Çağatayca Orta Asya Türk Dil Ailesinin en önemli üyelerinden biridir. Bu dille kaleme
alınmış metinlere bakıldığında Çağataycanın oldukça geniş bir sözvarlığına sahip olduğu görülür.
Bu sözvarlığının genişliğini göstermek amacıyla 55 kadar Çağatayca metnin sözvarlıklarını bir
araya getirerek bir Çağatayca Sözlük hazırlama ihtiyacı duyduk. Hazırladığımız bu sözlükte
30.000’den fazla maddebaşı sözcük yer almaktadır. Bu sözlük bize Çağataycanın oldukça ilgi çekici
bir sözvarlığına sahip olduğunu ve bu sözvarlığının mutlaka tam anlamıyla ortaya konulması ve
incelenmesi gerektiğini gösterdi. Yine bu sözlük sayesinde Çağataycanın sözvarlığı içinde alıntı
sözcüklerin fazlalığı ortaya çıktı. Çağataycada Arapça ve Farsçadan alınan sözcüklerin yanı sıra
Moğolca, Hintçe ve Soğdca sözcüklere de rastlamaktayız. Bu makalede bu denli zengin ve ilginç
bir sözvarlığına sahip olan Çağataycanın sözvarlığı hakkında belli noktalara değindikten sonra
bu sözvarlığı içinden kumalak ‘yuvarlak’, çaylak ‘çaylak kuşu, yırtıcılardan, uzun kanatlı, çengel
gagalı, fare gibi zararlı hayvanları avlayan tavuk büyüklüğünde bir kuş’, yagdu ‘ışık, parlaklık’,
kurumsak ‘ok kılıfı, okluk’ ve soymaç ‘soymaç oyunu’, sakalduruk ‘kadınların bir bıyık gibi
çenelerinin altından sarksın diye başlarından tutturdukları inci ipi’, yurtçı ‘konakçı, yurt kuran,
yurt yapan, kılavuz’ sözcükleri üzerinde duracağız.
Chagatai is one of the most important languages of Central Asia Turkish Language Family.
When we glance at the texts which were written in Chagatai Language, we can see that it has a
large vocabulary. With a view to mark this possessions, we prepared a Chagatai-Turkey Turkish
etymological dictionary. It has more than 30.000 words. This dictionary indicated that Chagatai
Language has more interesting vocabulary and this vocabulary should be stated expressly and
analysed. Another point is that loanwords in Chagatai Language are too much. Together with
Arabic and Persian, we coincide with loanwords from Mongolian, Indian and Sogdian. In this
paper, we will dispute only five words into the vocabulary of Chagatai Language. These are
kumalak ‘circular, round’, çaylak ‘a kind of bird’, yagdu ‘light, brightness’, kurumsak ‘quiver’ and soymaç ‘a kind of play’, sakalduruk ‘a strap covered with brocade fixed to a hat, so that
the hat may be fastened below the chin and does not fall off’, yurtçı ‘guide, a man who builts
homeland’.
Other ID | JA64SF92UM |
---|---|
Journal Section | Article |
Authors | |
Publication Date | June 1, 2010 |
Published in Issue | Year 2010 |
Journal website: https://folkloredebiyat.org
The journal’s publication languages are both English and Turkish. Also despite articles in Turkish, the title, abstract, and keywords are also in English. Turkish articles approved by the reviewers are required to submit an extended summary (750-1000 words) in English.
The journal is indexed by TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ, and many other indexes and datebases.
Within the scope of TR DIZIN 2020 Ethical Criteria and as of the year 2020, studies requiring ethics committee approval must indicate Ethics Committee Approval details (committe-date-issue) in the article’s methods section. With this in mind, we request from our author candidates to edit their article accordingly before sending it to the journal.
Field EdItors
Folklore:
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik
(Frankfurt University- birkalan-gedik@em.uni.frankfurt.de)
Prof. Dr. Arzu Öztürkmen
(Bosphorus University- ozturkme@boun.edu.tr)
Edebiyat-Literature
Prof. Dr. G. Gonca Gökalp Alpaslan (Hacettepe University - ggonca@
hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz
(President, Caucasus University Association- r_korkmaz@hotmail.com)
Antropoloji-Anthropology
Prof. Dr. Akile Gürsoy
(Beykent University - gursoyakile@gmail.com)
Prof.Dr. Serpil Aygün Cengiz
(Ankara University - serpilayguncengiz@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Linguistics
Prof.Dr. Aysu Erden
(Maltepe University - aysuerden777@gmail.com)
Prof. Dr. V. Doğan Günay
(Dokuz Eylul University- dogan.gunay@deu.edu.tr)