İSVEÇ İŞLETME TARİHİNDE TARTIŞMALI BİR PORTRE: BİR BİLİMSEL BİYOGRAFİ DENEMESİ, IVAR KREUGER

Year 2022, Volume: 11 Issue: 2, 1 - 14, 06.01.2023

Serhat Türken

Abstract

Bu çalışmada dünya işletme tarihine damgasını vuran tarihin en büyük girişimcilerinden ve yine tarihin en ses getiren çöküş hikayelerinden birinin baş kahramanı olan Ivar Kreuger’ın yaşam öyküsü İsveç işletme tarihi bağlamında sunulmuştur. Kreuger’ın yükselişi ve çöküşü İsveç ekonomisinde ve kurumsal hayatında önemli değişimlerin yaşandığı bir döneme rastlamaktadır ve Kreuger da doğrudan bu dönüşümün merkezinde yer almıştır. Kreuger’ın ticari yaşam öyküsü ekseninde dönemin ekonomik, kurumsal ve piyasa koşullarına ışık tutmaya çalışarak İsveç işletme tarihinin “yapılanma dönemi” ne dair bir resim sunabilmek amacıyla, niteliksel araştırma yöntemlerinden yaşam öyküsü (biyografi) araştırma deseni ile kurgulanan bu araştırmada veri kaynakları olarak ilgili kişi hakkında yazılan eserler, yerel ve uluslararası basında çıkan haberler gibi çoğunlukla ikincil veriler doküman incelemesi ve literatür taraması yöntemleriyle elde edilmiş, içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma bulgularında Ivar Kreuger’ın iş dünyasına girdiği ve yükseldiği dönemde İsveç’in ekonomik yapısı anlatılmış, girişimci olarak başarı kaynakları ve karşılaştığı zorluklar sorgulanmış, ticari ve endüstriyel faaliyetlerini belirlerken etkili olan koşullar anlaşılmaya çalışılmış, sahtekarlık kapsamında gerçekleştirdiği faaliyetler ve sonuçları incelenmiştir. Bu incelemeler hem yapısal hem de bireysel açılardan değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda hem girişimci kimliğiyle yarattığı birtakım olumlu etkiler hem de sahtekâr sıfatıyla yapısal anlamda bazı büyük dönüşümlere sebep olmuştur. Ayrıca Kreuger’ın çöküşü ardından ekonomide boşalttığı yerin nasıl dolduğuna ve bu durumdan nasıl bir fayda sağlandığına yönelik son değerlendirmeler ile çalışma tamamlanmıştır.

Keywords

Ivar Kreuger, İsveç İşletme Tarihi, Girişimci, Bilimsel Biyografi, Finansal Skandal

References

• Alalehto, T. (2014). Ivar Kreuger: An International Swindler of Magnitude. Radical Criminology. Ss.47-70
• Cornford, A. (2009). Book Review: The match king Ivar Kreuger and the financial scandal of the century. Journal of Banking Regulation. V.11, ss:87–90
• Çolpan, A.M. Ve Hikino, T. (2018). Introduction: Business Groups Re-examined. In Ed. Çolpan, A.M. Ve Hikino, T. (2018). Business Groups in the West: Origins, Evolution, and Resilience. Oxford University Press: İngiltere.
• Denzin, N.K. (1989). Interpretive biography. Newbury Parks, CA: Sage.
• Larsson, M. Ve Petersson, T. (2018). Sweden: Tradition and Renewal. ss.245-273. Ed. Çolpan, A.M. Ve Hikino, T. (2018). Business Groups in the West: Origins, Evolution, and Resilience. Oxford University Press: İngiltere.
• Lindgren, H. (1982). The Kreuger Crash of 1932 in memory of a financial genius, or was he a simple swindler? Scandinavian Economic History Review, 30:3. ss.189-206
• Lönnborg, M., Ögren, A., ve Rafferty, M. (2011). Banks and Swedish Financial Crises in the 1920s and 1930s. Business History, 53(2), 230-248.
• Shaplen, R. (1960). Kreuger: Genius and Swindler. ALFRED-A-KNOPF: NEW YORK. (Erişim Bağlantısı: https://ia802703.us.archive.org/8/items/kreugergeniusand006788mbp/kreugergeniusand006788mbp.pdf)
• Sığrı, Ü. (2021). Nitel Araştırma Yöntemleri. Beta Yayınları: İstanbul.
• Sjögren, H. (2008). Welfare Capitalism: The Swedish Economy, 1850-2005. ss.22-75. Ed. Fellman, S., Iversen, M.J., Sjögren, H. Ve Thue, L. (2008). Creating Nordic Capitalism: The Business History of a Competitive Periphery. Palgrave Macmillan: New York.
• Smangs, M. (2008). Business Groups in 20th-Century Swedish Political Economy: A Sociological Perspective. American Journal of Economics and Sociology, Vol. 67, No. 5
• Thunholm, L.E. (2002), Ivar Kreuger: The Match King, T. Fischer, Stockholm.