Kevork Terzibaşyan’ın Şarkın Mistik Şiirinden Numûne veya Fuzûlî Şerhi Adlı Eserinde Mustafa Kemal Paşa

Yıl 2020, Cilt: 26 Sayı: 104, 971 - 983, 01.11.2020

Yıldız Deveci Bozkuş

https://doi.org/10.22559/folklor.1229

Öz

Bu çalışmada Ermeni rahip Kevork V. Terzibaşyan’ın 1928 yılında kaleme almış
olduğu Şarkın Mistik Şiirinden Numûne veya Fuzûlî Şerhi adlı eseri incelenmektedir. Fuzuli’nin hayatı, eserleri ve onun felsefi dünyasının dünya edebiyatındaki
yerinin kapsamlı bir şekilde ele alındığı bu eser alanında ilk ve tek olma özelliği
taşımaktadır. Terzibaşyan’ın üç cilt olarak kaleme aldığı eserinin I. Cildinde yazarın “Selam Mustafa Kemal Paşa’ya” başlıklı bir bölüm de kaleme aldığı görülmektedir. Bu nedenle bu çalışmaya konu olan bu metin içerik açısından değerlendirilmektedir. Terzibaşyan’ın Batı Ermenice olarak kaleme alınmış olan söz konusu
eseri ne yazıkki henüz Türkçeye kazandırılmamıştır. Çalışmada ilk olarak genel
hatlarıyla Terzibaşyan’ın hayatı, söz konusu kitabın Türk dili ve edebiyatı açısından önemi üzerinde durulmuştur. Daha sonra Terzibaşyan’ın Fuzuli’nin hayatı ve
eserlerini kapsamlı bir şekilde ele almış olduğu bir eserde Mustafa Kemal Paşa
ile ilgili olarak hazırlanan bölümün içeriği değerlendirilmiştir. Bu bölümde rahip Terzibaşyan’ın kullandığı dil, üslüp ve sözcükler aracılığıyla gerek Osmanlı İmparatorluğu gerekse de Cumhuriyet dönemine bakış açısı anlaşılmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Türk edebiyatı, Kevork V. Terzibaşyan, Mustafa Kemal Paşa

Kaynakça

• Dilçin, C. (1991). Fuzûlî’nin bir gazelînîn şerhi ve yapısal yönden İncelenmesi. Türkoloji Dergisi. 9/1:43-98.
• Թէրզիպաշեան, Գ: Գ: (1928): Նմոյշ արեւելեան միստիկ բանաստեղծութեան կամ Ֆիւզուլի մեկնաբանուած : Ներածություն : Մասն առաջին : Գիրք առաջին (Հատոր Ա.) : Ֆիւզուլիի պատմականը, Կ. Պոլիս. Յ. Ասատուրեան, [Terzibaşyan, G. G. (1928). Nmuyş Arevelyan Mistik Banasteğtzut’yean Kam Fuzuli meknabanuatz: Neratzut’iun: Masn aracin: Girk’ Ar’acin (Hator A): Fuzuli Patmakanı. K.Polis: Y. Asaduryan].
• Թէրզիպաշեան, Գ: Գ: (1929): Նմոյշ արեւելեան միստիկ բանաստեղծութեան կամ Ֆիւզուլի մեկնաբանուած : Մասն առաջին : Ներածութիւն : Գիրք երկրորդ (Հատոր Բ) : Ֆիւզուլիի անդրազանցականը, Կ. Պոլիս. Յ. Ասատուրեան [Terzibaşyan, G. G. (1929). Nmuyş Arevelyan Mistik Banasteğtzut’yean Kam Fuzuli meknabanuatz: Masn Aracin: Neratzut’iun: Girk’ Yerkrord (Hator B): Fuzuli Andragakanı. K.Polis: Y. Asaduryan].
• Güler, Z. (2011). Fuzûlî’nin Divanına sosyal psikoloji açısından bir bakış (Ötekileştirilmiş Fuzûlî). Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7): 85-106.
• Hacizade, N. (1997). Türk edebî dili tarihinde Fuzûlî’nin yeri. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1/3: 121-127.
• Kelleci, A. (2019). Ankara-İstanbul arasında bir katolik aile: Aydınyanlar. Ankara Araştırmaları Dergisi,. 7(1):225-253.
• Önol Yaşar, İ. (2009). Kıbrıs Türk edebiyatında İtalyan şâiri Dante. Turkish Studies, 4/8:1933-1936.
• Şahin, E. (2007). Klâsik Türk edebiyatında Fuzûlî biyografileri. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 5(9): 507-534.
• Şamlıyan, S. (1937). Münakaşa çıkaran kitap: Şair Fuzuli ve Ermeni rahibi Terzibaşyan. Cumhuriyet Gazetesi. İstanbul.
• Tuğluk, A. (2018). İstanbul Şehir Üniversitesi, E-arşivinde yer alan Ali Nihad Tarlan Evrakı. HikmetAkademik Edebiyat Dergisi, Prof. Dr. Ali Nihad Tarlan Özel Sayısı, 4: 120 – 138.
• Elektronik kaynaklar Şahoğlu, F. (1968). Bir Katolik rahibin Fuzuli için yazdığı eser ilgi bekliyor: 2500 sayfayı bulan üç ciltlik bu eserin yayınlanması için çalışılıyor. İstanbul Şehir Üniv., Taha Toros Arşivi, E.T.: 03.01.2020, http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/43058/001522733006. pdf?sequence=1
• Şamlı, S. (2020). Münakaşa çıkaran kitab, Şair Fuzûlî ve Ermeni rahibi Terzibaşyan. Kişisel arşivlerde İstanbul belleği. Taha Toros Arşivi. (Erişim tarihi: 03.01.2020) http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/ xmlui/bitstream/handle/11498/6421/001580596010.pdf?sequence=1