Türkiye’de Çocuklara Yönelik Sivil Toplum Kuruluşları: Dernekler

Year 2021, Volume: 8 Issue: 1, 75 - 87, 28.06.2021

Hurşide Kübra Özkan Kunduracı Kevser Tozduman Yaralı

https://doi.org/10.51725/etad.853822

Abstract

Bu araştırmada, Türkiye’de çocuklara yönelik faaliyet gösteren derneklerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nitel modelde olup durum deseni şeklinde tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 108 dernek oluşturmuştur. Araştırmadaki veriler, doküman incelemesi ve yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Elde edilen veriler ise, doküman analizi ve içerik analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, Türkiye’de çocuklara yönelik kurulan derneklerin en fazla Marmara Bölgesinde en az ise Doğu Anadolu Bölgesinde bulunduğu tespit edilmiştir. Türkiye’de çocuklara yönelik en fazla derneğin 2011-2015 yılları arasında kurulmuş olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte, çocuklara yönelik faaliyet gösteren derneklerin en fazla çocuk ve aile eğitimi ile yardımlaşma ve dayanışma alanında faal olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Sivil toplum, Dernekler, Çocuk hakları

Non-Governmental Organizations for Children in Turkey: Associations

Abstract

In this study, we aimed to investigate the associations holding activities for children in Turkey. The study was designed through a qualitative approach using case study design. The study group of the research consisted of 108 associations. The data in the study were collected through document review and semi-structured interview form. The data obtained were analyzed using document analysis and content analysis method. As a result, the most number of associations for children were found to be based in the Marmara Region of Turkey, and the least in the Eastern Anatolia Region. The highest number of associations for children in Turkey were found to have been established 2011-2015 year. Also, it was observed that the associations that operate for children are mostly active in the field of child and family education, cooperation and solidarity.

Keywords

Civil society, Associations, Children's rights

References

• Akın, F. ve Erdem, T. (2004). Sivil toplum kuruluşları üzerine bir araştırma: Konya örneği. Amsterdam: Türkevi–Akça Konak.
• Akyüz, E. (2012). Çocuk hukuku. Ankara: Pegem.
• Arslan, O. (2001). Kuramsal ve tarihsel aşamalarıyla sivil toplum ve Türkiye gerçeği. İstanbul: Bayrak.
• Aslan, M. ve Kaya, G. (2004). 1980 sonrası Türkiye’de siyasal katılımda sivil toplum kuruluşları. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(1), 213-223.
• Bordoloi, C., Kumar, D. ve Bordoloi, C. (2017). A review on the role of non-governmental organizations in achieving right to education. National Journal of Multidisciplinary Research and Development, 2(3), 7-11.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Demirci, M.K. (2014). Sivil toplum kuruluşlarında hizmetkâr liderlik davranışı düzeyinin belirlenmesine yönelik bir çalışma: Turizm sektörü örneği. Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 6(1), 177-184.
• Dernekler Kanunu. (2004). T.C. Resmi Gazete, 25649, 23 Kasım 2004.
• Doftori, M.R. (2004). Education and child labour in developing countries: A study on the role of non-governmental organisations in Bangladesh and Nepal. (Doktora tezi). https:// helda.helsinki.fi/bitstream/handle/10138/23423/educatio.pdf?...2 sayfasından erişilmiştir.
• Glesne, C. (2015). Nitel araştırmalara giriş (A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu, Çev.). Ankara: Anı.
• James, A. ve James, A. (2012). Key concepts in childhood studies. London: Sage.
• Karakaş, B. ve Çevik, Ö.C. (2016). Çocuk refahı: Çocuk hakları perspektifinden bir değerlendirme. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 887-906.
• Karataş, Z. ve Mavili, A. (2019). Çocuk adalet sisteminde suça sürüklenen çocuklara yönelik uygulamalarda karşılaşılan sorunlar. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(45), 1013-1043.
• Karatay, Z. (2019). Sivil toplum kuruluşlarının çocuk haklarının korunması ve geliştirilmesinde yeri: Çocuk vakfı örneği. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Kıran, E. (2017). Toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında Türkiye’de çocuk gelinler. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, (ICOMEP Özel Sayısı), 1-8.
• Kurt, S. ve Taş, H. (2015). Sivil toplum örgütlerinde profesyonel ve gönüllü çalışma ilişkileri: Tehditler ve fırsatlar. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 4(8), 199-214.
• Lordoglu, K. ve Aslan, M. (2018). Görünmeyen göçmen çocukların işçiliği: Türkiye'deki Suriye'li çocuklar. Çalışma ve Toplum, 57(2), 715-732.
• Mamur-Işıkçı, Y. (2019). Doğu Karadeniz Bölgesi'nin çocuklara yönelik sivil toplum kuruluşları yapılanması: Dernekler üzerine bir analiz. Turkish Studies, 14(1), 511-536.
• Mayall, B. (2000). The sociology of childhood in relation to children’s rights. The International Journal of Children’s Rights, 8(3), 243-259.
• Merriam, S.B. (2013). Nitel araştırma. (S. Turan, Çev. Ed.). Ankara: Nobel.
• Omofonmwan, S.I., ve Odia, L.O. (2009). The role of non-governmental organisations in community development: Focus on Edo State–Nigeria. The Anthropologist, 11(4), 247-54.
• Öztürk, M. ve Şahin, L. (2008). Küreselleşme sürecinde sivil toplum kuruluşları ve Türkiye’deki durumu. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 54, 4-29.
• Patton, M.Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün ve S.B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Pegem.
• Polonko, K.A. ve Lombardo, L.X. (2015). Non-Governmental organisations and the UN convention on the rights of the child. The International Journal of Children's Rights, 23(1), 133-153.
• Punch, S. (2003). Childhoods in the majority world: Miniature adults or tribal children? Sociology, 37(2), 277-295.
• Sarıca, A. (2019). Sivil toplum kuruluşlarının kurumsal kapasite geliştirme zorlukları. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sezik, M. (2019). Türkiye’ de sivil toplum kuruluşlarının işlevleri ve sorun alanları. Research Studies Anatolia Journal, 2(4), 118-125.
• Sırakaya, M. ve Seferoğlu, S.S. (2018). Çocukların çevrim-içi ortamlarda karşılaştıkları riskler ve güvenli internet kullanımı. B. Akkoyunlu, A. İşman ve H.F. Odabaşı (Ed.), Eğitim teknolojileri okumaları içinde (s.185-202). Adapazarı: TOJET ve Sakarya Üniversitesi. http://yunus.hacettepe.edu.tr .pdf sayfasından erişilmiştir.
• Smith, C., Perou, R. ve Lesesne (2002). Parent education. M. H. Bornstein (Ed.), Handbook of parenting: Volume 4 social conditional and applied parenting içinde (s. 389-409). USA: Lawrence Erlbaum.
• Sorin, R. (2005). Changing images of childhood-reconceptualising early childhood practice. International Journal of Transitions in Childhood, 1, 12-21.
• T.C. İçişleri Bakanlığı STİGM. (2020). https://www.siviltoplum.gov.tr/derneklerin-faaliyet-alanlarina-gore-dagilimi sayfasından erişilmiştir.
• Talas, M. (2011). Sivil toplum kruluşları ve Türkiye perspektifi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 29, 387-401.
• Tekeli, İ. (2017). Katılımcı demokrasi ve sivil toplum. (3. Baskı). Sosyal Demokrasi Derneği.
• Tozduman-Yaralı, K. ve Güngör-Aytar F.A. (2017). Okul öncesi sınıflarında çocuğun katılım hakkının çocukların ve öğretmenlerin görüşlerine göre incelenmesi. Journal of Faculty of Education, 6(1), 29-47.
• TÜİK. (2019). İstatistiklerle çocuk. http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30708 sayfasından erişilmiştir.
• Türk Medeni Kanunu. (2001). T.C. Resmi Gazete, 24607, 22 Kasım 2001.
• UNICEF. (2007). Çocuk hakları ve gazetecilik uygulamaları hak temelli perspektif. UNICEF - Dublin Teknoloji Enstitüsü. http://www.unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/Cocuk%20Haklari%20ve%20Gazete cilik.pdf sayfasından erişilmiştir.
• UNICEF. (2020). Çocuk hakları. https://www.unicef.org/turkey/topics/%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1?items_per_page=All sayfasından erişilmiştir.
• Yatkın, A. (2013). Bölgesel kalkınmada sivil toplum kuruluşları ve kadın katılımı: Elazığ örnek alan araştırması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 163-188.
• Yentürk, N., Beyazova, A. ve Durmuş, G. (2013). STK’lar için çocuğa yönelik harcamaları izleme kılavuzu. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.