ÖLÜM VE ŞİFA: 14-15. YÜZYIL MANZUM ESERLERİNDE ILGIN AĞACI

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 3, 441 - 491, 30.09.2025

Ayşe Ayaz

https://doi.org/10.58659/estad.1761515

Öz

Doğaya ait pek çok unsur biçimleri, renkleri, türlü özellikleri ve haklarındaki kimi öyküler, inanışlar ile divan şairlerine esin kaynağı olmuştur. Şairlerin hayallerini şekillendiren bu doğa unsurlarında biri de yaşamın çeşitli alanlarında varlık gösteren ağaçlardır. Yalnızca doğadaki gerçeklikleriyle ya da bir mazmun ve benzetme öğesi olarak divan şiirinde pek çok ağaç yer alır. Bu ağaçlardan kimine çok, kimineyse az sayıda beyitte rastlanır. Ilgın ağacı da az sayıda eserde, beyitte karşılaşılanlardan biridir. Bu makalede 14. ve 15. yüzyıllarda Anadolu sahasında yazılmış divanlarda ve mesnevilerde ılgın ağacının hangi özellikleriyle nasıl yer aldığı konusu ele alınmıştır. Söz konusu iki yüzyılda yazılmış eserlerde ılgının, ölüm ve şifa ağacı olarak yer aldığı saptanmıştır. Bu doğrultuda öncelikle ılgının kendisi hakkında bilgiler verilmiştir. Ardından ağacın uzun bir tarihî süreç içerisinde çeşitli toplumlarda, inanışlarda kazandığı simgesel anlamlara, yüklendiği işlevlere değinilmiştir. Ayrıca 14. ve 15. yüzyıllarda kaleme alınmış Türkçe eserlerde hangi adlar ile geçtiği belirtilmiştir. Bu adlar, sözlüklerin ve bazı tıp kitaplarının yardımıyla irdelenmiştir. Bütün bunların ardından da ılgının ölüm ve şifa ağacı oluşu konuları ayrı ayrı ele alınmıştır. Konularla ilgili tespit edilen beyitler verilmiş ve bunlara dair ulaşılan bilgiler paylaşılmıştır. Böylece beyitlerde karşılaşılanların ne denli uzak geçmişlere, gündelik ya da tarihî gerçeklere işaret edebileceği ortaya konmaya ve bu edebî geleneğin zengin dünyası gösterilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

ağaç , ılgın , ölüm , Hz. Hüseyin , İsfendiyar , ok , şifa

Kaynakça

• ACAR, Zübeyde (2023). Derviş Mehmed’in Maktel-i Hüseyin’i (İnceleme-Metin), Yüksek Lisans Tezi, Siirt: Siirt Üniversitesi.
• Ahterî Mustafa Efendi (2009). Ahterî-i Kebîr, (Haz: H. Ahmet Kırkkılıç, Yusuf Sancak), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• AKÜLKER, Kübra (2022). Cerrâhiyye-i İlhâniyye’nin Paris Nüshası (Giriş-İnceleme-Metin-Dizin), Yüksek Lisans Tezi, Aydın: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.
• ALİYEF, Rıza Musaoğlu; BERTLES, Evgenii Eduardoviç; OSMANOF, Mogamed Nuri (1965). Şâh-nâme-i Firdo’sî (Metn-i İntikâdî), C. 4, Moskov: Âkâdemi-i ‘Olûm-i İttihâd-i Şo’revî, İnstîtû-yi Milel-i Âsyâ, Silsile-i Âsâr-i Edebî-i Milel-i Hâver, Motûn, Serî-i Bozorg-2, İdâre-i İntişârât-i Edebiyât-i Hâver.
• Ankara Büyükşehir Belediyesi, Bitki Bilgisi-Bahçıvanlık Rehberi, “Pembe Çiçekli Ilgın” https://www.ankara.bel.tr/files/2114/4067/9303/3-bitkibilgisi_48_SAYFA_34-48.pdf (E. T. 12.01. 2025).
• ATA, Aysu (1997). Nâsırü’d-dîn Bin Burhânü’d-dîn Rabgûzî, Kısasü’l-Enbiyâ (Peygamber Kıssaları), I: Giriş-Metin-Tıpkıbasım, II: Dizin, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• AVCI, İsmail (2013). Türk Edebiyatında İskendernâmeler ve Ahmed-i Rıdvân’ın İskendernâme’si, Doktora Tezi, Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi.
• AYÇİÇEĞİ, Bünyamin (2018). Behiştî Ahmed’in İskender-nâme’si (İnceleme-Metin), İstanbul: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/57758,behisti-ahmed-iskender-namepdf.pdf?0 (E. T.: 07. 02. 2025). Azer (1940), “Garbî Asya ve Anadolu Akvamı Kadimesinin Dini Tarihi”, Konya Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 34, s.s. 1922-1936.
• BAYTOP, Turhan (1997). Türkçe Bitki Adları Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• BERTLES, Evgenii Eduardoviç (1960). Şâh-nâme-i Firdo’sî (Metn-i İntikâdî), C. 1, Moskov: Âkâdemi-i ‘Olûm-i İttihâd-i Şo’revî, İnstîtû-yi Milel-i Âsyâ, Silsile-i Âsâr-i Edebî-i Milel-i Hâver, Motûn, Serî-i Bozorg-2, İdâre-i İntişârât-i Edebiyât-i Hâver.
• BOZDOĞAN, Olcay; UYGUR, F. Nezihi (2004). “Doğu Akdeniz Bölgesi Ilgın (Tamarix spp.) Türlerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesi”, Türkiye Herboloji Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 2, s.s. 1-7.
• BULUT, Abdullah (2002). “Râsih İbrahim’in Okçulukla İlgili Bir Manzumesi”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, Cilt: 50, Sayı:1, s.s. 9-20.
• ÇEÇEN, Salih; GÖKÇEK, L. Gürkan; AKYÜZ, Faruk (2020), “Marqasi’den Namburbi Ritüeline Ait Bir Tablet: Nisan Ayında Görülen Yılanın Uğursuzluğu”, Archivum Anatolicum-Anadolu Arşivleri Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 2, s.s. 157-175.
• DEVELLİOĞLU, Ferit (2004). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi.
• DEMİREL, Özlem (2007). Âşıkî’nin Maktel-i Hüseyin’i Üzerine Dil İncelemesi, Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• DOĞAN, Hüseyin, “Tamarix (Ilgın)”, https://kocaelibitkileri.com/content/tamarix-ilgin/ (E. T. 12. 01. 2025).
• DOĞAN, Şaban (2009). Terceme-i Akrabâdîn Sabuncuoğlu Şerefedddin (Giriş-İnceleme-Metin-Dizinler) Birinci Cilt, Doktora Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• DURMUŞ KINIK, Elif (ty). Dış Mekan Süs Bitkileri Yetiştiriciliği, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Akademik Veri Yönetim Sistemi, (E. T.: 11.08. 2024).
• Ebû Abdullah Muhammed İbn Battûta Tancî (2013). İbn Battûta Seyahatnâmesi, (Çev: A. Sait Aykut), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ebu Cafer Muhammed Bin Cerîrü’t-Taberî (ty). Tarih-i Taberî, C. 2, (Çev: M. Faruk Gürtunca), İstanbul: Sağlam Yayınevi.
• Ebu Cafer Muhammed Bin Cerîrü’t-Taberî (ty). Tarih-i Taberî, C. 4, (Çev: M. Faruk Gürtunca), İstanbul: Sağlam Yayınevi.
• Ebu Minhef (2010). Kerbela Vakıası, (Çev: Nuri Dönmez), İstanbul: Kevser Yayınları.
• EDGÜ, Yıldız Tilbe (2022). Sümer Kent Devletleri’nin Tanrı ve Tanrıçaları, Yüksek Lisans Tezi, Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• EJDER, Büşra (2021). Haza Kitâbu İskender-nâme (90r-135v) (İnceleme-Metin), Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• EMİNOĞLU, Hatice (2003). Müşkil-Güşâ (Ta’bir-nâme) (Dil Bilgisi-Metin-Dizin), Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Emîr Hosrev-i Dihlevî (1362), Hemse-i Emîr Hosrev-i Dihlevî (Metle’o’l-Envâr-Mecnûn o Leyla-Şîrîn o Hosrev-Âyîne-i İskenderî-Heşt Bihişt), (Haz: Emîr Ehmed-i Eşrefî), Tehrân: İntişârât-i Şekâyik.
• ER, Sevil (2011). Sümerlilerde Tanrı Enki ve Diğer Kültürlere Yansıması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• ERCİLASUN, Ahmet Bican; AKKOYUNLU, Ziyat (2014). Kâşgarlı Mahmud, Dîvânu Lugâti’t-Türk (Giriş-Metin-Çeviri-Notlar-Dizin), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ERDEM, Fatih (2020), Eski Mezopotamya’da Kehanet Geleneği, Doktora Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• ERGİN, Çağrı; ŞENGÜL, Mustafa; KİRİŞ SATILMIŞ, Özgün (2014), “Türkiye’nin Güney-Batı Anadolu Bölgesindeki Ilgın (Genus: Tamarix L.) Ağaçlarında Cryptococcus Neformans Kolonizasyonu Takibi”, Türk Mikrobiyol Cemiyeti Dergisi, Cilt: 44, Sayı: 4, s.s. 158-162.
• ERSOY, Ersen (2010). II. Bayezit Devri Şairlerinden Münîrî-Hayatı, Eserleri ve Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin), Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• “E-s-l”, https://hakkadavet.alimallah.com/esl.pdf. (E. T.: 01. 07. 2025).
• FAYDA, Mustafa (2011). “Târîhu’l-Ümem ve’l-Mülûk”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 40, s.s. 92-94.
• FEYZİOĞLU, Nesrin (1991). İskender-nâme Üzerine Bir İnceleme, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• GEZGİN, Deniz (2010). Bitki Mitosları, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• GOLKARİAN, Kadir (2005), Moheg Tükçe-Farsça Farsça-Türkçe Sözlük İstanbul: Alfa Yayınları.
• GÖKYAY, Orhan Şaik (2007). “Şehnâme ve Türkçe Tercümeleri”, Destursuz Bağa Girenler, İstanbul: Kabalcı Yayınevi. GÜLSÜM, Mehmet Akif (2019). Yahyâ b. Bahşî’nin Maktel-i Hüseyn Adlı Mesnevisi (İnceleme-Metin), Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale: Kırklareli Üniversitesi.
• GÜNGÖR, Şeyma (2003). “Maktel-i Hüseyin”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 27, s.s. 456-457. GÜRLEK, Mehmet (2011). İbrahim Bin Abdullah’ın Cerrâh-nâme (Alâ’im-i Cerrâhîn) Adlı Eseri (Giriş-Metin-Sözlük), Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Hakîm Nizâmî-i Gencevî (1335). Şeref-nâme, (Haz: Vehîd-i Destgirdî), Tehrân: İntişârât-i Kitâb-Forûşî-i İbn Sînâ.
• İLTER, Burhanettin (2022). Tercüme-i Müferdât-ı İbn Baytar, İstanbul: Sağlık Bilimleri Üniversitesi Yayınları.
• KANAR, Mehmet (2010). “Şâhnâme”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 38, s.s. 289-290.
• KARAGÜLLE ÇİFÇİ, Meryem (2010). Eski Mısır Dininde Tanrı ve Öte Dünya İnancı, Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
• KARTAL, Ahmet (2014). Doğu’nun Uzun Hikâyesi, İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları.
• KAYA, Emel (2008). Muyîddin Mehî’nin Müfîd (Nazmü’t-Teshîl) Adlı Eseri (İnceleme-Metin-Dizin) ve Bu Eserin XV. Yüzyıl Türk Tıp Dilinin Oluşmasındaki Yeri, Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
• KILIÇ, Yusuf; BAŞOL, Serkan (2015). “Hitit Büyü Metinlerinde Geçen Bazı Otsu Bitkiler, Ağaç Türleri ve Ahşap Nesneler”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 6, s.s. 28-58.
• KUĞU, Mustafa (2017). 15. Yüzyıla Ait Şehnâme Tercümesi (Giriş-Metin-Sözlük), Doktora Tezi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• KURT, Ali Osman (2010), “Tâlût”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 39, s.s. 552-553.
• KÜLTÜRAL, Zuhal (2020). “Şâhnâme-Türkçe Tercümeleri”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 38, s.s. 290-292.
• DEHHODÂ, Ali Ekber. Logat-nâme-i Dehhoda, “gezmâzec” https://vajehyab.com/dehkhoda/, (E. T.: 15. 05. 2025). Ferheng-i İntişârât-i Mo’în, “âb-i rez” https://vajehyab.com/moein/, (E. T.: 10.07. 2025)
• METİN, Tülay (2014). “Selçuklularda Okçuluğa Genel Bir Bakış”, Tarih Okulu Dergisi (TOD), Yıl: 7, Sayı: 17, s.s. 131-153.
• Mütercim Asım Efendi (2009). Burhân-ı Katı, (Haz: Mürsel Öztürk, Derya Örs), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Mütercim Asım Efendi (2013). El-Okyânûsu’l-Basît Fî-Tercimeti’l-Muhît, Kâmûsu’l-Muhît Tercümesi, C. 1, (Haz: Mustafa Koç, Eyyüp Tanrıverdi), İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Mütercim Asım Efendi (2013). El-Okyânûsu’l-Basît Fî-Tercimeti’l-Muhît, Kâmûsu’l-Muhît Tercümesi, C. 2, (Haz: Mustafa Koç, Eyyüp Tanrıverdi), İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Mütercim Asım Efendi (2013). El-Okyânûsu’l-Basît Fî-Tercimeti’l-Muhît, Kâmûsu’l-Muhît Tercümesi, C. 3, (Haz: Mustafa Koç, Eyyüp Tanrıverdi), İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Mütercim Asım Efendi (2014). El-Okyânûsu’l-Basît Fî-Tercimeti’l-Muhît, Kâmûsu’l-Muhît Tercümesi, C. 5, (Haz: Mustafa Koç, Eyyüp Tanrıverdi), İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Şemseddin Sâmî (2007). Kâmûs-ı Türkî, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• NİLOUFARİ, Parviz; ŞANLI, İsmet (1977). “İran, Türkiye ve Pakistan’ın Tamarix’leri-Dünya Ilgınlarına Değinilerek”, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Cilt: 27, Sayı: 1, s.s. 68-73.
• OSMANOF, Magomed Nuri; NÛŞÎN, Abdülhüseyn (1967). Şâh-nâme-i Firdo’sî (Metn-i İntikâdî), C. 6, Moskov: Âkâdemi-i ‘Olûm-i İttihâd-i Şo’revî, İnstîtû-yi Milel-i Âsyâ, Silsile-i Âsâr-i Edebî-i Milel-i Hâver, Motûn, Serî-i Bozorg-2, İdâre-i İntişârât-i Dâniş, Şo’be-i Edebiyât-i Hâver.
• ÖNLER, Zafer (1990). Celâlüddin Hızır (Hacı Paşa), Müntehâb-ı Şifâ I (Giriş-Metin), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ÖNLER, Zafer (2004). “XIV-XV. Yüzyıl Tıp Metinlerinde Türkçe Bitki Adları”, Kebikeç Dergisi, Sayı: 18, s.s. 273-301.
• ÖZ, Mustafa (2022). “Kerbelâ”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 25, s.s. 272-274.
• ÖZCAN, Ayşe Tuba (2023). Hitit Tasvir Sanatında Bitki Betimlemeleri, Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.
• ÖZÇELİK, Kenan (2008). Yûsuf-ı Meddâh ve Maktel-i Hüseyn (İnceleme-Metin-Sözlük), Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi. ÖZDEMİR, Bilsen Şerife (2021). “Antik Çağda Kadın ve Hurma İlişkisine Dair Bazı Düşünceler”, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 2, s.s. 578-591.
• ÖZER, Osman (1995). Ahmedî, Tervîhü’l-Ervâh I (Giriş-İnceleme-Metin) II (Dizin), Doktora Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi.
• ÖZNAL GÜDER, Nurcan (1997). Kastamonulu Şâzî, Maktel-i Hüseyn, Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• PARLAK, Salih (2023). “Kompozit Yayların Kökeni ve Gelişim Aşamaları”, Ağaç ve Orman Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, s.s. 34-46.
• ROSENBERG, Donna (2003). Dünya Mitolojisi, (Çev: Koray Akten, Erdal Cengiz, Atıl Ulaş, Kudret Emiroğlu, Tuluğ Kenanoğlu, Tahir Kocayiğit, Erhan Kuzhan, Bengü Odabaşı), Ankara: İmge Kitabevi.
• SAZ, Muzaffer (2024). “Tarihî Türk Lehçelerinde (8-15. yy.) Ok ve Okçuluk İle İlgili Kavramlar Üzerine Bir İnceleme”, Söylem Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 1, s.s. 409-444.
• SERRİCAN KABALCI, Ece (2018). “ “Altın Dal”daki Ağaç Ruhunun Mitolojideki İzleri”, İnternational Journal of Social Science, Sayı: 69, s.s. 105-118.
• SİPAHİOĞLU, Mukadder (2024). “Şabtîlerin Dinî Kökenleri, Fonksiyonları ve Dönüşümü”, ASA Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, s.s. 42-77
• ŞENTÜRK, Ahmet Atilla; KARTAL, Ahmet (2005). Eski Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tabarî (1965). Milletler ve Hükümdarlar Tarihi, (Çev: Zâkir Kadirî Ugan ve Ahmet Temir), İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Tabîb İbn-i Şerîf (2017). Yâdigâr, (Haz: Orhan Sakin, Yahya Okutan, Doğan Koçer, Mecit Yıldız), İstanbul: Geleneksel Tıp Derneği.
• Tevrat, http://ekitap.ayorum.com/pdfs/tevrat.pdf, (E. T.: 10. 03. 2025).
• TEZ, Zeki (2010). İlaç ve Parfümün Sihirli Dünyası: Tarihte Eczacılık, Güzel Kokular ve Kozmetik, İstanbul: Hayy Kitap Yayınları.
• TÖREN, Hatice (2001). Alî Şîr Nevâyî, Sedd-i İskenderî (İnceleme-Metin), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• TURIKPENOVA, Aigul (2021). Tarihî Türk Lehçeleri, Kazak Türkesi ve Türkiye Türkçesi’nde Bitki Adları, Doktora Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• UĞUR, Fatih (2021). Ahmedî Divanı’nda Tarihî, Efsanevî, Mitolojik Şahıslar ve Arketipleri, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• UZUN, Mustafa İsmet (2022). “Türk Edebiyatında Kerbelâ”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 25, s.s. 274-275.
• ÜNAR, Şükrü (2018). Arkeolojik ve Filolojik Veriler Işığında Hitit Çağı Florası, Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• ÜNVER, İsmail (1983). Ahmedî, İskender-nâme (İnceleme-Tıpkıbasım), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• VURAL, Hanifi (2020). “Osmanlı Türkçesi Sözlüklerinde Yer Alan Okçuluk Terimleri”, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmalar Dergisi, Sonbahar Özel Sayısı, s.s. 115-123. Wikipedia, “Tamarix aphylla”, https://en-m-wikipedia org.translate.goog/wiki/Tamarix_aphylla?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=tr&_x_tr_pto=tc, (E. T. 01. 07. 22025).
• YAKUT, Emrullah (2021). “Türkçe Şâhnâme Tercümeleri ve Zerdüşt’ün Tercümelerde Uğradığı Dönüşüm”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt: 61, Sayı: 2, s.s. 723-745.
• YAVAŞ, Alptekin (2020). Ortaçağ Temrenleri, Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
• YAZIR, Elmalılı Muhammed Hamdi (ty). Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli, (Sadeleştirenler: Yakup Çiçek, Necat Kahraman), İstanbul: Temel Neşriyat.
• YESSİRKEP, Tansholpan (2019). Haza Kitâbu İskender-nâme, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• YILDIZ, Seda; Korkmaz, Vahide (2022). “Mısır Mitolojisinde Tanrılardan Tıbba Yansıyanlar”, Lokman Hekim Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 3, s.s. 438-449.
• YÜCEL, Doğan (2020). “Divan Şiirinde Ağaç: İnanç ve Kültür”, Kesit Akademi Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 24, s.s: 304-323.
• YÜCEL, Doğan; ÖZUYGUN, Ali Rıza (2020). “Dîvân Şiirinde Ağaç: Ağaçlara Dair Söz Varlığı ve Tasrif Usulleri”, Journal of Research in Turkic Languages, Cilt: 2, Sayı: 1, s.s. 29-62.
• ZENCÂNÎ, Berât (1381). İkbâl-nâme-i Nizâmî-i Gencevî (Metn-i İlmî ve İntikâdî), Tehrân: Mo’essese-i İntişârât ve Çâp-i Dânişgâh-i Tehrân.