An Evaluation on the Archaeology of the Arabesque Context: The "Difficult Path" Motif and the "Mountain" Theme

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3 - Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. Yılı Özel Sayısı, 81 - 97, 31.12.2023

Serdar Özbilen

Öz

It is known that the origins of categorizing music date back to the 18th century. There has always been a relationship of interdependence between music genres. However, where and how to make this distinction has been one of the most controversial issues. Especially today, global effects have eliminated many distinctions. In our study here, we did not try to reveal the distinction between folk music and arabesque. Because defining a musical genre within certain rules also means self-othering tendencies. Rather, we took an archaeological perspective to find common origins. Most of the archaeological and historical data on this subject point to the difficult path motif and mountain theme. Ancient Near Eastern narratives, the Gilgamesh myth, the Passion of Marduk and the victory stele of Sargon of Akkad are important examples in this regard. As it is known, the mountain motif is considered sacred in the literary products of many societies. We can see the late modern extensions of this understanding in the existence stories of many nations that we have mentioned in our study. While explaining this, we have taken into account the entanglement and complexity theories. In the light of all this, we tried to touch upon the formation of the arabesque phenomenon,

in our opinion, rather than a dictionary definition of arabesque. However, arabesque melodies, which are defined differently according to everyone's taste, attributed to the suburbs in our country and seen as a symbol of disharmony, are listened to as folk music in the Greek Mainland and the Arabian Peninsula. Of course, we are not assertive that our method is correct. However, the ideas of Karl Raimund Popper, the greatest philosopher of science of the 20th century, that science can progress due to its falsifiability feature, encouraged us to do such a study. Ultimately, considering the complex nature of human life, we think that our study will contribute to multidisciplinary studies on this subject.

Anahtar Kelimeler

Ethno-musicology, Ethno-archaeology, Arabesque context, Mesopotamia, Neo-Assyrian.

Arabesk Bağlamın Arkeolojisi Üzerine Bir Değerlendirme: ''Zorlu Yol'' Motifi ve “Dağ” Teması

Öz

Müziği kategorize etmenin kökenlerinin 18. yüzyıla kadar uzandığı bilinmektedir. Müzik türleri arasında hep karşılıklı bir bağımlılık ilişkisi var olmuştur. Ancak bu ayrımın nerede ve nasıl yapılacağı, oldukça tartışmalı konulardan birisi olmuştur. Özellikle günümüzde küresel etkiler birçok ayrımı ortadan kaldırmıştır. Biz buradaki çalışmamızda halk müziği ve arabesk arasındaki ayrımı ortaya koymaya çalışmadık. Çünkü bir müzik türünü belirli kurallar dahilinde tanımlamak, aynı zamanda kendini ötekileştirici eğilimler anlamına da gelmektedir. Bundan ziyade ortak kökenleri bulmaya yönelik arkeolojik bir bakış açısı sergiledik. Bu konuda arkeolojik ve tarihsel verilerin büyük bir kısmı zorlu yol motifi ve dağ temasını işaret etmektedir. Bu konuda Eski Yakın Doğu anlatıları, Gılgamış mitosu, Marduk Çilesi ve Akadlı

Sargon’un zafer steli önemli örnekleri oluşturmaktadır. Bilindiği üzere dağ motifi birçok toplumun yazınsal ürünlerinde kutsal kabul edilmektedir. Bu anlayışın geç dönem modern uzantılarını ise çalışmamızda da değindiğimiz birçok ulusun varoluş hikâyesinde görebilmekteyiz. Bunu açıklarken de dolanıklık ve karmaşıklık teorilerini göz önünde bulundurduk. Tüm bunların ışığında sözlük tanımsal bir arabeskten ziyade bize göre arabesk olgusunun oluşumuna değinmeye çalıştık. Oysaki herkesin beğenisine göre farklı tanımlanan, ülkemizde varoşlara mal edilen ve uyumsuzluğun sembolü olarak görülen arabesk melodiler, Yunan Anakarası ve Arap Yarımadasında halk müziği olarak dinlenilmektedir. Elbetteki yöntemimizin doğru olduğu konusunda iddialı değiliz. Ancak 20. yüzyılın en büyük bilim felsefecisi Karl Raimund Popper’in, bilimin yanlışlanabilir olma özelliği nedeniyle ilerleyebileceği doğrultusundaki fikirleri, bizi böyle bir çalışma yapmaya teşvik etmiştir. Sonuçta insan yaşamının karmaşık doğası göz önüne alındığında çalışmamızın bu konudaki multi disipliner çalışmalara katkı sağlayacağını düşünmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

Etno-müzikoloji, Etno-arkeoloji, Arabesk bağlam, Mezopotamya, Yeni Asur

Kaynakça

• Althusser, L. (2014). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. (Çev. A. Tümertekin). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Appadurai, A. (1986). The Social Life of Things: Commodities in Cultural Perspective. Cambridge: Cambridge University Press.
• Appadurai, A. (1996). Modernity at Large: Cultural Dimensions of Globalization. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Ayas, G. (2019a). Müziği Boğan Gürültü İdeolojinin Kıskacındaki “Musiki”. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Ayas, G. (2019b). Türk Oryantalizminin Arabesk tartışmalarına etkisi: kendini Şarklılaştırma, Garbiyatçı fantezi ve Arabesk müzik. Rast Müzikoloji Dergisi, 7(2), 2091-2121.
• Balandier, G. (2010). Siyasal Antropoloji. (Çev. D. Çetinkasap), İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Balandier, G. (2019). Büyük Rahatsızlık. (Çev. D. Çetinkasap). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Balandier, G. (2021). Sahnelenen İktidar. (Çev. Ö. Karakaş). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Barker, A. (1984). Greek Musical Writings Vol. I: The Musician and his Art. Cambridge: Cambridge University Press.
• Barthes, R. (1973) Mythologies, Paladin, London.
• Barthes, R. (1989). The Rustle of Language. University of California Press.
• Baudrillard, J. (2021). Tüketim Toplumu (Çev. N. Tutal & F. Kesken), 15. Basım. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.