numerical data and the score weights of the answers given to were taken into consideration.
When the data were evaluated, it was concluded that the earthquake natural disaster caused difficulties on the members of the accounting profession in terms of maintaining professional activities, but it could be overcome, but it had and still has negative effects on the emotional state and psychological aspects such as stress, fear, anxiety, which can reduce productivity, and that adequate measures were not taken in this regard and counselling services were not provided.
Keywords: Natural Disaster, Professional Accountants, Earthquake, Accounting Profession

Keywords

Natural Disaster, Professional Accountants, Earthquake, Accounting Profession

Deprem Doğal Afetinin Muhasebe Meslek Mensuplarının Psikolojileri Üzerine Etkileri: Elazığ İli Örneği

Abstract

Öz
Bu araştırmanın amacı; Türkiye’de sıklıkla yaşanan deprem doğal afetinin, mesleğini yürüten muhasebe meslek mensuplarına ve mesleğin süreç içerisindeki işleyişine olan psikolojik etkilerinin incelenmesi olarak belirlenmiştir. Bu amaç doğrultusunda 24 Ocak 2020 Elazığ merkezli ve 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli yaşanan ve Elazığ ilini de etkileyen depremler sonrası bu ilde faaliyet gösteren muhasebe meslek mensupları üzerinde ortaya çıkan psikolojik etkilerinin nasıl ve ne düzeyde olduğu araştırmanın konusunu oluşturmaktadır. İşletmelerin mali durumlarına ait güvenilir bilgiler üreten ve isabetli kararlar alınmasına katkı sunan muhasebeciler üzerindeki depremin psikolojik etkilerinin tespiti ve gerekli tedbirlerin alınması çalışmanın önemini ifade etmektedir.
Araştırmanın amacını gerçekleştirmek için nicel araştırma yönteminden anket uygulaması tercih edilmiştir. Bu maksatla Elazığ ilinde fiilen çalışan 169 muhasebe meslek mensubu arasından 120 meslek mensubu çalışmaya dâhil edilerek kendilerine 14 adet soru yöneltilmiş ve veriler elde edilmiştir. Katılımcıların konuya ilişkin görüşleri sayısal veriler haline getirilip verilen cevapların puan ağırlıkları dikkate alınmıştır.
Veriler değerlendirildiğinde; deprem doğal afetinin muhasebe meslek mensupları üzerinde mesleki faaliyetlerin sürdürülmesi açısından zorluklara sebep olduğu ancak üstesinden gelinebildiği fakat verimliliği azaltabilen stres, korku, kaygı gibi duygusal durum ve psikolojik açıdan olumsuz etkilerinin olduğu ve halen devam ettiği, bu konuda yeterli düzeyde tedbirlerin alınmadığı ve danışmanlık hizmetlerinin verilmediği sonuçları ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler: Doğal Afet, Muhasebe Meslek Mensupları, Deprem, Muhasebe Mesleği.

Keywords

Doğal Afet, Muhasebe Meslek Mensupları, Deprem, Muhasebe Mesleği.

References

• Akkaya, T., Kırımlı, Y., & Polat, T. (2001). Deprem yardımlarında yararlanan kişilerin değerlendirme raporu. İstanbul Üniversitesi Yayınları, No. 4283.
• Arslan, Ö. (2022). Covid-19 pandemisinin muhasebe meslek mensupları üzerindeki etkileri: Sivas ili örneği. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(4), 1574-1586.
• Bahadır, H., & Uçku, R. (2018). Uluslararası acil durum veri tabanına göre Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki afetler. Artvin Çoruh Üniversitesi Doğal Afetler Uygulama ve Araştırma Merkezi Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4(1), 28-33.
• Bustamante, C., Poblete, C., & Amorós, J. E. (2022). Entrepreneurial intentions in the context of a natural disaster. International Journal of Emerging Markets, 17(5), 1198-1217.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Ceylan, R., & Hacıhasanoğlu, T. (2022). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi.
• Charveriat, C. (2000). Natural disasters in Latin America and the Caribbean: An overview of risk (Working Paper No. 434, pp. 3-100). Inter-American Development Bank.
• Cheng, J., Liang, Y., Fu, L., & Liu, Z. (2018). Posttraumatic stress and depressive symptoms in children after the Wenchuan earthquake. European Journal of Psychotraumatology, 9(1), 1472992.
• Ergünay, O. (2002). Afete hazırlık ve afet yönetimi. Türkiye Kızılay Derneği Genel Müdürlüğü Afet Operasyon Merkezi (AFOM).
• Felix, E., Hernandez, L. A., Bravo, M., Ramirez, R., Cabiya, J., & Canino, G. (2011). Natural disaster and risk of psychiatric disorders in Puerto Rican children. Journal of Abnormal Child Psychology, 39(4), 589-600.
• Filiz, M., Karagöz, Y., & Karaşin, Y. (2023). Depreme maruz kalan bireylerin psikolojik durumlarını belirlemeye yönelik ölçek geliştirme çalışması. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 238.
• Gülelçin, N. (2020). Doğal afetlerde sosyal çalışmacının görevlerinin değerlendirmesi (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hançer, Z. Y. (2009). Sürdürülebilir afet yönetimi ve kadın (Yayımlanmamış doktora tezi). T.C. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı.
• Hansel, T. C., Osofsky, J. D., & Osofsky, H. J. (2015). Louisiana State University Health Sciences Center Katrina Inspired Disaster Screenings (KIDS): Psychometric testing of the National Child Traumatic Stress Network Hurricane Assessment and Referral Tool. Child & Youth Care Forum, 44(4), 567-582.
• Kadıoğlu, M., & Özdamar, E. (2008). Modern, bütünleşik afet yönetiminin temel ilkeleri: Afet zararlarını azaltmanın temel ilkeleri (1. baskı, s. 3). Ankara: Japon International Cooperation Agency (JICA) Türkiye Ofisi Yayınları.
• Kalaycı, S., & Tekşen, Ö. (2006). Muhasebe mesleğinde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri: Isparta il merkezi uygulaması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 31, 90-101.
• Karagöz, Y. (2021). SPSS AMOS meta uygulamalı nitel-nicel karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. Nobel Yayın.
• Karakaya, I., Ağaoğlu, B., Çoşkun, A., Şişmanlar, Ş. G., & Yıldız, Ö. Ö. (2004). Marmara depreminden üç buçuk yıl sonra ergenlerde TSSB, depresyon ve anksiyete belirtileri. Türk Psikiyatri Dergisi, 15(4), 259-263.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayınları.
• Kartal Mahmut ve Bardakçı Sait (2018). SPSS ve Amos Uygulamalı Örneklerle Güvenirlik ve Geçerlik Analizleri, Akademisyen Kitabevi.
• Kessler, R. C., Sonnega, A., Bromet, E., Hughes, M., & Nelson, C. B. (1995). Posttraumatic stress disorder in the national comorbidity survey. Archives of General Psychiatry, 52(12), 1048-1060.
• Kula, N. (2006). İtenmedik ve beklenmedik olaylarla karşılaşan bireylere yönelik manevi desteğin önemi. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 6(2), 72-93.
• Lindell, M. K., & Prater, C. S. (2003). Assessing community impacts of natural disasters. Natural Hazards Review, 4(4), 176-185.
• Mechler, R. (2005). Cost-benefit analysis of natural disaster risk management in developing countries. Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit.
• Mihai, F., Stan, M., Radu, G., & Dumitru, V. F. (2020). Heavy work investment for the accounting profession in Romania at the time of coronavirus pandemic. Amfiteatru Economic, 22(14), 1121-1139. https://doi.org/10.24818/EA/2020/S14/1121
• Nakajima, Ş. (2012). Deprem ve sonrası psikolojisi. Okmeydanı Tıp Dergisi, 28(2), 150-155.
• Özgen, N., Ünaldı, Ü. E., & Bindak, R. (2011). Öğretmen adaylarının doğal afetler konusuna yönelik “Etkili Öğrenme Biçimleri”nin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(4), 303-323.
• Özkan, B., & Çetinkaya Kutun, F. (2021). Afet psikolojisi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 249-256.
• Palti, C. (2012). Üniversiteye hazırlanan lise son sınıf öğrencilerinde yükseköğretime geçiş sınavı öncesi ve sonrasında benlik saygısı, sınav kaygısı ve durumluk–sürekli kaygı düzeyleri (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü. YÖK Tez Merkezi.
• Rosen, S. (2011). The socioeconomic effects of earthquakes, volcanoes, and tsunamis. The Cooper Union Albert Nerken School of Engineering.
• Şahin, C., & Sipahioğlu, Ş. (2003). Doğal afetler ve Türkiye (Genişletilmiş 2. baskı). Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Sönmez, M. B. (2022). Depremin psikolojik etkileri, psikolojik destek ve korkuyla baş etme. TOTBİD Dergisi, 338.
• Taşçı, G., & Özsoy, F. (2021). Deprem travmasının erken dönem psikolojik etkileri ve olası risk faktörleri. Çukurova Medical Journal, 4682, 488-494.
• Tuğay, O., & Tekşen, Ö. (2014). Muhasebe meslek mensuplarının sorunları: Burdur ilinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(1), 223-232.
• TÜRMOB. (2023). Türmob basın bülteni (19. sayı, ss. 1-4). Yavuz, A., & Dikmen, S. (2015). Doğal afetlerin zararlarının finansmanında kullanılan afet öncesi finansal araçlar. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 3(2), 303-322.