ÇOCUK EDEBİYATI VE ÇOCUK KİTAPLARINA YÖNELİK TOPLUMSAL BİR BAKIŞ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 9, 379 - 395, 16.12.2021

Okan Koç

Öz

Bu araştırmanın amacı, toplum tarafından çocuk edebiyatına ve çocuk kitaplarına duyulan ilgilinin belirlenmesidir. Çocuk edebiyatı, çocuğu bilişsel, psikolojik, sosyolojik ve kültürel açıdan destekleyen, bununla birlikte görsel içeriği ile estetik yetisini besleyen, çocukta kitap sevgisi ve okuma alışkanlığının oluşmasında etkin bir role sahip olan bir türdür. Toplumun bu konuya ilişkin tutum ve ilgilisi çocukların çocuk kitaplarına erişebilmesi açısından hayati önemdedir. Araştırma kapsamında okul öncesi çocuk kitaplarının genel özelliklerine değinilmektedir. Toplumsal olarak çocuk edebiyatına ilişkin bakış açısının ortaya çıkarılması ve çocuk kitaplarına ilişkin toplumsal bir duyarlılığının oluşturulması amacıyla17- 70 yaş aralığını kapsayan 660 kişiye anket yapılmıştır. Araştırma sonucuna göre; okul öncesi çocuk kitaplarının içeriği ve genel özelliğinin bilinmediği saptanmıştır. Bununla birlikte çocuk edebiyatı konusunda araştırmaya katılanların yeterli bilgi düzeyine sahip olmadığı görülmüştür. Çocuk edebiyatının çocuk açısından ne kadar önemli olduğunun da anlaşılmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk Edebiyatı, Çocuk kitapları, Okul öncesi, Çocuk

A SOCİAL PERSPECTİVE ON CHİLDREN'S LİTERATURE AND CHİLDREN'S BOOKS

Öz

The aim of this research is to determine the interest in children's literature and children's books by the society. Children's literature is a genre that supports the child cognitively, psychologically, sociologically and culturally, as well as nourishes the aesthetic ability with its visual content, and has an active role in the formation of a love of books and reading habits in children. The attitude and interest of the society on this issue is of vital importance in terms of children's access to children's books. The research focuses on overviews of preschool books. In order to reveal the perspective on children's literature as a society and to create a social sensitivity towards children's books, a survey was conducted with 660 people between the ages of 17-70. According to the results of the research; It was determined that the content and general characteristics of preschool children's books were not known. However, it was observed that the participants in the research on children's literature did not have sufficient knowledge. It has also been determined that the importance of children's literature for children is not understood.

Anahtar Kelimeler

Children, Children, Preschool, Child

Kaynakça

• Almutairi, A. (2018). Self-sufficiency and the alienation of the other in modern education: The case of emile. Journal of Thought, 52(3), 32. 17 Temmuz 2021 tarihinde https://www.proquest.com/scholarly-journals/self-sufficiency-alienation-other-modern/docview/2161692582/se-2?accountid=15410 adresinden erişildi.
• Argunşah, H. (1991). Çocuk Edebiyatı, Türk Aile Ansiklopedisi içinde, Ankara: TC Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Bozdağ, F. (2009). “Ayla Çınaroğlu‟nun Öykülerinde Metin, Dil ve Resim İlişkisinin İncelenmesi”. Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Ayla Çınaroğlu 17-19 Ekim 2007 Bildiriler. (Ed. Ali Gültekin vd.) İstanbul: Uçanbalık Yayınları: 81-87.
• Celepoğlu, A. (2007). “Çocuk Yayınları ve Bu Yayınlarda Bulunması Gereken Temel Unsurlar”, Eğitim Fakülteleri İçin Çocuk Edebiyatı, (Editörler) Ömer Yılar ve Lokman Turan, Ankara: Pegem-A Yayıncılık.
• Çakmak, G. ve Geçgel, H. (2006). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Demiray, K. (1979). “Çocuk Ruhunu Besleyen Kaynak”. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi. Çocuk Yazını [Özel Sayısı]. XXXIX (331): 251-258.
• Dermata, K. and Skarpelos, Y. (2017), “What the words do not say: SFS for children under the light of social semiotic theory – case study: ‘Horis sosivio’ ”, Journal of Visual Literacy, Vol. 36 Nos 3-4, ss. 202-221, 17 Temmuz 2021 tarihinde www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/1051144X.2017.1399761 adresinden erişildi.
• Dermata, Κ. (2019). “My BEST friends, the books”: Discussing with preschoolers about picture book characters’ social-emotional skills. Journal of Research in Innovative Teaching & Learning, 12(2), 151-163. doi:http://dx.doi.org/10.1108/JRIT-01-2019-0009
• Enginün, İ. (2013). Bir Çocuk Edebiyatçısı: Mehmet Şemseddin, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları içinde, İstanbul: Dergah Yayınları. s. 35-39
• Erdal, G. (2007). “Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları Çocuk Kitaplarının Resimlemelerine genel Bakış”, II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiri Kitabı, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara.
• Ersan, M. (2014). Tablet ortamında resimli çocuk kitapları; biçim ve içerik özellikleri üzerine bir inceleme (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
• Goldsmith, R. (1969). Financial Structure and Development, New Haven, CT, Yale University Press.
• Gökşen, E. N. (1985). Örnekleriyle Çocuk Edebiyatımız, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Güleç,H. ve Gönen, M. (1997). “1974-1993 Yılları Arasında Türkçe Basılmış Olan Resimli Öykü Kitaplarının Resimlendirilme ve Fiziksel Özellikleri Yönünden İncelenmesi”, Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 11, 1: 42-53.
• Hunt,p.(2002). “Introduction: The World of Children‟s Literature Studies.” Understanding Children’s Literature. Ed. Peter Hunt. New York & London. Taylor & Francis eLibrary: 1-14.
• İpşiroğlu, Z. (2007). “Çocuk Yazını Eleştirisi”. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (Gelişmeler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri) 04-06 Ekim 2006. (Haz.: Sedat Sever). Ankara: AÜEBF Yayınları: 173-176.
• Kaplan, M. (2017). Türk Edebiyat Araştırmaları 3; Tip Tahlilleri, İstanbul: Dergah Yayınları.
• Kavcar, C.; Oğuzkan, F. ve Sever, S. (2004). Türkçe Öğretimi, Ankara: Engin Yayıncılık.
• Kaya, İ. (2000). “Çocuk Kitabı Resimlerinde Klişe Yaklaşımlar.” I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu (Sorunlar ve Çözüm Yolları) 20-21 Ocak 2000. (Yay. Haz.: Sedat Sever). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Tömer Dil Öğretim Merkezi Yayınları: 178- 186.
• Kul, N. (2014) Evrensel bakış açısıyla ülkemizde 1930-2010 yılları arasında basılan resimli çocuk kitapları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kür, İ. (1991). Türkiye’de Süreli Çocuk Yayınları, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Lewis, D. (2006). Reading Contemporary Picturebooks, Picturing Text, Routledge, New York
• Lynch, L. (2016). Where are all the pippis?: The under-representation of female main and title characters in children's literature in the swedish preschool. Sex Roles, 75(9-10), 422-433. doi:http://dx.doi.org/10.1007/s11199-016-0637-7
• Mathews, G. B. (2000). Çocukluk Felsefesi. (Çev.: Emrah Çakmak). İstanbul: Gendaş Kültür Yayınları.
• McKinnon, R. I. (1973). Money & Capital in Economic Development. Washington, D. C.: The Brooking Institution.
• Müller, P.,O. (2010). Pictura & nomenclatura: Zut wissensvermittlung in wort und bild in der sachgruppenlexikographie des 17. jahrhunderts. Zeitschrift Für Germanistische Linguistik, 38(3), 370-387. 17 Temmuz 2021 tarihinde https://www.proquest.com/scholarly-journals/pictura-amp-nomenclatura-zut-wissensvermittlung/docview/858387635/se-2?accountid=15410 adresinden erişildi.
• Nikolajeva, M. ve Scott, C. (2000). “The Dynamics of Picturebook Communication”,Children’s Literature in Education, 31, 225-239.
• Oğuzkan, F. (1997). Yerli ve Yabancı Yazarlardan Örnekler ve Çocuk Edebiyatı, Emel Matbaacılık, Ankara.
• Onur, B. (2012). Çocukluğun ve çocuk yetiştirmenin tarihi. M. Sayıl ve B. Yağmurlu (Ed.) Ana babalık: Kuram ve araştırma, (ss. 19-59). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Öztürk Ç. S. (1998). Çocuk edebiyati [Children's literature]. In C. Ileri (Ed.), Çagdas Türk edebiyati [Modern Turkish literature] (pp. 201-218). Eskisehir, Turkey: Anadolu Üniversitesi Açikögretim Fakültesi Yayinlari.
• Panaou, P., & Mathis, J. (2020). School in children's literature and children's literature in school. Bookbird, 58(1), ii-iv. doi:http://dx.doi.org/10.1353/bkb.2020.0011
• Roche, M. (2010), “‘Critical Thinking and Book Talk’: using picture books to promote discussion and critical thinking in the classroom”, Reading News (Conference edition), Reading Association of Ireland, Dublin.
• Sarı, N. (2006). Çocuk kitapları illüstrasyonları üzerine bir araştırma ve bir örnekleme (Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Sever, S. (2012). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayın Grubu.
• Shaw, E. S. (1973). Financial Deepening in Economic Development. New York: Oxford University Press.
• Sınar, A. (2006). Türkiye’de Çocuk Edebiyatı Çalışmaları, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 4 (7). s. 175-226. 21 Mayıs 2021 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/654838 adresinden erişildi.
• Somer, B. (2015) 4 - 6 Yaş resimli çocuk kitaplarının prososyal davranışlar açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tuncer, N. (2018). Çocuk edebiyatının dünyadaki tarihsel gelişimi. A. Turla (Ed.) Çocuk Edebiyatı (ss.10-37). Ankara: Hedef CS Basın Yayın.
• Turan, N. (2000). “Çocuk Kitapları Resimlemesi”. I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu (Sorunlar ve Çözüm Yolları) 20-21 Ocak 2000. (Yay. Haz.: Sedat Sever). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Tömer Dil Öğretim Merkezi Yayınları: 166-177.
• Veziroğlu, M., ve Gönen, M. (2012). Resimli çocuk kitaplarının MEB Okul Öncesi Eğitim Programı’ndaki kazanımlara uygunluğunun incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(163).
• Yükçü, Ş. B.; Tok, A. İ., ve Saniye, B. K. (2019). The current situation of children's literature: A developmental overview of the preschool picture e-books / çocuk edebiyatının geldiği son nokta: Okul öncesi dönem resimli e-kitaplara gelişimsel bir bakış. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3(1), 139-164. doi:http://dx.doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967201931122.