Neşet Günal’ın İzinde Türk Resiminde Tarımda Kadın İmgesi: Sosyolojik Bir Çözümleme

Yıl 2012, Cilt: 18 Sayı: 69, 207 - 243, 01.04.2012

Nadide Karkıner Mehmet Ecevit

Öz

Bu yazı, Neşet Günal’ın resimlerinde kırsal kadın imgesini Türkiye tarımının
yapısal ilişkileri bağlamında çözümlemeyi amaçlamaktadır. Günal, Türk resminde
toplumsal gerçekçi akımın temsilcilerinden biridir. Toplumsal gerçekçi akımın
izlerini 1940’ların ortalarında ortaya çıkan “Yeniler” grubunda görebiliriz. Toplumsal
gerçekçi akımın temaları, milliyetçilik, batılılaşma, işçi-işveren ilişkisi, “gecekondu”
olgusu, köylülük, ağa-köylü ilişkisi ve toprak sorunları olarak ortaya çıkar.
Neşet Günal’ın resimleri ülkenin içerisinde bulunduğu toplumsal ve ekonomik
durumdan bağımsız değildir. Dolayısıyla resimlerin yapıldığı dönemlerde
Türkiye’nin içerisinde bulunduğu toplumsal ve ekonomik koşullar çalışmanın
kavramsal çerçevesini oluşturur. Toplumsal ve ekonomik koşulların tarımda kadın
ile bağlantılı olarak çözümlemesi için zorunlu soru şudur: Neşet Günal için köylü
kadını yalnızca sanatsal bir imge midir? Ya da üretim ve yeniden üretim süreçlerinde
ücretsiz hane emekçisi olarak yer eden kadın mıdır? Üstelik resimlerde yer alan kadın
imgeleri kendilerini çevreleyen bir toplumsal gerçeklik içerisinde resmedilirler.
Zira Neşet Günal’ın resimlerinin ana teması “Orta Anadolu İnsanı ve Onun
Gerçekliğidir”. Ona göre, “sanattaki gerçeklik aynı zamanda insan ve toplum
gerçekliğidir”. Dolayısıyla resimlerin ana teması tarımda kadın olmasa bile Günal’ın
toplumsal gerçekliği kadını insan ve toplum gerçekliğinin merkezine yerleştirir. Bu
bakış açısı bize Günal’ın resimlerinde tarımda kadının sosyolojik çözümlemesini
olanaklı hale getirir.
Neşet Günal’ın içerisinde köylü kadın imgesini barındıran 23 resmi kronolojik sıraya göre seçilmiştir. Bu resimlerde kadının “ücretli emek”, “ücretsiz hane emeği”,
“cinsiyete dayalı işbölümü”, “geçimlik ekonomi” ve “toprakla” olan ilişkisi analiz
edilecektir. Kadını halı dokurken, sebze ve meyve toplarken, çapa yaparken ve
emzirirken resmetmek ataerkil toplumsal gerçekliğe işaret eder.

Anahtar Kelimeler

Neşet Günal, tarımda kadın, toplumsal gerçekçilik, toplumsal etmenler, ekonomik etmenler, ücretsiz hane emeği

The Image of Woman in Agriculture in Turkish Art in the Way of Neşet Günal

Öz

The aim of this paper is to analyze the image of rural woman in the paintings
of Neset Günal within the context of structural relations of Turkish agriculture. He
is an important pioneer of social realist current in Turkish painting. The themes of
social realist art have always been the nationalization, the Westernization, relations
of employer and employee, the fact of “gecekondu”, peasantry, and relations of
peasantry and landlord and land problems.
The paintings of Neşet Günal will be analyzed by taking into account the social
and economic situation of the country during the periods they are produced. These
periods form the conceptual framework of this paper. The analysis of social and
economic conditions in relation with rural woman necessitates problems below: Is
rural woman an aesthetic art object? Is rural woman an unpaid family labour in
reproduction and production processes? Moreover, the image of woman is painted
in the framework of social reality.
Main theme of works of Neşet Günal is “The People of Middle Anatolia and Its
Reality”. For him “the reality in art is the reality of human and society at the same
time”. Within the 23 paintings of Neşet Güpnal that are chosen in a chronological
order, the relation of woman to “wage labor”, unpaid household labor”, sexual
division of labor”, subsistence economy” and “land” will be analyzed.

Anahtar Kelimeler

Neşet Günal, rural woman, social realist perspective, social factors, economic factors, unpaid household labour

Kaynakça

• Altan, C. (2005). Populism and Peasant Iconography: Turkish painting in the 1930s. Middle Eastern Studies Vol. 41 No. 4: 547–560 July 2005.
• Berk, N. Ve Özsezgin, K. (1989). Cumhuriyet Dönemi Türk Resmi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Berksoy, F. (1997). 20 Yüzyıl Batı ve Türk Resminde Toplumsal Gerçekçilik. Baskı Bakışlar Matbaacılık, İstanbul.
• Boratav, K. (2003). Türkiye İktisat Tarihi 1908–2002. İmge Yayınevi, Ankara.
• Coward, R.ve Ellis, J. (1985). Dil ve Maddecilik. Çeviren: Esen Tarım, İstanbul: