Kadın Kahramanın Yolculuğu: Hasanboğuldu Hikâyesi Örneği

Yıl 2018, Cilt: 24 Sayı: 96, 13 - 28, 06.11.2018

Aynur Naz Koçak Yasemin Usta Demirlikan

https://doi.org/10.22559/folklor.406

Öz

Çalışmanın konusu olan Hasanboğuldu hikâyesi, Kaz Dağı Türkmen köylülerinin1

söylencelerinde yer alan ve kökleri İran’a kadar uzanan bir İslami

halk anlatısı üzerine temellendirilmiştir. Kaz Dağı’nın en ünlü anlatısı olan

Sarıkız efsanesi, Kaz Dağı çevresindeki sözlü edebiyatta hâlen nefes almaktadır.

Çalışmamızda incelediğimiz eş metinde (varyantta), toplum tarafından

küçültücü baskıya maruz kalan kızın konu olduğu efsane, Sabahattin Ali’nin

Yeni Dünya isimli eserinde Hasanboğuldu hikâyesiyle karşımıza çıkar. Hikâye

anlatıcısının maceraya çağırılışını kabul etmesinin ardından kendisine yardımcı

yol arkadaşı görevi verilen Yüksekoba kızı olan Hacer, anlatıcıyı efsanenin

geçtiği coğrafyaya taşır. Hem Sarkız efsanesi hem de Hasanboğuldu hikâyesi

aynı yol üzerinde seyretmektedir. Her iki kadına tutulan eril karakterlerin duygusal

dışavurumlarını konu edinen hikâyede anlatılan efsane, hikâyeden daha ağır basmaktadır. Bu nedenle Sabahattin Ali’nin Hasanboğuldu hikâyesinde

anlattığı şekliyle aslında Sarıkız efsanesini incelemekteyiz. Efsanedeki kadın

kahraman olan Emine’nin yaşantılarının örüntüsü onun bütünsellik arayışıyla

dokunmuştur ve bu örüntü Joseph Campbell’in kahramanın yolculuğu şemasının

dişil formu olarak kabul gören ve öğrencisi Maureen Murdock tarafından

oluşturulmuş olan ‘Kadın Kahramanın Yolculuğu’ aşamalarıyla örtüşmektedir.

Yolculuğun aşamalarıyla incelenecek olan metinin sembolik alt anlamlarına da

değinilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sabahattin Ali, Hasanboğuldu, kadın kahraman, bakire arketipi

Kaynakça

• Ball, J. C. (1996). The semi-detached metropolis: Hanif Kureishi’s London. Ariel: A Review of International English Literature. 27.4, 7-27.
• Çelikel, M. (2011). Sömürgecilik sonrası İngiliz romanında kültür ve kimlik. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Gilroy, P. (2006). Postcolonial melancholia, New York: Columbia University.
• Kureishi, H. (1990). The Buddha of Suburbia. London: Faber and Faber.
• Kureishi, H. (2011). “The Rainbow Sign” collected essays. London: Faber and Faber, 2011. 3-34.
• Mcleod, J. (2007). Beginning postcolonialism. Manchester: Manchester University.
• Moore-Gilbert, B. (2001). Hanif Kureishi. Manchester: Manchester University.
• Moss, L. (2003). The politics of everyday hybridity: Zadie Smith’s White Teeth. Wasafiri. 39, 11-17.
• Nasta, S. (2002). Home truths: Fictions of the south Asian diaspora in Britain. Houndmills, Basingstoke, Hampshire: Palgrave.
• Özsaraç, H. (2014). Siyahi İngiliz bildungs roman: Hanif Kureishi’nin The Buddha of Suburbia, Andrea Levy’nin Fruit of the lemon ve Diran Adebayo’nun some kind of black romanlarında diaspora kimlikleri. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Ranasinha, R. (2002). Hanif Kureishi. Tavistock: Northcote house in association with the British Council. Said, E. W. (2003). Orientalism. London: Penguin. Smith, Z. (2000). White teeth. London: Hamilton.