İNTİHAR OLASILIĞI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER: KESİTSEL ÇALIŞMA

Year 2025, Volume: 34 Issue: 1, 54 - 60

Kübra Gökalp , Sibel Tut , Cansev Başaran , Taybet Doğan

https://doi.org/10.34108/eujhs.1373069

Abstract

Bu çalışma, yetişkinlerin intihar olasılığını ve intihar olasılığını yordayan faktörleri belirlemek amacıyla kesitsel olarak yapılmıştır.Araştırma Türkiye’nin doğusunda bir ilde yürütülmüştür. Araştırma verileri Kişisel Bilgi Formu ve İntihar Olasılığı Ölçeği ile toplanmıştır.Araştırmanın evrenini Erzurum ilinde yaşayan yetişkin bireyler, örneklemini ise araştırmaya katılmaya gönüllü olan bireyler oluşturmuştur. Araştırma, Mayıs-Haziran 2021 tarihinde, Covid-19 da kademeli normalleşme sürecindeyken, Erzurum merkez ilçelerinde yaşayan 18-65 yaş arası gönüllü katılım esasına dayalı olarak 664 katılımcının çevrimiçi katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların intihar olasılığı ölçeği ortalamasının 76.55±16.69olduğu saptanmıştır. Yaşla birlikte intihar olasılığının azaldığı; bekar olanların, lise mezunu bireylerin, ekonomik durumu kötü olanların, daha önce intihar girişiminde bulunmuş kişilerin ve ruhsal hastalığa sahip yetişkinlerin ölçek toplam puanı ile alt boyut puanlarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Covid-19 geçirmiş olma ve cinsiyetin değişkenlerinin intihar olasılığı üzerinde anlamlı bir etkisinin bulunmadığı tespit edilmiştir. Değişkenlerin intihar olasılığına etkileri sırasıyla en güçlüden en zayıfa doğru; intihar girişiminde bulunma, ekonomik durum, medeni durum, yaş, öğrenim durumu ve ruhsal hastalık varlığı olarak belirlenmiştir. Katılımcıların genel intihar olasılığının ortalamanın altında olduğu saptanmıştır. İntihar olasılığını en çok etkileyen faktörlerin sırasıyla, %8 ile daha önce intihar girişiminde bulunmuş olma, %7 ile kötü ekonomik durum, %5 ile bekar olma, %4 ile yaş, %2 ile lise mezunu olma ve %1 ile ruhsal hastalık varlığı olduğu tespit edilmiştir.

Keywords

İntihar, psikiyatri, risk faktörü

POSSIBILITY AND AFFECTING FACTORS OF SUICIDE: CROSS-SECTIONAL STUDY

Abstract

This cross-sectional study aimed to determine the like lihood of suicide among adults and identify the factors predicting it. The research was conducted in a province in eastern Turkey. Data were collected using a Personal Information Form and the Suicide Probability Scale. The study population consisted of adults residing in Erzurum, while the sample included individuals who voluntarily agreed to participate. The research was carried out between May and June 2021 during the gradual normalization period of the Covid-19 pandemic, with 664 participants aged 18–65 years completing an online survey. The mean total score of participants on the Suicide Probability Scale was found to be 76.55±16.69. Suicide probability was observed to decrease with age. Higher total and subscale scores were identified among single individuals, high school graduates, those with poor economic status, individuals with a history of suicide attempts, and those with mental health disorders. Covid-19 history and gender were not found to have a significant effect on suicide probability. Participants' overall suicide probability was below average. The factors most strongly influencing suicide probability were identified as follows: a history of suicide attempts (8%), poor economic status (7%), being single (5%), age (4%), high school education (2%), and the presence of mental health disorders (1%).

Keywords

Suicide, psychiatry, risk factor

References

• World Health Organization (WHO). Suicide: Onepersondiesevery 40 seconds. 2019. Availablefrom: https://www.who.int/news-room/detail/09-09-2019-suicide-one-person-dies-every-40-seconds. Erişim Tarihi: 1 Kasım 2022.
• Türkiye İstatistik Kurumu. Ölüm İstatistikleri 2018. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Olum-ve-Olum-Nedeni-Istatistikleri-2023-53709. Erişim Tarihi: 15 Aralık 2024.
• Nehir S, Cengisiz C, Sevinç E. Manisa Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi acil servisine başvuran hastalarda intihar girişim oranları. Medical Sciences. 2022;17(4):15-21. doi:10.12739/NWSA.2022.17.4.1B0123.
• Oyuncakçı S, Güloğlu B. 25–40 yaş aralığındaki bireylerde intihar olasılığı, psikolojik sağlamlık, affetme ve olumlu-olumsuz duygular arasındaki ilişkinin incelenmesi: Kesitsel araştırma. Türkiye Klinikleri J Health Sci. 2022;7(1):262-270. doi:10.5336/healthsci.2020-80421.
• Chen N, Zhou M, Dong X, et al. Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: A descriptive study. Lancet. 2020;395(10223):507-513. doi:10.1016/S0140-6736(20)30211-7.
• Rajkumar RP. COVID-19 and mental health: A review of the existing literature. Asian J Psychiatr. 2021;52:102066. doi:10.1016/j.ajp.2020.102066.
• Gökalp K, Gülmez C. Clinical nurses' COVID-19 phobia and Professional commitment during the pandemic: Cross-sectional study. Acıbadem Üniv Sağlık Bilim Derg. 2024;15(2):167-172. doi: 10.31067/acusaglik.1189559.
• Zeybek Z, Bozkurt Y, Aşkın R. COVID-19 pandemisi: Psikolojik etkileri ve terapötik müdahaleler. İstanbul Ticaret Üniv Sos Bilim Derg. 2020;19(37):304-318.
• Gunnell D, Appleby L, Arensman E, et al. Suicide risk and prevention during the COVID-19 pandemic. Lancet Psychiatry. 2020;7(6):468-471. doi:10.1016/S2215-0366(20)30171-1
• Büyükbodur AÇ. İntihar girişimleri ve retrospektif sosyal inceleme. Sosyal Çalışma Derg. 2019;3(1):28-46.
• Alptekin K, Duyan V. İntihar ve İntihar Girişimi. 1. baskı. Ankara: Yeni İnsan Yayınevi; 2019.
• Turecki G, Brent DA, Gunnell D, et al. Suicide and suicide risk. Nat Rev Dis Primers. 2019;5(1):74. doi:10.1038/s41572-019-0121-0.
• Tatlı Z, Şahin EK, Şan İ, Şahin S, Bekgöz B. Ankara ilinde gerçekleşen intihar girişimi vakalarının değerlendirilmesi. Kriz Derg. 2020;28(1):33-44.
• Ocakoğlu BK, Oğuz M, İpek Z. Batman ilinde 2013-2018 yılları arasında gerçekleşmiş intihar girişimlerinin geriye dönük olarak değerlendirilmesi. Turk J Child Adolesc Ment Health. 2023;30(1):61-69. doi:10.4274/tjcamh.galenos.2022.57966
• Cull JG, Gill WS. Suicide Probability Scale (SPS) Manual. Los Angeles: Western Psychological Services; 1988.
• Eskin M. Age Specific Suicide Rates and The Rates of Increase, and Suicide Methodsin Sweden and Turkey: A Comparison of The Official Suicide Statistics. Stockholm: Stockholm University; 1993.
• Tüzün Z. Üniversite Öğrencilerinde Yaşam Olayları, Depresyon, Sosyal Destek Sistemleri, Yaşama Nedenleri ve İntihar Olasılığı. [yüksek lisans tezi] Ankara, Türkiye:Orta Doğu Teknik Üniversitesi; 1997.
• Batıgün AD, Şahin NH. İntihar Olasılığı Ölçeği: Gözden geçirme, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Klinik Psikol Derg. 2018;2(2):52-64.
• Atlı Z, Eskin M, Dereboy Ç. İntihar Olasılığı Ölçeği'nin (İOÖ) klinik örneklemde geçerlik ve güvenirliği. Klinik Psikiyatr Derg. 2009;12(3):111-124.
• Karataş Z, Çelikkaleli Ö. Beliren yetişkinlikte intihar olasılığı: Stresle baş etme, öfke ve cinsiyet açısından bir inceleme. Mersin Üniv Eğit Fak Derg. 2018;14(1):450-462. doi:10.17860/mersinefd.402052.
• Akça SO, Yüncü O, Aydın Z. Mental status and suicide probability of young people: A cross-sectional study. Rev Assoc Med Bras. 2018;64(1):32-40. doi:10.1590/1806-9282.64.01.32.
• World Health Organization (WHO). Preventing Suicide: A Global Imperative. Geneva: World Health Organization; 2014. https://www.mhinnovation.net/who-2014-preventing-suicide-global-imperative. Erişim Tarihi: 17 Kasım 2022.
• Gao J, Cheng Q, Duan J, et al. Ambient temperature, sunlight duration, and suicide: A systematic review and meta-analysis. Sci Total Environ. 2019;646:1021-1029. doi:10.1016/j.scitotenv.2018.07.098.
• Alptekin K, Duyan V. Türkiye’de 2007-2016 yılları arasında intihar hızları sosyo-demografik faktörlere göre nasıl bir dağılım gösterdi? J Psychiatr Nurs. 2019;10(4):270-276. doi: 10.14744/phd.2019.59354.
• Fırıncık S, Gürhan N. Sigara, alkol ya da madde bağımlılarında problem çözme becerisinin; özkıyım, depresyon, umutsuzluk üzerine etkisi ve birbirleriyle olan ilişkileri. J Psychiatr Nurs. 2019;10(1):39-47. doi: 10.14744/phd.2018.57689.
• Ayas S. İşsizlik ve eğitim seviyesinin intihar üzerindeki etkisi: TÜİK verileri üzerine ampirik bir çalışma. Yönetim Bilim Derg. 2016;14(28):101-119.
• Atila M, Çelikkaya S. Ekonomik krizlerin toplumsal izdüşümü: Türkiye’de yaşanan ekonomik krizlerin işsizlik, suç ve intihara yansımaları. Süleyman Demirel Üniv Vizyoner Derg. 2020;11(26):245-258.doi:10.21076/vizyoner.651410.
• Özsoylu S, Kondolot M, Akyıldız B, et al. İntihar girişimi nedeniyle yoğun bakıma yatırılan çocuk ve ergenlerin değerlendirilmesi. Med J Bakirkoy. 2019;15(2):131-135. doi:10.4274/BTDMJB.galenos.2018.20180222080220.
• Sabancıoğulları S, Avci D, Doğan S, et al. Psikiyatri kliniğinde yatan hastalarda intihar olasılığı ve etkileyen etkenler. Anatol J Psychiatry. 2015;16(3):164-172.
• Akçay S, Taşkın M. İntihar ve toplumsal cinsiyet: Sosyal hizmet perspektifinden bir değerlendirme. OPUS Int J Soc Res. 2019;14(20):2278-2299. doi:10.26466/opus.605613.
• Pathirathna ML, Nandasena HMRKG, Atapattu AMMP, et al. Impact of the COVID-19 pandemic on suicidalattempts and deathrates: a systematic review. BMC Psychiatry. 2022; 506.doi:10.1186/s12888-022-04158-w.