AKADEMİSYEN BAKIŞ AÇISIYLA İŞ TATMİNİ VE PERFORMANS ARASINDAKİ İLİŞKİ, BATMAN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 4, 60 - 80, 08.02.2024

Rabia Güdelci , Kazım Kılınç

Öz

Üniversiteler, verdikleri bilimsel ve teknik eğitimin yanı sıra genç nesillere farklı bakış açıları kazandıran, sanatsal ve kültürel yönden gelişme imkânı sağlayan, yenilikçi yapılardır. Burada çalışan akademik personelin gerek işinden gerek ise bulunduğu kurumdan memnuniyet duymasının, verdiği hizmetin kalitesine etki ettiği düşünülmektedir. Çeşitli nedenler ile iş tatmininde görülen azalma iş performansında da düşüşlere neden olabilmektedir. Bu çalışmanın amacı iş tatmini ve iş performansı arasındaki ilişkiyi, Batman Üniversitesi’nde görev yapan akademik personelin algı ve kanaatleri doğrultusunda ortaya çıkarmak; iş tatminini ve iş performansını etkileyen demografik faktörleri belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda 2019 yılında Batman Üniversitesindeki 195 akademisyene anket uygulanmıştır. Çalışma kapsamında oluşturulan anket, ilki kişisel bilgi formu, ikincisi Minnesota İş tatmin ölçeği (1967) ve son olarak Kirkman ve Rosen (1999) geliştirdiği iş performansı ölçeği olmak üzere, üç bölümden oluşmaktadır. Uygulanan anketler ile elde edilen veriler, geçerlilik (faktör analizi) ve güvenirlilik analizlerine, frekans dağılımı, t- testi ve anova testine, korelasyon ve regrasyon analizlerine tabi tutularak, hipotezler test edilip yorumlanmıştır. Yapılan analizler sonucunda Batman Üniversitesi bünyesinde hizmet veren akademik personelin iş tatminleri ile iş performanları arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca iş tatmini düzeyinin unvan değişkenine göre farklılaştığı; “Doçent” grubunda yer alan akademisyenlerin, “Araştırma Görevlisi” grubunda yer alan akademisyenlere kıyas ile iş tatmin düzeylerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. İş performansı düzeyinin ise tecrübe değişkenine göre farklılaştığı saptanmış; “20 yıl ve üzeri” tecrübe grubunda yer alan akademisyenlerin, “10-14 yıl” tecrübe grubunda yer alan akademisyenlere kıyas ile performans düzeylerinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İşletme, İs Tatmini, İş Performansı, Performans Değerleme, Motivasyon, Akademisyen

Kaynakça

• Akal, Z. (1992). İşletmelerde Performans Ölçüm ve Denetim. Ankara: MPM Yayınları.
• Akıncı, Z. (2002). Turizim Sektöründe İşgören İş Tatmininin Etkileyen Faktöreler: Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama. Akdeniz İİBF Dergisi, 2 (4): 1-25.
• Aksu, N. (2012). İş Tatmininin Bazı Demografik Değişkenle Açısından İncelenmesi. Polis Bilimleri Dergisi, 14 (1): 59-79.
• Akşit Aşık, N. (2010). Çalışanların İş Doyumunu Etkileyen Bireysel ve Örgütsel Faktörler İle Sonuçlarına İlişkin Kavramsal Değerlendirme. Türk İdare Dergisi, 467 (Haziran): 31-51.
• Baş, T. ve Arınç, K. (2002). A Comparision Of Job Satısfaction Between Publicand Private University Academicians İn Turkey. Metu Sudies in Development, 29 (1): 27-46.
• Başaran, H. (2003). Çalışanların İş Tatminine Yol Açan Faktörler ve İş Tatmininin Sonuçlarına İlişkin Olarak K.K.K. Kara Havacılık Sınıfında Yapılan Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Başaran, İ. E. (1992). Yönetimde İnsan İlişkileri. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Berry, L. M. (1997). Psychology at Work. San Francisco: Mc Graw Hill Co. In
• Chiu, S. & Chen, H. (2005). Relationship Between Job Characteristic and Organizational Citizanship Behavior: The Mediational Rol Of Job Satisfaction. Social Behavior and personality: an İnternational Journal, 33 (6): 523-540. https://doi.org/10.2224/sbp.2005.33.6.523.
• Cornelissen, T. (2009). The İnteraction of Job Satisfaction Job Search and Job Changes. Happiness Study, 10 (3): 367-384. https://doi.org/10.1007/s10902-008-9094-5.
• Çöl, G. (2008) Algılanan Güçlendirmenin İş Gören Performansı Üzerine Etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9 (1): 35-46.
• Demirgil, Z. ve Antalyalı, Ö. (2017). Kamu Sektöründe Süreç Odaklı Örgütsel Değişimin Hizmet Kalitesi ve İş Tatmini Üzerindeki Etkileri. Vizyoner Dergisi, 8 (18): 127-140. https://doi.org/10.21076/vizyoner.321802.
• Erdil, O. Keskin, H. İmamoğlu, S. ve Erat, S. (2004). Yönetim Tarzı ve Çalışma Koşulları Arkadaşlık Ortamı ve Takdir Edilme Duygusu ile İş Tatmini Arasndaki İlişkiler: Tekstil Sektöründe Bir Uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5 (1): 17-26.
• Eroğlu, F. (2010). Davranış Bilimleri. Ankara: Beta Yayın Dağıtım.
• Gül, H. Oktay, E. ve Gökçe, H. (2008). İş Tatmini, Stres, Örgütsel Bağlılık, İşten Ayrılma Niyeti ve Performans Arasındaki İlişkiler: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama. Akademik Bakış Dergisi, (15): 1-11.
• Halsey, W. (1988). Macmillian Contemporary Dictionary. İstanbul: ABC Tanıtım Basımevi.
• Hellriegel, D. & Slocum, J. W. (2007). Organizational behaviour. Mason: Thomson
• Kantarcı, K. (1997). Otel İşletmelerinde İş Tatmininin Ölçülmesi ve İşgören Performansına Etkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Kayış, A. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Kirkman, B. L. & Rosen, B. (1999). Beyond Self- Management: Antecedents and Conseguences of Team Empowerment. Academy of Management Journal, 42 (1): 58-7. https://doi.org/10.5465/256874.
• Mert, İ. S. (2010). İş Tatmininin Alt Boyutlarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Üzerindeki Etkisi: Yöneticiler Üzerinde Bir Araştırma. Savunma Bilimleri Dergisi, 9 (2): 117-143.
• Özcan, E. D. (2011). Kişilik Bakış Açısından Örgüt Yapısı ve İş Tatmini. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Özkalp, E. (2004). Örgütsel Davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Öztürk, Ü. (2006). Organizasyonlarda Performans Yönetimi. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Sigler, T. & Pearson, C. (2000). Creating an Empowering Culture: Examining the Relationship Between Organizational Culture and Perceptions of Empowerment. Journal of Quality Management, (5): 27-52. https://doi.org/10.1016/S1084-8568(00)00011-0.
• Şıklar, E. Yılmaz V. ve Çoşkun, D. (2011). Eskişehir'deki Üniversitelerde Görevli Akademik Personelin İş Tatmini ve Duygusal Tükenmişliklerinin Log-Linear Modeller Ve Corespondence Analizi İle İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 26 (2): 113-134.
• Turan, Ö. (2007). Çağrı Merkezlerinde Çalışanların İş Tatminlerinin, İş Performanslarına Etkisi ve İletişim Sektöründe Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ünver, Y. (2005). İşletmelerde Kariyer Yönetimi ve Performans Değerleme Sistemleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Veenhoven, R. (1996). Development in Satisfaction Research. Social İndicators Research, 37 (1): 1-46.
• Yazıcıoğlu, İ. (2010). Örgütlerde İş Tatmini ve İşgören Performansı İlişkisi: Türkiye Kazakistan Örneği. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 55 (1): 243 -264.
• Yetiş, Ardıç, Ş. ve Özgül, Katlav, E. (2017). Turizm Eğitimi Veren Akademisyenlerin İş Tatmin ve Performans Düzeylerinin Bireysel Özelliklerine Göre Değişmesi. Verimlilik Dergisi, 1 (7): 93-113.