Kültürlerarası Edebiyat Kuramı Bağlamında Taner Baybars Şiiri

Yıl 2020, Cilt: 26 Sayı: 104, 859 - 882, 01.11.2020

Mihrican Aylanç

https://doi.org/10.22559/folklor.1403

Öz

Batı dünyasında edebî ürünler ve şahsiyetlerin incelenmesinde oldukça sık kullanılmaya başlanan kültürlerarası edebiyat kuramı, Türkçede çok sınırlı tanıtım yazılarının dışında henüz ele alınmamıştır. Özellikle Avrupa’da 20. Yüzyılın ikinci
yarısından sonra başlayıp günümüze kadar hızla yoğunlaşan kültürler arasındaki
ilişki ve etkileşimler, edebiyat dünyasında da ilgi görmeye başlamıştır. Bu çalışmada ömrünün uzun yıllarını İngiltere’de ve bir süre de Fransa’da geçirmiş olan
Kıbrıslı Türk kökenli, şair Taner Baybars’ın şiirlerindeki kültürlerarası değişim ve
etkileşim unsurları, kültürlerarası iletişim sistematiği maddelerinden yararlanılarak ele alınmıştır. Metinsel içerik analizine gidilerek Taner Baybars’ın şiirlerinde
kültürlerarası etkileşim ve değişimin, şairin poetikasının temel unsurları olduğu
ortaya konulmuş; çok kültürlü ve çok dilli birikimin zengin verilerinden yararlanan şairin, yerli/ulusal odaklardan evrensel boyutlara ulaşmayı başardığı sonucuna
varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

kültürlerarası edebiyat, Taner Baybars, kültürel etkileşim

Kaynakça

• Abayhan, Y. (2015). Kültürlerarası ilişkiler. (Kültürlerarası psikoloji ortak kitabında), İstanbul: Nobel.
• Aktulum, K. (2018). Metinlerarasılık görüngüsünde gerçeklik ya da metnin göndergeselliği. Bilig. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 85: 233-256.
• Aylanç, M. (2011). Kıbrıs Türk romanında göç. İstanbul, TC Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı,Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Baybars, T. (1954). Mendilin ucundakiler. (Tilki ile Çobanaldatan içinde). Lefkoşa: Çardak
• Baybars, T. (1997). Seçme şiirler: 1947- 1997, İstanbul: Yapı Kredi Yay.
• Baybars, T. (1997). Uzak ülke: Bir Kıbrıs çocukluğu. B. Ö. Düzgören (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
• Baybars, T. (2007). Tilki ile çoban aldatan-Toplu şiirler (1951-2001). G. Korkmazel (Çev.) İstanbul: Yapı Kredi.
• Baybars, T. (2014). İspinozlar. Lefkoşa: Işık Kitabevi.
• Benedict, R. (1996). Krizantem ve kılıç-Japon kültür önekleri. İstanbul: İşbankası.
• Berdnikov, G.N. (1989). Istoria vsemirnoi literatury (A History of World Literature). Moscow: Nauka. Berry, J. W. (2015). Kültürlerası psikoloji-Araştırma ve uygulamalar. L. P. Tosun (Çev. Ed.) İstanbul: Nobel.
• Bozkurt, N. (2004). 20. yüzyıl düşünce akımları. İstanbul: Morpa Kültür.
• Burke, P. (2011). Kültürel melezlik. M. Topal (Çev.). İstanbul: Asur.
• Cengiz, S. (2014). İmparatorluktan ulus-devlete çokkültürlü kimliklerin ifade alanı: Kültürlerarası edebiyat. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6:50-57.
• Çakır, M .(2010). Kültürlerarası iletişimin bir yönü: Özün ötekileştirilerek yabancılaştırılması. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 1: 75-84.
• Demiryürek, M. (2016). İngiltere’de bir Kıbrıslı Türk yazar Taner Baybars ve çevirileri. XI. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı.
• Demiryürek, M. (2018a). Kıbrıs’tan Britanya’ya uzanan bir ada insanı: Taner Baybars. Kıbrıs Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, 1-2: 79-94.
• Demiryürek, M. (2018b). Taner Baybars-Osman Türkay-Talat Halman mektuplaşmaları bağlamında Türk Edebiyatı. III. Uluslararası KIBATEK Kıbrıs Türk Edebiyatı ve Edebiyatçıları Sempozyumu.
• Durisin, D. (1989). Theory of interliterary process. Bratislava: Obzor.
• Galik, M. (2000). Interliterariness as a concept in comparative literature. Comparative Literature and Culture. 4:1-7.
• Gelfand, M., L., M. Erez, and Z.Aycan, (2007). Cross-cultural organizational behavior. Annual Review of Psychology, 58: 479-514.
• Gallagher, S. E. and T. Savage (2013). Cross-cultural analysis in online community research: A literature review. Computers in Human Behavior, 29: 1028-1038.
• Holton, R. (2013). Küreselleşmenin kültürel sonuçları. K. Karaman (Çev.). Sosyoloji Konferansları Dergisi, 47: 59-75.
• Kartarı, A. (2001). Farklılıklarla yaşamak: Kültürlerarası iletişim, Ankara: Ürün.
• Kaya, E. (2017). Yaşamın sinir uçlarında Taner Baybars şiiri. Yeni Düzen Gazetesi, Lefkoşa.
• Matajc, V. (2009). Literariness as interliterariness, cosmopolitan ‘Author’ and ‘Interpreter’. Prımerjalna Knjızevnost , 32: 213-232.
• Mecklenburg N. (2008). Das mädchen aus der fremde-Germanistik als interkulturelle Literaturwissenschaft. Münih: Iudicium.
• Mignon, L. (2009). Ana metne taşınan dipnotlar-Türk edebiyatı ve kültürlerarasılık üzerine yazılar. İstanbul: İletişim.
• Roche, Jörg. (2001). Interkulturelle sprach didaktik: Eine Einführung. Tübingen: Günter Narr Verlag.
• Tidball, Derek (2018). Kutsallık; Tanrı’nın şaheserinin onarılması. U. Demirgil (Çev.). İstanbul: Haberci Basın.
• Ulusoy, H. Ö. (2017). Kültürlerarasılık, çokkültürlülük ve etnisite: Eskişehir’deki Çerkeslerin kültürlerarası iletişim pratikleri. Akdeniz İletişim Dergisi, 27: 165-181.
• Venera R. A., Gulfia R. Gainullinab, Oksana V. Shemshurenko (2016). The interliterary dialogues’ heuristic potential on the lessons of the Russian literature in the mulyiethnic environment. IFTE 2016: 2nd International Forum on Teacher Education.
• Von Zimmerman, C. (2006). Kulturthema migration und interkulturelles schreiben. Recherces Germaniques. ed. C. Maillard, Revue Annuelle, 3:7-25.
• Yaşın, M. (2005). Kıbrıs şiiri antolojisi. İstanbul: Adam.
• Yaşın, N. (2017). Taner Baybars’ın Babil kulesi. Yeni Düzen Gazetesi. Lefkoşa.
• Yıldız, T. (2014). Saussure’den Bakhtin’e dil-kültür ilişkisi: Tümü kapsayıcı olgu. İdil, 3.
• Wellek, R. (1963). The crisis of comparative literature. Concepts of criticism. Yale UP. 282-95
• Elektronik kaynaklar Kappler, M. (2009). Remembering a childhood in Cyprus: Taner Baybars’ “smellscape” and multiculturalism in his autobiography, plucked in a far-off land” in Turkish literature and cultural memory. Multiculturalism as a Literary Theme after 1980. (Editor: C. Dufft). https://core.ac.uk/download/ pdf/41126075.pdf. (erişim 09.08.2019).
• Karahasan, H. (2004 ). The politics of national identity and the idea of ‘home’ in Taner Baybars’ ‘Letter to homeland’ and Mahmoud Darwish’s ‘A gentle rain in a distant autumn’ and ‘ıdentity card”, www.researchgate.com/file:///C:/Users/CIU/Downloads/JCS2004-Paper%20(1).pdf (erişim 18.02.2019)