BİZE BİR MASAL ANLAT İSTANBUL: MASALINI YİTİREN KENT VE KÜLTÜR EROZYONU

Yıl 2011, Cilt: 17 Sayı: 65, 53 - 62, 01.04.2011

Evrim Ölçer Üzümcü Orhan Veli Kanık

Öz

Masal, her anlatımda yeniden doğan, coğrafyalar arası göç edebilen geleneksel
bir sözlü kültür ürünüdür. Ne var ki günümüzde sözlü kültürün gündelik yaşamdaki
bağlamsal dönüşümü masalların alışık olduğumuz bağlamını da değiştirmiştir. Masal
artık varlığını sözlü olarak kuşaktan kuşağa aktarılarak olduğundan daha çok elektronik
ya da yazılı kültür ortamlarında sürdürmektedir. Daha önceleri genellikle köyde anlatılan
masal kente gelirken bağlam değiştirmiştir. Masalın kente girerken kendine yer bulduğu
alanlardan birisi de sinemadır. Bu nedenle makalede 11 Mart 2005 tarihinde gösterime
giren Anlat İstanbul adlı sinema filmi, gelenek, modernizm, kentleşme, kültürel erozyon
gibi kavramlar ekseninde bir sözlü kültürden esinlenen bir sinema anlatısı olduğu
göz önüne alınarak çözümlenecektir. Ek olarak filmde konu edilen masalların ve
kahramanların kentteki buhranları, ithal edilmiş bir kültürel belleğin ürünü olmalarıyla
ilişkilendirilerek çözümlenecektir.

Anahtar Kelimeler

Masal, sinema, Anlat İstanbul, kültürel erozyon

Tell Us a Tale İstanbul: The Lost Tale of a Big City and Cultural Erosion

Öz

Fairy tale, re-born in every time it’s told and migrate from one land to another is a
traditional oral culture product. However, the everyday life transformations in modern
world also affected the context of fairy tales as we used to. Now tales are transferring
from one generation to another not in a traditional way but mostly in written or electronic
ways. When tales were immigrating rural to urban, the context of it also transformed.
Because, the new context of tales is cinema in urban culture, this article focuses on
rural-urban paradox by analyzing the movie Anlat İstanbul. Anlat İstanbul is a movie
shown in March 2005 and about fairy tales and its heroes in İstanbul. Concepts like
modernization, tradition, urbanization, cultural erosion will be discussed within the
context of urbanization process of the oral culture and traditions over the movie Anlar
İstanbul. In addition, depressions and failures of the fairy heroes will be explored.

Anahtar Kelimeler

Fairy tales, cinema, Anlat İstanbul, cultural erosion

Kaynakça

• Gusfield, Joseph. “Toplumsal Değişim Araştırmalarında Yersiz Kutuplaşma: Gelenek ve Modernite” Muhafazakar Düşünce. Yıl:1 Sayı: 3 Kış 2005. 55-72.
• Hokley, Luke. Film Çözümlemesinde Jung’cu Yaklaşım. çev. Simten Gündeş.
• Oğuz, M. Öcal. “Folklor ve Kültürel Mekan”. Milli Folklor. yıl, 19. sayı, 76, 2007- 30-32.
• Öztürk, Mehmet. Sine-Masal Kentler: Modernitenin İki Kahramanı Kent ve Sinema Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Donkişot Yayınları, 2005.
• Tecimer, Ömer. Sinema Modern Mitoloji. İstanbul: Plan b Yayınları, 2005.