Türkiye'de Üretilen Bildirime Bağlı Karma Yem Örneklerinde İyonofor Grubu Antikoksidiyal İlaç Derişimlerinin Araştırılması

Yıl 1997, Cilt: 9 Sayı: 1, 31 - 44, 01.12.1997

Rauf Akkaya

Öz

İyonofor grubu antibiyotikler kanatlı yetiştiriciliğinde antikoksidiyal
antibiyotik olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır. Bu çalışmada Ankara ve Bolu
illerinde sürekli ve yoğun şekilde üretim yapan yem fabrikalarının belli üretim
dönemleri ve partilerini temsil edecek şekilde seçilen karma yem örneklerinde,
Monensin sodyum ve Lasalosid sodyum derişimlerinin geçerli olan yönetmelik
ve kontrol yöntemleri uyarınca bilinçli olarak katılıp katılmadıklarının tesbiti
amaçlanmıştır. Bu amaçla beş ayrı yem fabrikasından iki sene boyunca değişik
üretim dönemlerinin kapsıyacak şekilde her fabrikadan 30'ar yem örneği olmak
üzere toplam 150 adet yem örneği alınmıştır. Bu yem örneklerinden 90 adedi
Monensin sodyum içeriği yönünden spektrofotometrik, diğer 60 adedi ise
Lasalosid sodyum için Spektroflorometrik yöntemlerle analiz edilmişlerdir. Önce
antikaksidial antibiyotik ihtiva etmeyen yem örneklerinde geri kazanç denemeleri
ile katılan ve geri alınan Monensin sodyum ve Lasalosid sodyum miktarları
oranlanmak suretiyle geri kazanç oranları hesaplanmıştır.
Lasalosid sodyuma ait geri kazanç denemeleri sonucunda ekstraksiyon
aşamasında ortalama kaybın %5.01, Monensin sodyuma ait kaybın ise %5.55
oranında olduğu görülmüştür. Daha sonra alınan yem örnekleri aynı yöntemlerle
analiz edilerek geri kazanç oranları da göz Önüne alınarak gerçek olarak
kapsadıklan antibiyotik derişim miktarları hesaplanmıştır. Bu fabrikalardan birisi
hariç hepsinde tesbit edilen antibiyotik düzeylerinin, standart ilave edilen kontrol
yem örneklerine göre farklılıkları istatistiksel yönden önemsiz bulunmuştur. Bir
yem fabrikasında ise istatistiksel olarak farklılık önemli olmasına rağmen
yönetmelikte belirtilen antibiyotik seviyese sınırlarına çok yakın olduğu
görülmüştür. Her fabrikanın 1. ve 2. dönemleri arasındaki görülen farklılık
istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır. Değişik mevsimlerle ilgili olarak her fabrikiya ait yem örnekleri kendi aralarında farklı mevsimlere göre
gnıplandırılarak, yapılan değerlendirmelerde anlamlı farklılıklar görülmemiştir.
Brayler yetiştiriciliğinde çok önemli olan ratasyon ve mekik programlarının bu
yem fabrikalannda gereği şekilde zamanında ve antikoksidiyal ilaç çeşidine uygun
olarak kullanıldıkları tesbit edilmiştir. Sürekli üretim dönemlerinde seçilen
antikoksidiyal ilaç çeşitlerinin düzenli ve kesintisiz olarak kullanıldığı, üretim
aşamasında bildirilen ilaç çeşitlerine ve katılma derişimlerine sıkı bir şekilde
uyulduğu anlaşıldı.

Anahtar Kelimeler

Yem, iyonofor, antibiotik, antikoksidiyal

Research of iyonophore group at feed samples produced in Turkey

Öz

The antibiotic in the group lonophores are commonly used in poultry breeding
as anticoccidial antibiotic. The aim of this study is to determine whether the
concentrations of Monensin sodium and Lasalosid sodium were mİxed to the
mixed feed samples which were chosen in order to represent the certain production
periods and bathces of the feed factories that are in mass and continous production
in Ankara and Bolu provinces in accordance with the valid regulations and
control methods. For this purpose, 30 feed samples from 5 different factories,
totaly 150 feed samples have been collected in different production periods for 2
years. 90 of these feed samples were analyzed by using the spectrophotometric
methods with regards to the their Monensin sodium contents, while the remaining
60 samples were analyzed by using spectrophotometric methods with regards to
their Lasalosid sodium contents. First the yield-back ratios were calculated in
the feed specimens that did not contained anticoccidial antibiotic by evaluating
the Monensin sodium and Lasalosid sodium amounts. That were added and
recovered by the yield-back experiments.
As a result of the yield-back experiments the average loss in the extraction
phase for Lasalosid sodium was found to be 5. 10% while this loss for Monensin
sodium was found to be 5.55 %. Then, the collected feed specimens were analyzed
by using the spectroflorometric methods and their actual antibiotic concentrations
were calculated by taking the yield-back ratios into account. The difference of
the antibiotic levels that were determined to the control feed specimens inwhich
standart were added, were found to be statistically insignifıcant in all of the feed
factories except one. In one factory, despite the statistical difference was
signifıcant, it was found to be very close to the antibiotic level limits that were
stated in the regulations . The difference seen between the fırst and the second
production periods of each factory was found to be statitically insignifıcant.
The feed specimens belonging to the production of each factory for various
seasons were groupped with regards to different seasons and signifıcant differences were not observed in the evaluations that were perforrned. The rotation
and shuttle programmes which are very important in broiler breeding were
observed to be applied in accordance with the requirements and the species of
anticoccidial drug. It was seen that the species of anticoccidial drug that were
chosen during the continuous production periods were seen to be used regularly
and continuously, the drug species that were declared in the production periods
and their concentrations of addition were complied with the regulations.

Anahtar Kelimeler

Feed, ionophore, antibiotic, anticoccidial, determination

Kaynakça

• ANON : Official methods of Analysis . Lacalocid in Feeds Spectroflurometric metric Method 828-829, 1994.
• BAŞKA YA, H., MİMOGLU, M.M. ve PAMUKÇU, A.M. : Ankara'da Civciv ve Piliçlerde Görülen Coccidiosis Olayları Üzerinde Araştırmalar. Türk Veteriner Hekimler Derneği Dergisi. 22(72-73):294-317, 1962.
• BEDRNİK, P., JURKOVIC, P., KUCERA, J. and FIRMANOVA, A. : Cross Resistance to the Ionophorus Polyether Anticoccidial Drugs in Eimera tenella Isolates From Chechoslovakia. Poultry Sci. 68 :89-93, 1989.
• BOWEN, J. M. : Antibiotic Resistance. Georgia Veterinarian Medical Association. 3 I: I O, ll O-ll2, 1979.
• BRAUNİUS, W, ·w. : Eimeria in Broilers in Relation to Anticoccidial Drugs. are. Geflugelk. 50(3):88-93, 1986.
• HOUWELING, C.D. and GAINER, S. H. : Public Health Concems Relative to the Use at Subtherapeutic Levels of Antibiotic in Animal Feeds. Joumal Anim. Sci. 46.1414-1420, 1978.
• ILLING, V. M. and MÜLLER, B. : Zur Analyt:ik Von Monensin in Futtem1ittln und Pramixen. Mh. Vet-Med. 41 :854-855, 1986.
• JEFFERS, T. K., TONKINSON, L. V. and CALLENDER, M.E. : Anticoccidial E:fficacy ofNarasin in Battery Cage Trials. Poultry Sci. 67:1043- 1049, 1988.
• LIWINSTON, R. C. : Antibiotic residues in Animal Derived Food, J. Assoc. off Animal-Chem. 68:966-967, 1989.
• LINDSEY, G. D., NOUILLA M. N. and STOBBS, L. A.: Diagnosis ofMonensin Intoxication in Poultry. Can. Vet. J. 31:341-342, 1990.
• LOTGERING F. K. : Antikoksidiyallerin Braylerlerde Kullanımı Ratasyon ve shuttle Proğramlarının Önemi. ABFAR İlaç San. ve Tic. AŞ . Veteriner İlaçları Bölümü I 994.
• Mc DOUGALD, L. R., LAMES, D. A. SILVA, J. M., SOLIS, J. and BRAGA, M.: A Survey ofSensitivity to Anticoccidial Drugs in 60 Isolates of Coccidia from Broiler Chickens in Brazil and Argentina. Avian Diseases. 3 ı (2):287-292, 1986.
• Mc DOUGALD, L. R., FULLER, A. L., MA THIS, G. F. and WANG, G. T. : Efficacy of Maduramicin Ammonium against Coccidiosis in Turkeys U nder Laboratory and Floor-Pen Conditions. Avian Diseases. 34:634-638, I 990.
• NOVILLA, M. N. and FOLKERTS, T.M.: Ionophores: Monensin, lasalocid, Salinomicin, Naras in. in : Howard, J. L. : Current Veteıinary Theraphy. FoodAnimal Practise. 2. W. B. Sounders Company. pp:353-363, 1986.
• ONAR, E., DEMİR ÖZÜ, K. : Coccidiosis. Tavukların Bitmeyen Derdi. 15-29, 1986.
• O. R., E. ve TAN, H.: Antikoksidiyal ve yemden yararlanmayı artırmak amacıyla kulanılan iyonoforlar ve bunlardan monensinin çeşitli hayvan türlerindeki toksikasyonları ve tedavisi. Türk Vet. Hek. Derg. 5:25-28, 1993.
• PAINTER, G. R. and PRESSMAN, B. C. : Cation Complexes ofthe Monovalent and Polyvalent Carboxylic Ionophores:Lasalocid, Monensin and Related Antibiotics. 230-294, ı 985.
• REID, W. M. : Beware ofErrors in Anticoccidial Drug Levels in Feed. Feed Stuffs. Poultry Sci . 54(ı) : 22-24, ı982 .
• REID, W. M., KOWALSKI, K. and RICE, J. : Anticoccidial Activity ofMonensin in Floor-pen Experiments. Poultry Sci. 51 : 139-ı46 . 1972.
• ROBERSON, E. L. and CAMPHELL, W. C.: Chemotherapy of Parasitic Diseases. 1 st. Edition, Ne·wyork and London, 57(16):874-882, 1986.
• SALISCH, H. and SHAKSHOUK, A. G. R. : Comparison of the Anticoccidial Activity of Narasin, Monensin and Maduramicin With Broiıer Chicks in Cages. Arch. Geflügelk 54(3):106-110, 1990 .
• SALISCH, H. and FRIEDERICHS, M. : Efficacy o Salinomycin and Maduramicin againstEimeriamitis in Chickens. Arch. Geflügelk. 55(3): ı 15- 117. 1989.
• SALISCH, H. and FRIEDERICHS, M. : Efficacy of Salinomycin and Maduramicin Against Eimeria brunetti in Chickens, Arch. Geflugelk. 55(22):61-63, 1991.
• ŞANLI, Y. : Veteriner Fammkoloji Kemoterapotik ilaçlar. A. Ü. Vet. Fak. Basımevi, Ankara. 1988.
• ŞANLI, Y., KAYA, S. : Veteriner Fam1akoloji ve İlaçla Sağıtım Seçenekleri. Medisan Yayınevi . Yayın No:l5, 1994. ·
• TARIM VE KÖYİŞLERi BAKANLIGI : 1734 Sayılı Yem Kanunu ve Bu Kanurla Bağlı "Yemlik Preparat ve Mineral Yemierin Satış ve Tescil İşlemlerinde Uyulması Gerekli Hususlar Hakkında" tebliğ . 22662 sayılı 1 O Haziran 1996 tarihli Resmi Gazete.
• TÜRKİYE BİLİMSEL ve TEKNİK ARAŞTIRMA KURUMU. : Kanatlı Hayvanlarda Koksidiyoz. Bilgi Profıli No: 70, 1978.
• VANDERKOP, P. A. and MACNEIL, J.D. : Protection Provided by Sodium Selenite Against on Oral Toxic Dose of Monensin in Broiler Chicks. Can. J. Anim. Sci. 69:477-482, 1989.
• WEISS, G. and McDONALD, A. : Methodsfor Determination of Ionophore: Type Antibiotic Residues in Animal Tissues. J. Assoc of Anal. Chem 86(5):971-979, 1985.