Music Education as a Hegemonic Tool in Turkey and its Canonical Dis- courses

Yıl 2019, Sayı: 1, 50 - 85, 30.03.2019

Gökmen Özmenteş , Onur Şenel

Öz

Music education was the most important instrument of the music policies of the Republican era which had historical continuity with the Westernization movements in the Ottoman Empire. In this area, the analysis of the Westernization discourses in the light of the views of Gramsci, Althusser and Hobsbawm, in this area from the Ottoman to the present day, pointed to a serious canon accumulation. The aim of the study is to analyze the canon and canonization process of Turkey Music Education in hegemony- ideology-tradition invention linearity. The canons were analyzed with de- scriptive analysis and examined under the following categories: canons re- lated to music, canons within the framework of national music, canons re- lated to the function of music education, canons related to popular culture and music, and music theoretical canons. As a result of the discourse analy- sis, the effectiveness of two main classes in the canonization process has attracted attention: Canon makers producing classical texts in the field and the canon repeaters that provide their continuity. It has been understood that the basic functions of the canons are embodied in legitimizing the westernization/modernization movements in music, establishing relations with the past and forming a certain class identity. Despite their superficial- ity, canons were found to be very powerful in terms of creating discourse and the construction of the cultural elitist class. This has been a strong sign that canons are used as a hegemonic tool rather than pedagogical principles in music education.

Anahtar Kelimeler

Music education, hegemony, ethnomusicology

Türkiye’de Hegemonik Bir Araç Olarak Müzik Eğitimi ve Kanonik Söylemleri

Öz

Osmanlı’daki Batılılaşma hareketleri ile tarihsel devamlılığı bulunan Cum- huriyet Dönemi müzik politikalarının en önemli aygıtı müzik eğitimi ol- muştur. Bu alanda Osmanlı’dan günümüze dek tekrarlanan Garpçılık/Ba- tılılaşma minvaldeki söylemlerin Gramsci, Althusser ve Hobsbawm’ın gö- rüşleri ışığındaki analizi ciddi bir kanon birikimine işaret etmiştir. Araştır- manın amacı da, Türkiye Müzik Eğitimindeki kanon ve kanonlaşma süre- cinin ideoloji-hegemonya-gelenek icadı çizgiselliğinde analizidir. Kanonlar betimsel analiz ile ele alınmış ve şu kategoriler altında incelenmiştir: müziğe ilişkin kanonlar, milli musiki çerçevesinde kanonlar, müzik eğitiminin işle- vine ilişkin kanonlar, popüler kültür ve müziğe ilişkin kanonlar ve müzik teorik kanonlar. Söylem analizi sonucunda kanonlaşma sürecinde başlıca iki sınıfın etkinliği dikkat çekmiştir: Alandaki klasik metinleri üreten ka- non üreticiler ve bunların devamlılığını sağlayan kanon tekrarlayıcılar. Ka- nonların temel işlevlerinin müzikte batılılaşma/çağdaşlaşma hareketlerini meşrulaştırma, geçmişle bağını kurma ve belirli bir sınıf kimliği oluşturma noktasında somutlaştığı anlaşılmıştır. Yüzeyselliklerine rağmen kanonların söylem oluşturma ve kültürel elitist sınıfın inşasını yüklenme bakımından oldukça güçlü olduğu görülmüştür. Bu da kanonların müzik eğitiminde pe- dagojik ilkelerden çok hegemonik birer aygıt olarak kullanıldığına yönelik güçlü işaretler olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Müzik eğitimi, hegemonya, etnomüzikoloji

Kaynakça

• Akın, U. ve Arslan, G. (2014). İdeoloji ve Eğitim: Devlet-Eğitim İlişkisine Farklı Bir Bakış. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (1), 81-90.
• Aksoy, İ. ve Can, Ç. (2016). Hegemonya ve Karşı-Hegemonik Sızıntılar: Yeni Bir Kavramsallaştırma Denemesi. Pesa Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (3), 62-76.
• Alimdar, S. (2016). Osmanlı’da Batı Müziği. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Althusser, L. (1996). Gelecek Uzun Sürer. Çev. İsmet Birkan. Can Yayınları. İstanbul.
• Anday, M.C. (1984). Gecikmiş Bir Yazı, Cumhuriyet, 2.
• Arlı, A. (2018). Oryantalizm, Oksidentalizm ve Şerif Mardin (4.Baskı). Küre Yayınları, İstanbul.
• Assmann, J. (2015). Kültürel Bellek: Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik. Çev. Ayşe Tekin. Ayrıntı Yayınları. İstanbul.
• Atalay, A. (2015). Türk Müziğinde “Komalı Ses” Var Mıdır?, Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuvarı Dergisi, 6, 13-35.
• Avcı, Y., ve Avcı, S. (2017). Osmanlı İmparatorluğu'nda Siyasi Meşruiyet ve Pro- paganda Aracı Olarak Anıtın İcadı (1840-1917). Kebikec: İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmalı Dergisi, (43).
• Ayas, G. (2014). Musiki İnkılabı’nın Sosyolojisi. Doğu Kitapevi, İstanbul.
• Ayas, O. G. (2015). Müzik Sosyolojisi: Sorunlar Yaklaşımlar Tartışmalar. Kitabevi, İstanbul.
• Aydoğan, S. (2018). Koro ile Demokrasi Eğitimi, [Facebook durum güncellemesi], ttps://www.facebook.com/profile.php?id=100009228865984 adresinden erişildi.
• Balkılıç, Ö. (2009). Cumhuriyet, Halk ve Müzik: Türkiye’de Müzik Reformu1922-1952, Ankara: Tan Kitabevi.
• Bank, B. (2015). Gramsci’nin Devlet ve Hegemonya Kavramlarının Kuramsal Çözümlemesi. Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 8 (2), 2-40 Behar, C. (2914). Aşk Olmayınca Meşk Olmaz: Geleneksel Osmanlı/ Türk Müziğinde Öğretim ve İntikal. Yapı Kredi Yayınları. İstanbul.
• Bezci, B. ve Çiftçi, Y. (2012). Self Oryantalizm: İçimizdeki Modernite Ve/Veya İçselleştirdiğimiz Modernleşme. Akademik İncelemeler Dergisi, 7(1) 139-166. Brown, M. (2018, Aralık). Prince Charles: I find Leonard Cohen's music very moving. The Guardian, Erişim Tarihi: 28.12.2018, https://www.classicfm.com/music-news/prince-charles-music-education/
• Campbell, P.S. ve Higgins, L. (2015). Intersections between ethnomusicology, music education, and community music, In The Oxford Handbook of Applied Ethnomusicology, ed. S. Pettan & J. T. Titon, Oxford University Press, s.638- 667
• Cutietta, R. A. (1991). Popular music an ongoing challenge. Music Educators Jo- urnal, 77(8), 26-29.
• Çoban, S. (2012). Gramsci, Hegemonya ve Kapitalizm. 1. Uluslararası Sosyal Bi- limler Kongresi. 17-21 Haziran. Uludağ Üniversitesi. Bursa
• Çoruk, A. Ş. (2016). Bir Gelenek İcadı Olarak II. Meşrutiyet Döneminde Ger- çekleştirilen İstanbul’un Fethi Törenleri. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (7), 79-98.
• Deringil, S. (2002) İktidarın Sembolleri ve İdeoloji: II. Abdülhamit Dönemi (1876-1909), çev. G. Ç. Güven, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Dowd, J. J. (1991). Revising the canon: graduate training in the two sociologies. Teaching Sociology, 308-321.
• Duman, O. Ö. (2017). Yüzüncü Yılında Dârülelhan’dan Konservatuar’a Musiki Eğitimi ve Cumhuriyet Dönemi Modernleşme ile Musikinin Millileşme Me- selesi Saray Müziğinden Salon Müziğine, Atatürk Yolu Dergisi, 61,111-143.
• Fırat, E. O. (1999). Umursanmamış. Pan Yayıncılık. İstanbul
• Gardner, W. L., Pickett, C. L., ve Brewer, M. B. (2000). Social exclusion and se- lective memory: how the need to belong ınfluences memory for social events. Personality and Social Psychology Bulletin, 26(4), 486-496.
• Green, L. (2002). From the Western classics to the world: secondary music teac- hers' changing attitudes in England, 1982 and 1998. British Journal of Music Education, 19(1), 5-30.
• Green, L. (2003). Music education, cultural capital, and social group, in Identity The Cultural Study of Music: A Critical Introduction (p.263-273). Ed. Clayton, Martin ve diğ. Routledge. New York.
• Green, L. (2006). Popular music education in and for itself, and for ‘other’music: current research in the classroom. International Journal of Music Education24(2), 101-118.
• Hobsbawm, E. ve Ranger, T. (1983). The Invention of Tradition. New York:Cambridge University Press.
• How, A. R. (2007). The author, the text and the canon: Gadamer and the persistence of classic texts in sociology. Journal of Classical Sociology, 7(1), 5-22. Işıktaş, B. (2016). “Mûsikî İnkilâbı” nı Osmanlı-Türk Modernleşmesinin Kültü- rel ve Siyasi Mirasi Olarak Yorumlamak. Rast Musicology Journal, 4(1), 1165- 1184.hobs
• Jubber, K. (2006). Reflections on canons, compilations, catalogues and curricula in relation to sociology and sociology in South Africa. South African Review of Sociology, 37(2), 321-342.
• Kallmyer, N.A. (1993). Romanticism: Breaking the Canon, Art Journal 52(2), 18-21.
• Karahan, M. (2018). A Para-Dünya Markası TV Programı, https://www.facebook.com/MuratKarahanTenor/videos/556810181452140/?t=3 adresinden erişildi.
• Kolukırık, K. (2014). Osmanlı Devleti’nde İlk Resmî Konservatuvar Olan Dârülelhanda Derleme ve Yayım Faaliyetleri, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 35, s.479-498
• Mutlu, K. (2015). Halkın Değişen Müziksel Temsilleri: Osmanlı'dan Günümüze Müziğin Siyasal Tahayyülü, Tahayyülün Siyasal Müziği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Akademik Müzik Araştırmaları Dergisi, 1(1).
• Outhwaite, W. (2009). Canon formation in late 20th-century British sociology. Sociology, 43(6), 1029-1045.
• Öğütle, V.S. ve Etil, H. (2009). Geçiş Sürecinde Yiten Musiki: Sosyal Dönüşüm ve Osmanlı-Türk Musikisinden Varoluşsal Profiller. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 7(4), 417-454.
• Öner, A. (2012). Türkiye’de Müzik Eğitiminin Kültürel Boyutları. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi. 1,1, 9-18
• Özden, E. (2018). Arşiv Belgeleriyle Dârülelhan, Konservatoryum, 5 (1). Özgür, Ü. ve Aydoğan, S. (2015). Müziksel İşitme Okuma Eğitimi ve Kuram-1. Arkadaş Yayıncılık, İstanbul.
• Özmenteş, G. ve Şenel. O. (2018). Türkiye'de Müzikal Eliztim: Geleneksel ve Popüler Müzik Eleştirisinin Kültürel Evrimci Perspektifi. Uluslararası Etnomüzikoloji Sempozyumu “Müzik ve Politika”, Bursa.
• Öztürk, O. M. (2014). İdeolojik ve Siyasal Bir Proje Olarak Musiki Muallim Mektebi. Safiye Yağcı (Ed.), 90.yıl Müzik Kongresi bildiriler kitabı içinde (485-505), Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Öztürk, O. M. (2016). Milli Musiki Ütopyası: “Halk Ruhunu Garp Fenniyle Terkib Etmek”. Fırat Kutluk (Ed.), İlüzyon, 3-73, H2O Kitap, İstanbul. Raffman, D. (1988). Toward a cognitive theory of musical ineffability. The Review Of Metaphysics, 685-706.
• Said, E. (1998). Oryantalizim. Çev. Nezih Uzel. İrfan Yayımcılık & Tanıtım. İstanbul.
• Sönmez, V. (2000). Eğitimin Tarihsel Temelleri, Öğretmenlik Mesleğine Giriş.Editör: Veysel Sönmez. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Subaşı, S.T. (2018). Stuart Hall ve Gramsci Etkisi. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi. 25, 487-502.
• Sucu, İ. (2012). Althusser'in Gözünden İdeoloji ve İdeolojinin Bir Taşıyıcısı Olarak Yeni Medya. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 7 (3), 30-41.
• Turay, A. (1987). Astronomi Yerine Falcılık, Çok sesli Müzik Yerine Alaturka, Ergican Saydam ile görüşme, Cumhuriyet.
• Türkmen, U. (2014), Cemil Rasim’in İlk Mekteplere Çocuk Şarkıları Adlı Kitabının Analizi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27 (1), 133-151. Uçan, A. (1993). Genel Müzik Eğitiminde ve Genel Müzik Eğitimcisi Yetiştir- mede Müzik Türlerinin Yeri, 1. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu Bildirisi, Trabzon.
• Uçan, A.(1994). Müzik Eğitimi Temel Kavramlar- İlkeler- Yaklaşımlar, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara.
• Ulu, A., ve Karakoç, İ. (2004). Kentsel değişimin kent kimliğine etkisi. Planlama Dergisi, TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, 29(3), 59-66.
• Uyar, H. (2017). Çok Sesli Müzik ve Demokrasi, http://www.egemec- lisi.com/kose-yazisi/5272/cok-sesli-muzik-ve-demokrasi.html adresinden erişildi.
• Üstel, F. (1993). Musiki İnkılabı ve Aydınlar. Tarih ve Toplum, 113.
• Vural, M. (2014). Siyaset Felsefesi Açısından Gelenek İcadı Mümkün Müdür?, III. Uluslararası Felsefe Kongre Bildiri Kitabı, (339-347), Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Ward, R. E. ve Rustow, D. A. (Eds.). (2015). Political modernization in Japan and Turkey. Princeton University Press.
• Welch, G., Hallam, S., Lamont, A., Swanwick, K., Green, L., Hennessy, S., ve Farrell, G. (2004). Mapping music education research in the UK. Psychology of Music, 32(3), 239-290.
• Yönetken, H.B. (1949). Bizde Okul Müziğinin Fonksiyonuna Dair, Müzik Görüşleri, 1, 2-3.