Ötekinin ötekisini anlatan roman: O/Hakkâri’de Bir Mevsim

Year 2020, Volume: 26 Issue: 103, 451 - 462, 01.08.2020

Hanife Nâlân Genç

https://doi.org/10.22559/folklor.1215

Abstract

Küçürek öykü ve varoluşçu felsefenin önemli temsilcilerinden biri olan Ferit Edgü, pek çok yazınsal türde yapıt vermiş bir yazar, şair ve sanatçıdır. Yazınsal kariyerinden önce ilgi duyduğu resim, seramik ve buna koşut olarak aldığı sanat eğitimi onu ve yazınsal yaşamını farklı yönde etkilemiş, bir anlamda yön vermiştir. Fransa’da Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümünde okumuş ve 1964 yılında yurda dönmüştür. Askerlik görevini yerine getirmek üzere Hakkâri’nin Pirkanis Köyü’ne giden yazar, burada yaşamının en büyük değişimini geçirir. Bu küçük köyde yaşayıp gördükleri ona büyük bir deneyim olarak geri döner. Burada tanık olduğu ve yaşadığı olaylar gerek özel gerekse yazınsal yaşamına esin kaynağı olmakla kalmaz, düşünce sisteminin tüm dengelerini değiştirir. Hakkâri yazarın gerek özel gerekse yazınsal yaşamında tam anlamıyla bir değişim noktasıdır. Bu kent biçemine yeni bir bakış açısı katar. Odağına bireyi alan yazar onun varoluş sorununu uyumsuzluk boyutuyla birleştirerek farklı bir anlayışla anlatır. Bu açıdan bu çalışmanın öncelikli amacı yazarın Hakkâri ile kurduğu bağın derin anlamını onun söylemedikleri, anlatmadıklarından hareketle açımlamaktır. Yalnızca O/Hakkâri’de Bir Mevsim isimli roman ele alındığında dahi yapıta isim veren, ona esin kaynağı olan bu kentin yazarın dünyasında çok derin ve kalıcı izler bırakmış olduğu açıkça görülür. Roman Edgü’nün Hakkâri öncesi ve sonrası yapıtlarının ne denli değişim gösterdiğinin en güzel örneğidir. Özellikle imgelerle güçlendirilmiş anlatı yapısı, biçem, bakış açısı izleksel bakımından roman bir mihenk taşıdır. Yazarın yalnızca kendini değil yazınsal yönünü yeniden yarattığı bu kentin etkileri betimsel içerik analiz yöntemi ile açıklanmaya çalışılmıştır. Bununla yazarı Varoluşculuk ve küçürek öykü türüne yakınlaştıran temel etkenin bu kent olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu çalışmayla Edgü’nün yalnızca özel yaşamının değil yazınsal kariyerinin Hakkâri öncesi ve sonrası olarak ayrıldığı bulgulanmıştır. Zira Hakkâri öncesi dönemde kaleme aldığı yapıtların ile sonrasındakiler arasında konu ve biçem yönünden oldukça çarpıcı farklılıklar vardır. O/Hakkâri’de Bir Mevsim onun düşünce evrenine yeni bir bakış açısı katmıştır. Bu saptamaya yazarın özyaşamöyküsüyle roman arasında kurulan bağla ulaşılmıştır.

Keywords

Hakkâri, öteki, kent, Ferit Edgü

References

• Dündar, L. B. (2018). Paris’ten Pirkanis’e: Bir direniş biçimi olarak yazmak eylemi. Notos Öykü 69 - Ferit Edgü: Nisan-Mayıs.
• Edgü, F. (2006). Hakkâri’de bir mevsim, İstanbul, Sel.
• Korkmaz, R. (2005). Yurtsuzluk itkisi ve anayurt oteli. İlmi Araştırmalar, S. 20, 139-148.
• Korkmaz R. ve Deveci M. (2011). Türk edebiyatında yeni bir tür: Küçürek öykü, Ankara, Grafiker.
• Kurt, M. (2011). Modernizm ve gerçeküstücülük bağlamında Sait Faik’in son hikâyeleri, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature And History of Turkish Or Turkic, Volume 6/3, Summer, 1463-1475.
• Parıltı, A. (12/10/2007) Yaralı gövde, yaralı yurt ve yaralı zaman. Radikal Kitap.
• Şahin, V. (2014). Ferit Edgü’nün “Yolcu” adlı küçürek öyküsünde yurtsuzluk itkisi. ASOS Journal (The Journal of Academic Social Science), 2 (2), 234-242.
• Şen, D. (2016). Ferit Edgü’den Hakkâri’nin bugünü: Ortak umudu yitirmiş gibiyiz. Cumhuriyet Gazetesi.
• Uzun, A. (2014). 1950 Sonrası toplumsal olayların sanata yansıması. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Resim Anasanat Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Yalçın, M. (2018). Gerçek acemilikleri ustalıklara yeğlemek. Notos Öykü 69 - Ferit Edgü: Nisan-Mayıs.