Corona ve Paul Celan Ya da Aşk ve Pandemi

Yıl 2020, Cilt: 26 Sayı: 103, 527 - 544, 01.08.2020

Funda Kızıler Emer

https://doi.org/10.22559/folklor.1325

Öz

2020 yılı tarih sayfalarında daha şimdiden, Corona virüs salgınının dünyanın her yerinde milyonlarca can aldığı bir pandemi yılı olarak yer edinmiştir. Bu yıl aynı zamanda savaş sonrası Avusturya liriğinin tanınmış şairlerinden biri olan Paul Celan’ın (1920-1970) ölümünün de 50. yılına denk gelir. İlginçtir ki Celan, bundan yetmiş iki yıl önce yazdığı bir şiirine “Corona” adını vermiştir. 1948 yılı dünya tarihinde II. Dünya Savaşı’nın bitiminden üç yıl sonrasına karşılık gelir. Celan’ın kişisel tarihindeyse, ebeveynlerini kurban verdiği Nazi ölüm kampından kurtulduktan sonra, Czernowitz’e, Bükreş’e ve ardından Viyana’ya göç ettiği zorlu yıllara rastlar. Celan’ın burada Viyana yazın çevresinde kurduğu dostluklar, özellikle de Avusturyalı şair Ingeborg Bachmann’la (1926-1973) tanışması yaşamında bir dönüm noktası oluşturur. İki büyük şair tutkulu bir aşk yaşar. Celan’ın bu şiiri, 1948’de yaşanan bu aşktan izler taşır. Bu çalışmanın temel amacı; Celan’ın bu şiirini analiz etmek ve aynı zamanda günümüzde milyonlarca insanın ölümüne neden olan pandemik virüsün adı olarak tanınan Corona ile Celan’ın aynı başlıklı şiiri arasında bir ilişki olup olmadığını araştırmaktır. Bu şekilde hem 2020’de ölümünün 50. yılına girdiğimiz usta şairin şiirlerine, hem de tüm insanlığı tehdit eden Corona virüs salgınına dikkat çekmek hedeflenmiştir. Bu çalışmada “yakın okuma” yöntemini, tarihsel pozitivist, biyografik eleştiri yöntemlerini ve yorumbilgisini içeren eklektik bir yöntem kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Celan, Avusturya yazını, aşk, pandemi, holocoust

Kaynakça

• Bachmann, I. (2003). Saemtliche Gedichte, München-Zürich: Piper Verlag.
• Bazarkaya, O. K. (2018). Ingeborg Bachmanns Die gestundete Zeit im Lichte von Paul Celans Todesfuge und Corona. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Nisan 2018 22 (Özel Sayı), 437-455.
• Boccacio, G. (2018). Decameron, çev. Rekin Teksoy, İstanbul: İnkılap.
• Camus, A. (1985). Veba. Çev. Nihal Önol. İstanbul: Altın Kitaplar.
• Celan, P. (1983). Corona (Mohn und Gedächtnis), Gesammelte Werke in fünf Bänden, Gedichte I., Beda Alleman, Stefan Reichert (Hrsg.v.)., Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag, S. 37.
• Celan, P. (1998). Bütün Şiirlerinden Seçmeler. Çev. Ahmet Cemal. İstanbul: Kavram Yay. Celan, P. (2005). Neredeyse Yaşayacaktın. Çev. Oruç Aruoba. İstanbul: Dünya.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma.
• “Corona, Celan und die Bachmann”, https://www.wienerzeitung.at/nachrichten/kultur/literatur/2057366-Corona-Celan-und-die-Bachmann.html (Erişim Tarihi: 14.04.2020, 16:30).
• “Corona-Lexikon: Das Wort, das seine Unschuld verlor”, https://www.sueddeutsche.de/kultur/corona-andere-bedeutung-1.4853423 (Erişim Tarihi: 24.03.2020, 22: 13).
• Denker, A.C. &Davran, B. (1947). Büyük Lügat. Grosses Deutsch-Türkisches Wörterbuch, Cilt: II, Bd. II (E-M), İstanbul: Kanaat.
• Das Moderne Hand-Lexikon. Wissen von A-Z. (1978). Stuttgart. Hamburg. München: Knaur Verlag.
• Emer Kızıler, F. (2014). Duino Ağıtları (Rainer M. Rilke) ile Bir Meleğin Yakarışı/ Dualar (Hertha Kraeftner) Adlı Yapıtlarda Melek İmgesi. Konya: Çizgi.
• Fischer, M. (2020). Neunzig Jahre „Corona“. Zum Jubiläum einer Zeitschrift in dunklen Zeiten”, (08.05.2020), https://adz.ro/artikel/artikel/neunzig-jahre-corona (Erişim Tarihi: 09.05.2020, 00: 20: 38).
• Güntekin, R. N. (2010). Salgın & Madalyonun Ters Tarafı, İstanbul: İnkılap.
• Hiebel, H. (2006). Hermetische Lyrik: Paul Celan, Das Spektrum der modernen Poesie: Interpretationen deutschsprachiger Lyrik um 1900-2000 im internationalen Kontext der Moderne, Teil II: 1945-2000. (s. 255- 307). Würzburg: Königshausen&Neumann.
• https://tr.euronews.com/2020/05/14/dso-ye-gore-covid-19-bir-epidemik-peki-pandemik-ile-epidemik-arasindaki-fark-ne (Erişim Tarihi: 12.05.2020, 04: 30: 24).
• https://www.duden.de/rechtschreibung/Korona_Strahlenkranz_Gruppe (Erişim Tarihi: 05.05.2020, 17: 02: 43).
• https://www.duden.de/rechtschreibung/Coronavirus (Erişim Tarihi: 06.05.2020, 10: 59: 50).
• https://www.duden.de/rechtschreibung/Covid_19 (Erişim Tarihi: 31.03.2020, 00: 20: 00).
• Kızıler, F. (2006). Moderniteden Postmoderniteye Kavramsal Bir Yolculuk. Patrick Süskind’in Parfüm Adlı Romanında Postmodernist Açılımlar. Erzurum: Salkımsöğüt.
• Kimmerle, H. (2014). Kültürlerarası Felsefe Açısından Hegel. Çev. Alper T. Çırakoğlu, İstanbul: Gündoğan.
• Mann, T. (1993). Der Tod in Venedig und Andere Erzaehlungen, Frankfurt am Main: Fischer Verlag.
• Maren-Grisebach, M. (1972). Methoden der Literaturwissenschaft. München: Francke Verlag.
• Marquez, G. G. (2019). Kolera Günlerinde Aşk, çev. Şadan Karadeniz, İstanbul: Can.
• Moran, B. (1994). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: Cem.
• Rilke, R. M. (1993). Duino Ağıtları. Çev. Can Alkor, İstanbul: İyi Şeyler.
• Rilke, R. M. (1973). Buch der Bilder, Frankfurt am Main: Insel Verlag.
• Rychlo, P. (2012). Sie Sagten Helles und Dunkles. Paul Celan und Ingeborg Bachmann als Liebespaar, Der literarische Zaunkönig. Nr. 1/ 2012, 10-16.
• Sauer, B. (2020). “Corona“ – von Paul Celan” https://www.rainews.it/tgr/tagesschau/articoli/2020/04/tag-paul-celan-lyrik-corona-bene-sauer-petr-20042020-252e703d-5ad4-4af9-acca-23db12dd64b3.html
• Schimmel, A. (1998). Sayıların Gizemi. Çev. M. Küpüşoğlu, İstanbul: Kabalcı.
• Schnitzler, A. (1992). Das Sterben. Erzaehlungen. Frankfurt am Main: Fischer Verlag
• Sommerfeld, B. (2014). "Wenn ich die Karrenspur fräße ..." - Zur Artikulation von Gefühlen in meineidiger Sprache in einigen Gedichten Paul Celans, (s. 141-167). Bonn: Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen.
• Sparr, T. (1997). Metaphorische Gedankenstriche zwischen Ingeborg Bachmann und Paul Celan, Poetische Korrespondenzen. Vierzehn Beitraege. Bernhard, Böschenstein& Sigrid, Weigel. (s. 176-188). Frankfurt a. Main: Suhrkamp Verlag.
• Sparr, T. (2012). Paul Celan, Metzler Lexikon der deutsch-jüdischen Literatur, Andreas B. Kilcher (Hrsg.v.). (s. 104-107). Stuttgart. Weimar: J.B.Metzler Verlag.
• Sparr, T. (2020). Todesfuge. Biographie eines Gedichts. Stuttgart: Deutsche Verlags-Anstalt.
• Şeker, M.& Özer, A. &Tosun, Z. &Korkut, C. &Doğrul, M. (2020). Covid-19 Pandemi Değerlendirme Raporu. (TÜBA Raporları No: 34). Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
• Todorov, T. (2001). Poetikaya Giriş, çev. Kaya Şahin, İstanbul: Metis.
• Toprak, M. (2016). Hermeneutik (Yorum Bilgisi) ve Edebiyat, İstanbul: Dergâh.
• Vuichard, D.&Widmer, A.&Krause, M. (2020): Eine Epidemie mit einer neuen Dimension. Ein neues Coronavirus breitet sich aus: machen wir es richtig?”, Swiss Med Forum. 2020: 20 (1112),175-177.
• Gönen, Y.&Şanbey, CZ. &Ülkü, V. (Haz.) (1993): Almanca-Türkçe Sözlük, 1. Cilt. Ankara: TDK.
• Wahrig. Deutsches Wörterbuch (1991). Gütersloh.München: Bertelsmann Lexikon Verlag.