PLAUTUS’UN “AMPHITRYON” ADLI ESERİ İLE MOLIÈRE VE HEINRICH VON KLEIST UYARLAMALARINDA METİNLERARASILIK
Öz
Çalışmanın amacı, Plautus’un “Amphitryon” adlı eserinin Molière ve Kleist tarafından
nasıl uyarlandığını irdelemek, uyarlama sırasında yapılan değişiklikleri inceleyerek yazıldıkları
döneme, kültüre ve topluma ait ne gibi izler taşıdığını ortaya koymaktır. Antik dönemde yazılmış
bu eser 17. ve 18. yüzyılda yeniden ele alınarak uyarlanmıştır. Bu yüzden çalışma, metinlerarasılık
yöntemini kullanmayı gerektirmektedir. “Amphitryon” bir mitostan yola çıkılarak yazılmış bir
oyundur. Uyarlamalarda ise bu kurgu hiçbir şekilde değiştirilmemiştir. Amphitryon karakter
bakımından hep aynı özellikleri sergilerken, etrafındaki oyun kişilerinin dönem geçtikçe daha
baskın karakterler olarak ortaya çıkması en çarpıcı unsur olarak görülmektedir. Özellikle
Zeus’un masum suçludan, hırslı ve zalim bir suçluya dönüşü bunun en açık örneğidir. Eser farklı
dönemlerde yeniden yazılmış olsa da ana konusu, kahramanları, işlenen motifler aynı şekilde
okuyucuya sunulmuş; yalnızca bazı motifler, karakterlerin bazı özelliklerinde değişiklikler
yapılmıştır ki bu, dönemin şartlarının gerektirdiği bir yeniliktir. Sonuç olarak iki yazar da her
ne kadar kendi dönemlerindeki tiyatro anlayışlarına, etkilendikleri akımlara bağlı kalmaya
çalışsalar da ana metinden kopamamışlardır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aktulum, Kubilay. Metinlerarası İlişkiler. Öteki Yayınevi. Ankara, 1999.
- Altar, Cevad Memduh. Sanat Felsefesi Üzerine. Yapı Kredi Yayınları. İstanbul. 1996.
- Aristoteles. Poetika. Remzi Kitabevi. İstanbul, 2008.
- Corneille, Pierre. “Discourses”, European Theories of the Drama, 1660.
- Erhat, Azra. Mitoloji Sözlüğü. Remzi Kitabevi, 12. Basım. İstanbul, 2003.
- Kleist, Heinrich von. Amphitryon. Yapı Kredi Yayınları. İstanbul, 1994.
- Molière. Amphitryon. Maarif Matbaası. Ankara, 1943.
- Molière, J.B.P. “La Critique de l’Ecole des Fammes”, European Theories of the Drama. Baret H. Clark. 1663.
- Ögeyik, Muhlise Coşkun. Metinlerarasılık ve Yazın Eğitimi. Anı Yayıncılık. Ankara, 2008.
- Plautus. Amphitryon. Maarif Matbaası. Ankara, 1943.
- Plautus. Çömlek ve Diğer Oyunlar. Çev. Nurullah Ataç. Hürriyet Yayınları. İstanbul, 1974.
- Sinanoğlu, Nüzhet Haşim. Grek ve Romen Mitolojisi. Analiz Basım-Yayın. İstanbul, 1999.
- Şener, Sevda. Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi. Dost Kitabevi. 2008.
Öz
The aim of this paper is to analyse how Molière and Kleist adapted Plautus’s “Amphitryon”
to study the changes made during this adaptation and to present the traces of periods when the
plays were written, and their cultural and social characteristics. This play written in the Antiquity
was rewritten and adapted in the 17th and 18th centuries. Intertextual method has been used in
this study. Amphitryon is a play adapted from a myth and in the three plays adapted the structure
was never changed. In the adapted plays Amphitryon has always the same characteristics as a
character, but the other characters have gradually become more dominant in the plays adapted.
Especially, Zeus’s becoming an ambitous and a cruel criminal from being an innocent offender
is an outstanding example. Although “Amphitryon” was rewritten in different periods, its main
theme, characters and motifs were presented to the readers in the same way. However, some
motifs and some features of the characters have been subject to some changes, which is required
by the social and cultural conditions of the periods plays were written. As a result, it has been
observed that both Molière and Kleist have followed the main characteristics of “Amphitryon”
though they have adopted the notions of theatre in their own periods.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aktulum, Kubilay. Metinlerarası İlişkiler. Öteki Yayınevi. Ankara, 1999.
- Altar, Cevad Memduh. Sanat Felsefesi Üzerine. Yapı Kredi Yayınları. İstanbul. 1996.
- Aristoteles. Poetika. Remzi Kitabevi. İstanbul, 2008.
- Corneille, Pierre. “Discourses”, European Theories of the Drama, 1660.
- Erhat, Azra. Mitoloji Sözlüğü. Remzi Kitabevi, 12. Basım. İstanbul, 2003.
- Kleist, Heinrich von. Amphitryon. Yapı Kredi Yayınları. İstanbul, 1994.
- Molière. Amphitryon. Maarif Matbaası. Ankara, 1943.
- Molière, J.B.P. “La Critique de l’Ecole des Fammes”, European Theories of the Drama. Baret H. Clark. 1663.
- Ögeyik, Muhlise Coşkun. Metinlerarasılık ve Yazın Eğitimi. Anı Yayıncılık. Ankara, 2008.
- Plautus. Amphitryon. Maarif Matbaası. Ankara, 1943.
- Plautus. Çömlek ve Diğer Oyunlar. Çev. Nurullah Ataç. Hürriyet Yayınları. İstanbul, 1974.
- Sinanoğlu, Nüzhet Haşim. Grek ve Romen Mitolojisi. Analiz Basım-Yayın. İstanbul, 1999.
- Şener, Sevda. Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi. Dost Kitabevi. 2008.
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA64YN35YC |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri - Research Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ekim 2010 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2010 Cilt: 16 Sayı: 63 |
Derginin yayım dili Türkçe ve İngilizce’dir, ayrıca Türkçe de olsa tüm basılan makalelerin başlık, öz ve anahtar sözcükleri İngilizce olarak da makalede bulunur. Hakemlerden onay almış Türkçe makaleler için 750-1000 sözcükten oluşan genişletilmiş özet (extended summary) gereklidir. Elektronik çeviriler kabul edilmez.
Dergi TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ ile diğer pek çok dizin tarafından taranmaktadır. Scimagoe quartile değeri: Q2 'dir:
TR DIZIN 2020 Etik Kriterleri kapsamında, dergimize 2020 yılından itibaren etik kurul izni gerektiren çalışmalar için makalenin yöntem bölümünde ilgili Etik Kurul Onayı ile ilgili bilgilere (kurul-tarih-sayı) yer verilmesi gerekecektir. Bu nedenle dergimize makale gönderecek olan yazarlarımızın ilgili kriteri göz önünde bulundurarak makalelerini düzenlemeleri önemle rica olunur.
Alan Editörleri/ Field Editörs
Halkbilimi/Folklore
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik (JohannWolfgang-Goethe İniversitet-birkalan-gedik@m.uni-frankfurt.de)
Prof.Dr. Ali Yakıcı (Gazi Üniversitesi-yakici@gazi.edu.tr)
Prof.Dr. Aynur Koçak (Yıldız Teknik Üniversitesi-nurkocak@yildiz.edu.tr)
Prof.Dr. Işıl Altun ( (Regensburg Üniversitesi/Kocaeli Üniversitesi-İsil.Altun@zsk.uni-regensburg.de)
Edebiyat/Literature
Prof.Dr. Abdullah Uçman (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi -emekli-29 MayısÜniversitesi-abdullahucman@29mayis.edu.tr
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz (Ardahan Üniversitesi-emekli-Kafkasya Üniversiteler Birliği -KÜNİB-r_korkmaz@hotmail.com)
Prof.Dr. Emel Kefeli (Marmara Üniversitesi-emekli-İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi-ayseemelkefeli @gmail.com)
Antropoloji/Anthropology
Prof.Dr. Hanife Aliefendioğlu (Doğu Akdeniz Üniversitesi-hanife.aliefendioglu@emu.edu.tr)
Prof. Dr. Şebnem Pala Güzel (Başkent Üniversitesi-sebnempa@baskent.edu.tr)
Prof.Dr. Derya Atamtürk Duyar (İstanbul Üniversitesi-datamturk@istanbul.edu.tr)
Prof.Dr. Meryem Bulut (Ankara Üniversitesi-meryem.bulut@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Language-Linguistics
Prof.Dr. Nurettin Demir (Hacettepe Üniversitesi-demir@hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Aysu Erden (Maltepe Üniversitesi-aysuerden777@gmail.com)
Prof.Dr. Sema Aslan Demir (Hacettepe Üniversitesi-semaaslan@hacettepe.edu.tr)