Pınar Kür ve Roman Kişilerinin Erginlenme Sürecinde Paris: Jung’un ‘Yeniden Doğuş’ Arketipine Göre Bir Analiz

Yıl 2019, Cilt: 25 Sayı: 97, 153 - 166, 11.02.2019

Çiçek Demirtaş Önder

Öz

Edebi açıdan Türk yazınının önemli isimlerinden Pınar Kür’ü ve romanlarını;
psikodinamik açıdan ise Jung’un öne sürdüğü arketip kavramını temel alan bu
çalışma, Kür’ün romanlarında önemli yer tutan Paris için yapılan ilk disiplinler
arası analizdir. Yapılan analizde, Pınar Kür’ün romanlarında Paris’e yer vermesine getirilen “aydın kesimin Batı özentisi” gibi olumsuz eleştirilere karşın;
durumun, yazarın bilinçaltında gerçekleşmiş “yeniden doğuş”un doğal sonucu
olduğu gerçeğini ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Ayrıca yazarın roman kişileri
bazında tekrar eden Paris etkili “yeniden doğuş” arketipi örneklerinin analizi
de çalışmanın kapsamına dâhil edilmiştir. Nitel verilere dayalı olan çalışma,
yazarın yaratım aşamasına dönük psikanalitik eleştiri yöntemiyle gerçekleştirilen bir analizdir. Psikanalitik eleştiriye katkıda bulunan Jung’un, “ortak
(kolektif) bilinçdışı”nın bir unsuru olarak belirttiği “yeniden doğuş” arketipi kuramsal çerçevenin özünü oluşturmaktadır. Literatürel kaynaklar taranarak
kuramsal çerçeveye somutluk kazandırılmasının ardından Pınar Kür’ün telif
romanları bu çerçeveden analiz edilmiştir. Analiz sonucu elde edilen verilerden hareketle, Pınar Kür’ün yaratım aşamasına etki eden yaşamında ve yaratım ürünü olan romanlarda “yeniden doğuş”un izi sürülmüştür

Anahtar Kelimeler

Pınar Kür, yeniden doğuş, Paris, arketip

Kaynakça

• Campbell, J. (2017). Kahramanın sonsuz yolculuğu. İstanbul: İthaki.
• Cebeci, O. (2015). Psikanalitik edebiyat kuramı. İstanbul: İthaki.
• Craib, I. (2011). Psikanaliz nedir. (çev. A.Kılıçlıoğlu). İstanbul: Say.
• Eliade, M. (2015). Doğuş ve yeniden doğuş: insan kültürlerinde erginlemenin dini anlamları. İstanbul: Kabalcı.
• Fordham, F. (2011). Jung psikolojisinin ana hatları. Ankara: Say.
• Jung, C. G. (1997). Analitik psikoloji. (çev. E. Gürol) . İstanbul: Payel.
• Jung, C. G. (2015). Dört arketip. (çev. Z. A. Yılmazer). İstanbul: Metis.
• Kür, P. (2013). Yarın yarın. İstanbul: Everest.
• Kür, P. (2016). Sadık bey. İstanbul: Can.
• Kür, P. (2017). Küçük oyuncu. İstanbul: Can.
• Kür, P. (2017). Bitmeyen aşk. İstanbul: Can.
• Kür, P. (2017). Bir cinayet romanı. İstanbul: Can.
• Kür, P. (2017). Sonuncu sonbahar. İstanbul: Can
• Kür, P. (2017). Cinayet fakültesi. İstanbul: Can. Kür, P. (2017). Asılacak kadın. İstanbul: Can.
• Söğüt, M. (Söyleşi). (2016). Aşkın sonu cinayettir: Pınar Kür’le hayat ve edebiyat. İstanbul: Can.
• Stevens, A. (2014). Jung. (çev. N. Örge) . Ankara: Dost.
• Walters, M. ( 2009). Feminizm. ( çev. H. Gür). Ankara: Dost.
• Tez
• Barış, B. (2017). Leylâ Erbil ve Pınar Kür’ün eserlerinde ataerkinin ifşası Feminist psikanalitik bir okuma. (M. S. thesis). EgeÜniversitesi.
• Çin, N. (2010). Pınar Kür’ün romanlarında ve öykülerinde kadın problemleri. (M.S. thesis). Selçuk Üniversitesi.
• Kurt, E. (2013). Muhyiddin İbn Arabi ile İmam Rabbani’nin varlık anlayışlarının karşılaştırılması. (M.S. thesis). Erciyes Üniversitesi.
• Toktanış, E. (2010). Pınar Kür’ün romanları üzerine bir inceleme. (M.S. thesis). Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Makale
• Gürses, İ. (2007). Jung’cu arketip teorisi bağlamında tasavvufî öykülerin değerlendirilmesi: Sîmurg Örneği. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi , 16 (1), 77-96
• Karabulut, M. (2015). Arketipsel bakış açısıyla edip cansever’in şiirlerinin incelenmesi. Siirt Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi SUSBID , 1-18 (4).
• Öztekin, A. (2011). İbn Arabî’nin “Âyân-ı Sâbite”si ile Jung’un “Arketipler”i üzerine bir değerlendirme. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi , 52 (1), 293-303.