TÜRKİYE’DE HALK BİLİMİ ÇALIŞMALARININ 100. YILINI KUTLARKEN

Yıl 2013, Cilt: 19 Sayı: 75, 237 - 243, 01.10.2013

Nail Tan

Öz

Türkiye’de halk bilimi/folklorun bir bilim dalı olduğu ilk defa 1913 yılında Ziya
Gökalp’ın bir yazısından öğrenilmiştir. Bu yazıyı 1914 yılında M. Fuad Köprülü ve Rıza
Tevfik Bölükbaşı’nın iki makalesi izlemiştir. Folklor karşılığı Osmanlı Türkçesinde halkiyât
terimi benimsenmiştir. Avrupa’da ise 1813’te Almanya’da volkskunde, 1846’da İngiltere’de
folklore adı verilen halk bilimi, 19. yüzyılın ortalarından itibaren bilim dalı olarak benimsenmiştir.
Ülkemizde halk bilimi, bütün dallarıyla önce dernek (1927), sonra devlet kuruluşu (MEB
Millî Folklor Enstitüsü 1966), en son olarak da üniversite bölümü (DTCF Halk Bilimi Kürsüsü 1980, Halk Bilimi Ana Bilim Dalı 1982, Halk Bilimi Bölümü 1993) şeklinde örgütlenmiştir.
Böylece bir bilim dalı olmanın gerekleri yerine getirilmiştir.
100. yılını kutladığımız bu gelişmenin sonunda, 2013 yılında dört üniversitemizde (Ankara
Ü, Hacettepe Ü, Gazi Ü, Cumhuriyet Ü) halk bilimi bölümü bulunmakta, ayrıca ana
bilim dalı olarak da Türk Dili ve Edebiyatı Bölümlerinde yer almaktadır. 1980’e göre halk
bilimi öğretim üyesi sayısı ile yayınlarda büyük gelişme görülmektedir.
Artık Türkiye’de halk bilimi araştırmalarıyla elde edilen veriler, ürünler, bütün bilim
dallarıyla paylaşılmakta, toplumsal kalkınmada kullanılmaktadır. Ayrıca, çağdaş sanatın her
dalında halk kültürü ürünlerinden yararlanılmakta, kültürel kimliğin belirgin ögesi, rengi,
dinamiği olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Folklor, Halk Bilimi, Halk Bilimi Çalışmaları, Ziya Gökalp, M. Fuad Köprülü, Rıza Tevfik Bölükbaşı, Millî Folklor Enstitüsü

The 100th Anniversary of Folkloric Studies in Turkey

Öz

In Turkey, it was learned the first time from an article by Ziya Gökalp that folklore was
considered as a science discipline in 1913. This article was followed by two articles by M.
Fuad Köprülü and Rıza Tevfik Bölükbaşı in 1914. In Ottoman Turkish the term “halkiyât”
was adopted for folklore. In Europe, being called as volkskunde in Germany in 1813 and as
folklore in England in 1846, folklore was adopted as a science discipline from the middle of
the 19th century.
In our country, folklore was organized with all of its branches the first time as an association
(1927), later as a government acency (MEB Millî Folklor Enstitüsü 1966), finally as a
university department (DTCF Halk Bilimi Kürsüsü 1980, Halk Bilimi Ana Bilim Dalı 1982,
Halk Bilimi Bölümü 1993). So the things have been done to fullfil the requirements to be a
science discipline.
At the end of this progress of which we’ve been celebrating the 100th anniversary, in
2013 there are folklore departments in our four university (Ankara University, Hacettepe
University, Gazi University, Cumhuriyet University) and there are departments under the
Turkish Literature Departments. There’s a great increase of the number of folklore instructors
and folklore publications today comparing with 1980.
Nowadays in Turkey, the data and the products obtained by means of folklore studies
are being shared among all the science disciplines and are being used in social development.
Also, in all branches of modern art folk products are used and those products become evident
elements, colours and dynamics of cultural identity.

Anahtar Kelimeler

Folklore, Folkloric Studies, Ziya Gökalp, M. Fuad Köprülü, Rıza Tevfik Bölükbaşı, Millî Folklor Enstitüsü/National Folklore Instution