“BOHEM” KAVRAMI VE “BİR TEREDDÜDÜN ROMANI” ÜZERİNE

Yıl 2010, , 101 - 116, 01.06.2010

Efnan Dervişoğlu

Öz

“Bohem”, kökeninde; bugün Çek Cumhuriyeti sınırları içinde kalan bir bölgede yaşayanlara
ve Batı Avrupa’da “çingene”lere verilen addır; ancak zaman içinde özellikle sanat çevrelerinde
gözlenen bir yaşayış tarzını belirtmek için kullanılan bir terime dönüşmüştür. Bu çalışmada,
19. ve 20. yüzyıllardaki Paris merkezli bohem yaşayış ele alınmıştır. Söz konusu hayat tarzının
romandaki yansıması olarak değerlendirdiğimiz “Bir Tereddüdün Romanı”, bohemin Türk
toplumundaki yerini göstermesi ve Peyami Safa’nın hayatından detaylar aktarması açısından
önem taşımaktadır. Bu bakımdan roman, “bohem” kavramı üzerinden değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Peyami Safa, “Bir Tereddüdün Romanı”, Bohemian, roman, Henry Murger

About the Concept of “Bohemian” and “Bir Tereddüdün Romanı”

Öz

“Bohemian”, in its origin, is a name given to those who live in a region within the borders
of Chech Republic and the “gypsies” in the Western Europe; but in due course it has turned into
a term which is used to describe a lifestyle that is observed in the artistic world. In this study,
Bohemian lifestyle centered in Paris in the 19th and 20th century has been addressed.
“Bir Tereddüdün Romanı”, which is appraised as the reflection of the so called lifestyle,
matters in terms of depicting the place of the Bohemian in the Turkish society and giving details
about the life of Peyami Safa. In this regard, the novel is appraised in terms of “bohemian”
concept.

Anahtar Kelimeler

Peyami Safa, “Bir Tereddüdün Romanı”, Bohemian, novel, Henry Murger

Kaynakça

• ALKAN, Erdoğan, düş gezgini gerard de nerval, Broy Yayınları, İstanbul 1994.
• AYVAZOĞLU, Beşir, Peyami, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1998.
• BAUDELAIRE, Paris Sıkıntısı (Çev. Tahsin Yücel), Adam Yayınları, İstanbul 1992.
• BELGE, Murat, “Artistik Bohemya’nın Yükseliş ve Çöküşü”, İstanbul Devlet Opera ve Balesi 1991
• Sezonu G. Puccini-La Bohème Tanıtım Kitapçığı. BERK, Nurullah, “50 Yılda Resim Sanatımız”, Türk Dili [Türk Dili ve Yazını Özel Sayısı], C.29, S.266, Kasım 1973.
• BİRSEL, Salâh, Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu, 2. baskı, Karacan Yayınları, İstanbul 1981.
• Mehmet Tekin, Peyami Safa ile Söyleşiler, Çizgi Kitabevi, Konya 2003, s.104. (Tekin’in verdiği bilgiye göre anket cevapları, Ayda Bir’in Aralık 1954 tarihli sayısında yayımlanır.)
• BÜRÜN, Vecdi, Peyami Safa ile 25 Yıl, Yağmur Yayınları, İstanbul 1978.
• Cahit Sıtkı, Peyami Safa, Semih Lütfi Kitabevi, İstanbul 1940.
• Cassell’s French-English / English-French Dictionary, 20. ed., Taylor Garnett Evans & Co. Ltd., Watford Elif Naci, Anılardan Damlalar, Karacan Yayınları, İstanbul 1981.
• EROL, Turan, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Remzi Kitabevi, İstanbul 1991.
• Fikret Adil, Asmalımesçit 74, 2. baskı, Yeditepe Yayınları, İstanbul 1953.
• FRANCK, Dan, Bohemler (Çev. İsmail Yerguz), Sel Yayıncılık, İstanbul 2009.
• KISAKÜREK, Necip Fazıl, Bâbıâli, 2. baskı, Büyük Doğu Yayınları, İstanbul 1976.
• LAGARDE, Andre, MICHARD, Laurent, Lagarde & Michard, C.5, Library Gibert Jeune, Paris 1964.
• MURGER, Henry, La Bohem [Çev. Turhan Göker], Güven Basım ve Yayınevi, İstanbul 1964.
• NERVAL, Gerard de, Küçük Aylaklık Şatoları [Çev. Erdoğan Alkan], Varlık Yayınları, İstanbul 2005.
• OKTAY, Ahmet, Toplumcu Gerçekçiliğin Kaynakları, B/F/S Yayınları, İstanbul 1986.
• ORTAÇ, Yusuf Ziya, Bizim Yokuş, Akbaba Yayınları, İstanbul 1966.
• OZANSOY, Halit Fahri, Edebiyatçılar Çevremde, Sümerbank Kültür Yayınları, Ankara 1976.
• PÜSKÜLLÜOĞLU, Ali, Türkçe Sözlük, Doğan Kitap, İstanbul 2004.
• REY, A., REY– DEBOVE, J., Petit Robert, Le Robert – 107, av. Parmantier, Paris 1983.
• ROUSSEAU, François-Olivier, Aşkın Büyüsü (Çev. Sinem Yenel), Can Yayınları, İstanbul 2001.
• SAFA, Peyami, Bir Tereddüdün Romanı, 10. basım, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1990.
• SAFA, Peyami, Yazarlar, Sanatçılar, Meşhurlar, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1999.
• SALMON, André, Modigliani’nin Yaşamöyküsü (Çev. Yekta Ataman), Düşün Yayıncılık, İstanbul 1995.
• SAND, George, Hayatım (Çev. Talât Güreli), Milliyet Yayınları, İstanbul 1971.
• SEZERMAN, Ayşe, “La Bohème Operası, Henri Murger / ‘Bohem Hayatından Kesitler’ ve Bohem Tarzı”, İstanbul Devlet Opera ve Balesi 2002-2003 Sezonu G. Puccini-La Bohème Tanıtım Kitapçığı.
• TEKİN, Mehmet, Peyami Safa ile Söyleşiler, Çizgi Kitabevi, Konya 2003.
• TULGA, Derya, “Yeşil Perinin Kucağına Düşenler”, NTV Tarih, S.11, Aralık 2009.
• Türkçe Sözlük, 10. baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2005.
• ÜSDİKEN, Behzat, “Nisuaz Pastanesi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C. 6, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayını, İstanbul 1994. http://chaoticgonderiler.blogspot.com/2008/10/la-boheme.html (22.11.2009)