Üniversite Öğrencilerinin Akdeniz Diyetine Bağlılığının, Tükenmişlik, Yorgunluk ve Uyku Kalitesi ile İlişkisi

Year 2024, , 338 - 350, 26.08.2024

Ramazan Kürşat Erdaş , Sümeyye Balkaya , Merve Börekci , Erkan Aksoy , Sueda Danışman , Hatice Hafsa Keskin , Sabriye Ercan

https://doi.org/10.56061/fbujohs.1396811

Abstract

Bu çalışmada; üniversite öğrencilerinin Akdeniz diyetine bağlılığının, tükenmişlik, yorgunluk ve uyku kalitesi arasındaki bağlantının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Gönüllü üniversite öğrencileri araştırmaya dahil edilmiştir. Katılımcının demografik bilgileri kaydedildikten sonra sırasıyla Akdeniz Diyeti Bağlılık Ölçeğine, Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksine (PUKİ), Piper Yorgunluk Ölçeğine ve Pines Tükenmişlik Ölçeği Kısa Versiyonuna ait sorular katılımcıya yönlendirilmiştir. Katılımcılar, Akdeniz Diyeti Bağlılık Ölçeği skoruna göre Akdeniz diyetine uyumsuz (Grup 1), kabul edilebilir uyumlu (Grup 2) ve sıkı uyumlu (Grup 3) olmak üzere 3 gruba ayrılmıştır. Çalışmaya katılan öğrencilerin Akdeniz Diyeti Bağlılık Ölçeği skoru 5,1±1,8 olarak hesaplandı. Öğrencilerin PUKİ toplam skoru 6,5±1,8; Piper Yorgunluk Ölçeği skoru 4,4±1,9 ve Pines Tükenmişlik Ölçeği skoru 3,7±1,3 olarak bulundu. Öğrencilerin Akdeniz diyetine bağlılık durumlarının toplam PUKİ skoruna etkisi incelendiğinde Grup 2 ile Grup 1 arasında anlamlı fark tespit edildi (p˂0,05). Akdeniz diyetine bağlılık durumlarının Piper Yorgunluk Ölçeği skoruna etkisi incelendiğinde Grup 3 ile diğer gruplar arasında anlamlı fark tespit edildi (p˂0,05). Grupların Pines Tükenmişlik Ölçeği skorlarında Grup 1 ile diğer gruplar arasında anlamlı fark tespit edildi (p˂0,05). Akdeniz diyetine bağlılık düzeyi arttıkça öğrencilerin uyku kalitesinin arttığı, yorgunluk ve tükenmişliklerinin de azaldığı gözlenmiştir. Bu araştırmanın sonuçları, üniversite öğrencilerinin diyet alışkanlıklarının sağlıkla ilgili çok sayıda psikososyal ve fiziksel faktörü etkilediğini ortaya koymuştur.

Keywords

Akdeniz diyeti, öğrenci, tükenmişlik, uyku kalitesi, yorgunluk

Supporting Institution

Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

The Relationship of University Students' Adherence to the Mediterranean Diet with Burnout, Fatigue, and Sleep Quality

Abstract

The aim of this study was to examine the relationship between university students' adherence to the Mediterranean diet, burnout, fatigue and sleep quality. Volunteer university students were included in the study. After the participant's demographic information was recorded, questions from the Mediterranean Diet Adherence Screener, Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI), Piper Fatigue Scale and Burnout Measure Short Version were directed to the participant, respectively. The participants were divided into 3 groups according to the Mediterranean Diet Adherence Screener score as non-compliant (Group 1), acceptably compliant (Group 2), and tightly compliant (Group 3). The Mediterranean Diet Adherence Screener score of the students participating in the study was calculated as 5.1±1.8. The students' total PSQI score was 6.5±1.8; Piper Fatigue Scale score was 4.4±1.9 and Pines Burnout Scale score was 3.7±1.3. When the effect of the students' adherence to the Mediterranean diet on the total PSQI score was examined, a significant difference was found between Group 2 and Group 1 (p˂0.05). When the effect of adherence to the Mediterranean diet on the Piper Fatigue Scale score was examined, a significant difference was found between Group 3 and the other groups (p˂0.05). There was a significant difference between Group 1 and the other groups in the Pines Burnout Scale scores of the groups (p˂0.05). It was observed that as the level of adherence to the Mediterranean diet increased, the sleep quality of the students increased and their fatigue and burnout decreased. The results of this research revealed that the dietary habits of university students affect many psychosocial and physical factors related to health.

Keywords

Burnout, fatigue, mediterranean diet, sleep quality, student

References

• Abbaszadeh, A., Elmi, A., Borhani, F., & Sefidkar, R. (2017). The relationship between" compassion fatigue" and" burnout" among nurses. Annals of Tropical Medicine and Public Health, 10(4), 869-873. https://doi.org/10.4103/ATMPH.ATMPH_234_17
• Ağargün, M.Y. (1996). Pittsburgh uyku kalitesi indeksinin gecerligi ve guvenirligi. Turk Psikiyatri Dergisi, 7, 107-115.
• Alpar, R. (2020). Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlik-güvenirlik [Applied statistics and validity-reliability with examples from sports, health and educational sciences]. Ankara, Turkey: Detay Yayıncılık.
• Altun, A., Brown, H., Szoeke, C., & Goodwill, A. M. (2019). The Mediterranean dietary pattern and depression risk: A systematic review. Neurology, Psychiatry and Brain Research, 33, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.npbr.2019.05.007
• Antonopoulou, M., Mantzorou, M., Serdari, A., Bonotis, K., Vasios, G., Pavlidou, E., Trifonos, C., Vadikolias, K., Petridis, D., & Giaginis, C. (2019). Evaluating Mediterranean diet adherence in university student populations: Does this dietary pattern affect students' academic performance and mental health? The International Journal of Health Planning and Management, 35(1), 5–21. https://doi.org/10.1002/hpm.2881
• Bach-Faig, A., Berry, E. M., Lairon, D., Reguant, J., Trichopoulou, A., Dernini, S., Medina, F. X., Battino, M., Belahsen, R., & Miranda, G. (2011). Mediterranean diet pyramid today. Science and cultural updates. Public health nutrition, 14(12A), 2274-2284. https://doi.org/10.1017/S1368980011002515
• Baydemir, C., Ozgur, E. G., & Balci, S. (2018). Evaluation of adherence to Mediterranean diet in medical students at Kocaeli University, Turkey. Journal of International Medical Research, 46(4), 1585-1594. https://doi.org/10.1177/0300060518757158
• Bayındır Gümüş, A., & Yardımcı, H., (2020). Üniversite öğrencilerinin günlük besin ögesi alımlarının Akdeniz diyeti kalite indeksi (KIDMED) ile ilişkisi. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 167-173. https://doi.org/10.30569/adiyamansaglik.706404
• Baysal, A. (1995). Lise ve dengi okul öğretmenlerinde meslekte tükenmişliğe etki eden faktörler. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Bültmann, U., Kant, I., Kasl, S. V., Beurskens, A. J., & van den Brandt, P. A. (2002). Fatigue and psychological distress in the working population: psychometrics, prevalence, and correlates. Journal of psychosomatic research, 52(6), 445-452. https://doi.org/10.1016/s0022-3999(01)00228-8
• Can, G. (2001). Meme kanserli hastalarda yorgunluğun ve bakım gereksinimlerinin değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, İstanbul.
• Cecil, J., McHale, C., Hart, J. ve Laidlaw, A. (2014). Tıp öğrencilerinde davranış ve tükenmişlik. Çevrimiçi tıp eğitimi, 19 (1), 25209.
• Delgado, A. M., Almeida, M. D. V., & Parisi, S. (2017). Chemistry of the Mediterranean diet. Springer.
• Devine, C. M., Farrell, T. J., Blake, C. E., Jastran, M., Wethington, E., & Bisogni, C. A. (2009). Work conditions and the food choice coping strategies of employed parents. Journal of nutrition education and behavior, 41(5), 365-370. https://doi.org/10.1016/j.jneb.2009.01.007
• Ertekin, Ş. (1998). Hastanede yatan hastalarda uyku kalitesinin değerlendirilmesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Sivas.
• Hicks, R. A., Fernandez, C., & Pellegrini, R. J. (2001). Striking changes in the sleep satisfaction of university students over the last two decades. Perceptual and Motor Skills, 93(3), 660-660. https://doi.org/10.2466/pms.2001.93.3.660
• Kabaran, S. and C. Gezer (2013). "Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki çocuk ve adolesanlarda Akdeniz diyetine uyum ile obezitenin belirlenmesi." Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 7(1), 11-20. https://doi.org/10.12956/tjpd.2013.1.03
• Kalınkara, V., & Kalaycı, İ. (2018). Sağlık kurumlarında çalışan personelin iş stresi, yorgunluk ve tükenmişlik ilişkisi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6, 125-136. https://doi.org/10.21923/jesd.369346
• Küçükgöncü, S., Aktar, E., Erginbaş, E., Beştepe, E., Çalıkuşu, C., Algin, F., ve ark. (2010). Relationship between dissociative experiences, abnormal sleep experiences, and sleep quality in undergraduate students. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 23, 77-84. https://doi.org/10.5350/DAJPN2010230201
• Lee, H., Kohlman, G. C., Lee, K., & Schiller, N. B. (2000). Fatigue, mood, and hemodynamic patterns after myocardial infarction. Applied nursing research: ANR, 13(2), 60–69. https://doi.org/10.1016/s0897-1897(00)80002-6
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual review of psychology, 52(1), 397-422. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.52.1.397
• Nagane, M. (2004). Relationship of Subjective Chronic Fatigue to Academic Performance. Psychological Reports, 95(1), 48–52. https://doi.org/10.2466/pr0.95.1.48-52
• Oh, P. J., & Cho, J. R. (2020). Changes in Fatigue, Psychological Distress, and Quality of Life After Chemotherapy in Women with Breast Cancer: A Prospective Study. Cancer nursing, 43(1), E54–E60. https://doi.org/10.1097/NCC.0000000000000689
• Orzech, K. M., Salafsky, D. B., & Hamilton, L. A. (2011). The state of sleep among college students at a large public university. Journal of American College Health, 59(7), 612-619. https://doi.org/10.1080/07448481.2010.520051
• Önay, D. (2011). "Üniversite öğrencilerinin kahvaltı alışkanlıklarının değerlendirmesi: Akşehir Sağlık Yüksekokulu örneği." Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi 27: 95-106.
• Öngel, K. (2005). Kronik Yorgunluk Sendromu. Karayolları Bülteni (551), 28-31.
• Ören, N. ve Türkoğlu, H. (2006). Öğretmen Adaylarında Tükenmişlik . Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16). https://doi.org/10.18498/amauifd.397344
• Panagiotakos, D. B., Chrysohoou, C., Pitsavos, C., & Stefanadis, C. (2006). Association between the prevalence of obesity and adherence to the Mediterranean diet: the ATTICA study. Nutrition, 22(5), 449-456. https://doi.org/10.1016/j.nut.2005.11.004
• Pehlivanoğlu, E. F. Ö., Balcıoğlu, H., & Ünlüoğlu, İ. (2020). Akdeniz diyeti bağlılık ölçeği’nin türkçe’ye uyarlanması geçerlilik ve güvenilirliği. Osmangazi Tıp Dergisi, 42(2), 160-164. https://doi.org/10.20515/otd.504188
• Pérez-López, F. R., Chedraui, P., Haya, J., & Cuadros, J. L. (2009). Effects of the Mediterranean diet on longevity and age-related morbid conditions. Maturitas, 64(2), 67-79. https://doi.org/10.1016/j.maturitas.2009.07.013
• Psaltopoulou, T., Sergentanis, T. N., Panagiotakos, D. B., Sergentanis, I. N., Kosti, R., & Scarmeas, N. (2013). Mediterranean diet, stroke, cognitive impairment, and depression: a meta‐analysis. Annals of neurology, 74(4), 580-591. https://doi.org/10.1002/ana.23944
• Saygılı, S., Akıncı, A. Ç., Arıkan, H., & Dereli, E. (2011). Üniversite öğrencilerinde uyku kalitesi ve yorgunluk. Ejovoc (Electronic Journal of Vocational Colleges), 1(1), 88-94.
• Saygin, M., Öngel, K., Çalişkan, S., Yağli, M., Has, M., Gonca, T., & Yücel, K. (2011). Süleyman Demirel Üniversitesi öğrencilerinin beslenme alişkanliklari. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 18(2), 43-47.
• Scarmeas, N., Stern, Y., Mayeux, R., Manly, J. J., Schupf, N., & Luchsinger, J. A. (2009). Mediterranean Diet and Mild Cognitive Impairment. Archives of Neurology, 66(2), 216-225. https://doi.org/10.1001/archneurol.2008.536
• Scoditti, E., Tumolo, M. R., & Garbarino, S. (2022). Mediterranean Diet on Sleep: A Health Alliance. Nutrients, 14(14), 2998. https://doi.org/10.3390/nu14142998
• Scott, A. J., Webb, T. L., Martyn-St James, M., Rowse, G., & Weich, S. (2021). Improving sleep quality leads to better mental health: A meta-analysis of randomised controlled trials. Sleep medicine reviews, 60, 101556. https://doi.org/10.1016/j.smrv.2021.101556
• Small, S., & Lamb, M. (1999). Fatigue in chronic illness: the experience of individuals with chronic obstructive pulmonary disease and with asthma. Journal of advanced nursing, 30(2), 469-478. https://doi.org/10.1046/j.1365-2648.1999.01102.x
• Sofi, F., Macchi, C., Abbate, R., Gensini, G. F., & Casini, A. (2014). Mediterranean diet and health status: an updated meta-analysis and a proposal for a literature-based adherence score. Public health nutrition, 17(12), 2769-2782. https://doi.org/10.1017/S1368980013003169
• Şentürk, S. (2014). Yoğun bakım hemşirelerinin tükenmişlik düzeyleri ile uyku kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Bozok Tıp Dergisi, 4(3), 48-56.
• Tanaka, M., Mizuno, K., Fukuda, S., Shigihara, Y., & Watanabe, Y. (2008). Relationships between dietary habits and the prevalence of fatigue in medical students. Nutrition, 24(10), 985-989. https://doi.org/10.1016/j.nut.2008.05.003
• Torres, S. J., & Nowson, C. A. (2007). Relationship between stress, eating behavior, and obesity. Nutrition, 23(11-12), 887-894. https://doi.org/10.1016/j.nut.2007.08.008
• Troxel, W. M., Buysse, D. J., Matthews, K. A., Kip, K. E., Strollo, P. J., Hall, M., Drumheller, O., & Reis, S. E. (2010). Sleep symptoms predict the development of the metabolic syndrome. Sleep, 33(12), 1633-1640. https://doi.org/10.1093/sleep/33.12.1633
• Tümkaya, S., Sabahattin, Ç., & Çavuşoğlu, I. (2009). Tükenmişlik ölçeği kisa versiyonu’nun Türkçe’ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalişmasi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 387-398.
• Zencirci, A. D., & Arslan, S. (2011). Morning-evening type and burnout level as factors influencing sleep quality of shift nurses: a questionnaire study. Croatian medical journal, 52(4), 527-537. https://doi.org/10.3325/cmj.2011.52.527