MODERN ANLATIDA GELENEĞİN İZLERİ VE “BİN BEYAZ TURNA”

Yıl 2016, Cilt: 22 Sayı: 88, 23 - 38, 01.11.2016

Tülin Arseven

Öz

Kültür, toplumların tarihsel ve toplumsal gelişme süreçleri içinde yarattıkları maddi ve

manevi değerler ile bunları yaratmada ve gelecek kuşaklara aktarmada kullanılan araçların

bütünü olarak tanımlanmaktadır. Gelenek ise kültürün önemli yapı taşlarından biridir. Maddi

olmayan ve kuşaktan kuşağa aktarılan kültür öğeleri şeklinde tanımlanabilen gelenek, aslında dar

anlamıyla bir toplumun belli konulardaki görüşleridir ve toplumsal yaşamın düzenlenmesinde

rol oynar. Genellikle aile, hukuk ve din gibi toplumsal kurumlar üzerinde etkilidir. Ancak

zaman zaman bilim ve sanat üzerinde de etkili olmaktadır. Geleneğe ait kimi öğeler geçmişten

günümüze uzanır, farklı kültürlerde farklı biçimde yaşar ya da modern anlatıya damgasını

vurur. Kimi zaman da geleneksel olan ile modern olanın çatıştığı görülür. Geleneksel öğelerin

modern dünyanın baş döndüren hızı içerisinde yeni durumlara büyük bir uyumla varlığını

sürdürdüğü de bilenen bir gerçektir. Bu çalışmada halk kültürünün bir parçası, sözlü geleneğin

küçük bir öğesi olan turna motifinin Batıdan Doğuya ve geleneksel olandan modern anlatıya

yansımasının sonuçları, bir edebî metin üzerinden irdelenmeye çalışılacaktır. Öncelikle Batı

ve Doğu kültürlerinde genelinde kuş, özelinde ise turna ve buna dair inanmalara kısaca

değinilecektir. Ardından Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Japon yazar Yasunari Kavabata’nın Bin

Beyaz Turna adlı romanında, geleneğin izleri aranacaktır. Geleneksel kültürün bir öğesinin

modern anlatının kurgusu içinde yorumlanış biçimi ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

turna, Japon edebiyatı, Yasunari Kavabata

Kaynakça

• Akalın, L. S. (1993). Türk Folklorunda Kuşlar. Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini
• Alangu, T. (1993). Türkiye Folkloru Elkitabı. İstanbul: Adam Yayıncılık Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları
• Arcan, E. http://dipnotkitap.net/OYKU_ve_NOVELLA/Bin-Beyaz (29.02.2016)
• Ergun, M. (1997). Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi (I. Cilt İnceleme). Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları: 690
• Esin, E. (2006). Türklerde Maddi Kültürün Oluşumu. İstanbul: Kabalcı Yay.
• Güvenç, B. (1983). Japon Kültürü (Gözden Geçirilmiş 2. Baskı). Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Hunter, J. E. (2002). Modern Japonya’nın Doğuşu 1853’ten Günümüze. Çev.: Müfit Günay. İstanbul: İmge Kitabevi.
• Kato, S. (2012). Japon Edebiyatı Tarihi. Çev.: Oğuz Baykara. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Kavabata, Y. (2005). Bin Beyaz Turna. Almancadan çeviren: Ahmed Arpad. İstanbul: Doğan Kitap.
• Özdemir, A. Z. (1994). Öyküleriyle Ağıtlar. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Roux, J. P. (1999). Altay Türklerinde Ölüm. İstanbul: Kabalcı.
• Samizâde Süreyya (2001). Day Nippon Büyük Japonya. Hazırlayan: Ali Ergun Çınar. İstanbul: Kitabevi.
• Saraçoğlu, A. (1999). Ercişli Emrah. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Türkçe Sözlük. (1988). Ankara: TDK
• http://forum.travian.com.tr/showthread.php?t=40642 (20.03.2016)
• http://shkolazhizni.ru/culture/articles/34780/ (30.03.2016)
• http://mycalend.ru/c/h/312/ (28.03.2016)
• http://www.ruthenia.ru/folklore/thompson/ (31.03.2016)
• https://www.japonca.com.tr/origaminin-tarihinden-turna-kusu-hikayesi-ve-yapilisi/ (29.02.2016)