Güzay’ın Bin Dilek Ağacı’nda Geleneğin İzleri

Yıl 2016, Cilt: 22 Sayı: 85, 95 - 106, 15.01.2016

Tülin Arseven

Öz

Edebiyat ile içinde doğduğu kültür arasında kuvvetli bir bağ vardır. Sanatı, edebiyatı

ve sanatçıyı içinde yaşadığı kültürden ayrı düşünmek hayli zordur. Bu nedenle edebî ürünler,

halkbilime ilişkin zengin bir malzeme içeren, toplumbilimlerin yararlanabileceği önemli

kaynaklardır. Edebiyatın üzerinde durulması gereken bir başka yönü de kimi zaman gelenekten

yararlanmasıdır. Bu çalışmanın hareket noktasını da edebî kültür ile halk kültürü arasındaki

bağ oluşturmaktadır. Işın Beril Tetik, Ayşegül Nergis, Demokan Atasoy, Koray Günyaşar,

Galip Dursun, Kayra “Keri” Küpçü isimli altı yazarın altı öyküsünden oluşan ve ilginç

bir kitap olan Anadolu Korku Öyküleri, son dönem Türk öykücülüğü içinde farklı tarzıyla

dikkati çekmektedir. Issız mekanlarda sıra dışı insanlar, olaylar veya durumların anlatıldığı

bu öykülerde korku ve gizem önemli öğelerdir. Ancak bir başka önemli öğe de halk inançlarıdır.

Anadolu insanının korkuları, inançları ve bunlara ilişkin pratikleri modern öykünün

imkanları içinde farklı bir bakışla ele alınır. Bu çalışmada halk inançları ile modern anlatıyı

birleştirerek, yeniden yorumlayan Galip Dursun’un Güzay’ın Bin Dilek Ağacı adlı öyküsü,

geleneksel öğeleri ele alış tarzı itibariyle irdelenecektir. Öyküde halk inançlarının ve pratiklerinin

gelenekle benzeyen ve ayrılan yönleri üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Anadolu Korku Öyküleri, Galip Dursun, dilek ağacı

Kaynakça

• Araz, R. (1995). Harput’ta Eski Türk İnançları ve Hekimliği. Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yay.
• Ardzinba, V. (2010). Eskiçağ Anadolu Ayinleri ve Mitleri. Çev.: Orhan Uravelli (Redaksiyon: Dr. Derya yılmaz). Ankara: Kafkas Bilimsel Araştırma Merkezi ve Yayıncılık İşletmesi.
• Aytaç, P. (2011). Realist Halk Hikâyelerinden Tayyarzâde Hikâyesi ile Hançerli Hanım Hikâyesi Üzerine Bir Tahlil Denemesi. Ankara: Berikan Yayınevi.
• Burkert, W. (1999). İlkçağ Gizem Tapıları. Çev.: Bahadır Sina Şener. Ankara: İmge Kitabevi.
• Cemiloğlu, M. (2002). Bursa Dağ Köylerinde Türkmen Kültürü. Bursa: Uludağ Üniversitesi Yay.
• Çakan, İ. L. (2007). Hurâfeler ve Batıl İnanışlar. İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Çelik, A. (2013). İslâm’ın Kabul ve Reddettiği Halk İnançları (2. Baskı). İstanbul: Beyan Yayınları.
• Duymaz, A. (2001). Kerem ile Aslı Hikâyesi Üzerinde Mukayeseli Bir Araştırma. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Ekici, M. (2006). “Türk Sözlü Geleneğinde Anlatıcılar ve Anlatmalar Arasındaki İlişkiye Art Zamanlı (Diyakronik) ve Eş Zamanlı (Senkronik) Bir Bakış”. Mitten Meddaha Türk Halk Anlatıları Uluslararası Sempozyum Bildirileri. Yayına Hazırlayan: M. Öcal Oğuz, Tuba Saltık Özkan. Ankara: Gazi Üniversitesi THBMER Yayını.
• Eyüboğlu, İ.Z. (1974). Anadolu İnançları. İstanbul: Koza Yay.
• Gökbel, A. (1998). Anadolu Varsaklarında İnanç ve Adetler. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay.
• Güngör, H. (2007). “Geleneksel Türk Dininden Anadolu’ya Taşınanlar”. Yaşayan Eski Türk İnançları Bilgi Şöleni: Bildiriler. Ankara: Öncü Basımevi.
• Kalafat, Y. (1995). Doğu Anadolu’da Eski Türk İnançlarının İzleri. Ankara: Atatürk Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Attaürk Kültür Merkezi Yay.
• Kalafat, Y. (2005). Balkanlardan Uluğ Türkistan’a Türk Halk İnançları II.Ankara: Babil Yayıncılık.
• Malinowski, B. (2000). Büyü, Bilim ve Din (2. baskı). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Oğuz, Öcal (1994). Yozgat’ta Halk Şairliğinin Dünü ve Bugünü. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Öğüt-Eker, G. (2006). “Gelenek Haline Gelen Modernite Bağlamında Mit ve Medya”. Mitten Meddaha Türk Halk Anlatıları Uluslararası Sempozyum Bildirileri. Yayına Hazırlayan: M. Öcal Oğuz, Tuba Saltık Özkan. Ankara: Gazi Üniversitesi THBMER Yayını.
• Örnek, S. V. (2000). Türk Halkbilimi (2. Baskı). Ankara: Kültür Bakanlığı.