Hollandalı Göçmen Yazar Murat Işık’tan Bir Göç ve Kültürlenme Romanı: Verloren Grond (Kayıp Toprak)

Yıl 2020, Cilt: 26 Sayı: 102, 393 - 408, 03.05.2020

Nazlı Gündüz

https://doi.org/10.22559/folklor.1097

Öz

Eski çağlardan günümüze açlık, kuraklık, husumet ya da daha iyi eğitim arayı-
şı insanın yaşadığı toprakları bırakıp aynı topraklarda başka yerlere veya başka
memleketlere gitmesine neden olmuştur ve halen de olmaktadır. Bu tür olaylar,
kaçınılmaz olarak kültür olgusunu ön plana çıkarır. Göç olgusu birçok yazar tara-
fından ele alınmış ve eserlerinin ana teması yapılmıştır. Bu makalede, küçük yaşta
göçe tanıklık etmiş olan Zaza/Alevi asıllı Hollandalı yazar Murat Işık’ın kaleme
aldığı ve ailesinin gerçek yaşam öyküsünden izler taşıyan Verloren Grond (Kayıp
Toprak) romanında iç göç etmenlerini ne şekilde ele aldığı incelenmiştir. Eserde
bir köyden başka bir köye ve oradan da büyük şehre göç eden Uslu ailesinin önce
zorunlu, sonra gönüllü göç edişi, aile bireylerinin duygu, düşünce, umut ve hayal
kırıklıkları eşliğinde gündeme getirilir. Eser, göç kuramı itme-çekme modeli ve göç
üzerine oluşturulan birtakım itici ve çekici etmenler aracılığı ile irdelenir. Bireyler
yaşadıkları yerlerden belirli itici nedenlerden dolayı ayrılarak kendilerini çekici
etmenlerin beklediğini düşündükleri yerlere giderler. Eserde en önemli itici etmen
aile reisinin bacağının kesilmesi ve buna karşılık ailenin ekonomik kurtuluşu için
çekici etmen teşkil eden kendi köyünde bulunan babadan kalma tarladır. Toprak
olgusu insanoğlu için önemlidir çünkü ata mirasıdır, aidiyeti, kimliği ve özgürlüğü
ifade eder. İkinci önemli itici etmen deprem ise çekici etmen olarak büyük şehre
gitme fikrini doğurur. Göçlerin ardından farklı sosyal, kültürel ve psikolojik uyum
sorunları yaşayan aile bireyleri kültürlenme süreciyle karşı karşıya kalır. Göç olgu-
su Uslu ailesi için ekonomik, kültürel ve toplumsal açıdan önem taşır ve neticesin-
de her bir birey için olumlu ve olumsuz sonuçlar doğurur.

Anahtar Kelimeler

iç göç, toprak, edebiyat ve göç

Kaynakça

• Ataseven, F. (2015). Türkiye’den Avrupa’ya göç ve göçmenlerin ürettikleri metinler. [Migration from Turkey into Europe and texts produced by migrants], Göç Dergisi, Transnational London, UK, S. 2(1), ss. 59 - 68, May.
• Boyacı, İ. (2010), Pazarkaya örneğinde göçmen Türk aydınının kimlik problemi ve bu problemin çözü- mü. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic; 5(2): 878-896.
• Er, A. (2015). İtici ve çekici faktörler bağlamında iç göç: Gaye Hiçyılmaz’dan fırtınaya karşı. Göç Dergisi, S. 2(1), ss. 43-58.
• Gürsoy, Ş. (2007). Küreselleşme ulus-devlet ve din. Dini Araştırmalar, S. 17 (2978211; 308).
• Güvenç, B. (2019). Kültürün abc’si. İstanbul: Yapı Kredi.
• Hofstede, G. (2015). Allemaal andersdenkenden, omgaan met cultuurverschillen. Amsterdam/Antwer- pen: Business Contact.
• Işık, M. (2012). Verloren grond. Amsterdam: Ambo/Anthos. Işık, M. (2014). Kayıp toprak. G. Özlen (Çev.). İstanbul: Koton.
• Elektronik kaynaklar
• Becker, S. (2018, Mei 7). Murat Isik wint de Librisprijs 2018. Trouw. Retrieved from https://www. trouw.nl/cultuur-media/murat-isik-wint-de-librisprijs-2018~be3034a8/?referer=https%3A%2F%2 Fwww.google.com%2F.
• Es, M., Ateş. H. (2010). Kent yönetimi, kentlileşme ve göç: Sorunlar ve çözüm önerileri. Journal of Social Policy Conferences, S. (48). Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusskd/ issue/890/9892.
• Berry, W. J. (1997) Immigration, acculturation, and adaptation. Applied Psychology: An International Review, 46, (1), 5-68. doi.org/10.1111/j.1464-0597.1997.tb01087.x.
• Köy Kanunu. (1924, 7 Nisan). Resmi Gazete (S.68) Erişim adresi: http://www.mevzuat.gov.tr/ MevzuatMetin/1.3.442.pdf
• Muhtar. (1 Ekim, 2019). Türk Dil Kurumu güncel Türkçe sözlük içinde. Erişim adresi: http://tdk.gov. tr/?option=com_gts.
• Lee, E. S. (1966). A theory of migration. Demography, S. 3(1), ss. 47-57. Retrieved from http://www. jstor.org/stable/2060063.
• İslamoğlu, E , Yıldırımalp, S , Benli, A . (2014). Türkiye’de tersine göç ve tersine göçü teşvik eden uygulamalar: İstanbul İli Örneği. Sakarya İktisat Dergisi, S. 3 (1), ss. 68-93. İndirlme: https:// dergipark.org.tr/en/pub/sid/issue/30095/324728.
• Parmando 24 Culture. (2015, May 24). Murat Isik: Verloren grond. Retrieved from: https://www. youtube.com/watch?v=MZkHRK3xjic
• Piché V. (2013). Contemporary migration theories as reflected in their founding texts (trans. Catriona Dutreuilh) Population 1, (68). DOI: 10.3917/popu.1301.0153. Retrieved from: https://www.cairn- int.info/article-E_POPU_1301_0153--contemporary-migration-theories-as-refle.htm.
• Tarihte Bugün. (1 Ekim, 2019). 19 Ağustos 1966 - Erzurum Muş Bingöl Varto depremi. https://www. tarihtebugun.org/16619-19-agustos-1966_erzurum_mus_bingol_varto_depremi.html
• Türk Medeni Kanunu. (2001, 8 Aralık). Resmi Gazete (S. 24607). Erişim adresi: https://www.mevzuat. gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4721.pdf.
• Vuijsje, R. (2018, April 30). . Murat Isik: Op School Noemden ze me Schoonmaker; dat werd mijn naam. Volkskrant. https://www.volkskrant.nl/mensen/schrijver-murat-isik-op-school- noemden-ze-me-schoonmaker-dat-werd-mijn-naam~b3f6db4f/?referer=https%3A%2F%2Fwww. google.com%2F30 .
• Wiegman, M. (2018, June 16). Schrijver Murat Isik: Niemand zal mij meer onderschatten .Het Parool.https://www.parool.nl/kunst-media/schrijver-murat-isik-niemand-zal-mij-meer- onderschatten~b121c6dc/
• Yılmaz, C. (2011). Türkiye’de kırdan kente göç sürecinde etkili olan faktörlerden biri; evlilik yoluyla göç. Doğu Coğrafya Dergisi, S. 14 (21), ss. 221-232. İndirilme: https://dergipark.org.tr/en/pub/ ataunidcd/issue/2436/31184.
• Yazıcı, M. (2015). Aleviliğe etnik yaklaşımlar: Zazalar - Alevilik ilişkisi II. Uluslararası Zaza Tarihi ve Kültürü Sempozyumu gec3a7mic59ften-gc3bcnc3bcmc3bcze-alevilik-sempozyumu-2-cilt.pdf: 408-425.