Klasik Masalın Modern Masaldaki Tezahürü: Bilge Karasu’nun “Avından El Alan” Masalı

Yıl 2021, Cilt: 27 Sayı: 105, 1 - 13, 01.02.2021

Seval Şahin

https://doi.org/10.22559/folklor.1389

Öz

Fredric Jameson, “Büyülü Anlatılar: Tür Olarak Romans” başlıklı çalışmasında,
geleneksel bir anlatı formu olan romansın modern romanda nasıl farklı şekillerde
ortaya çıktığı ve dönüştüğü üzerinde durur. Burada öncelikle geleneksel anlatı türleriyle
ilgili çalışan Nortrop Frye, Vladimir Propp ve Lévi Strauss’un yaklaşımlarına
değinir. Ona göre bu üç eleştirmenin yaklaşımındaki ortak özellik anlatılarda
karakterleri dikkate almaları ve tanımlarını, türe dair özelikleri, karakter üzerinden
yapmalarıdır. Bu tarz yaklaşımlar karaktere yabancılaşmayı engellediği, karakterin
eylemlerini kavramsallaştırmadığı için sorunludur. Bu sebeple Jameson, incelemenin
karakterlerle değil onların ruh halleri, bu ruh hallerinin eylemlerle birleşmesindeki
durumlarla yapılmasını önerir.
Bu makalede Bilge Karasu’nun Göçmüş Kediler Bahçesi’nde yer alan ve “masal”
olarak adlandırdığı “Avından El Alan” masalı, Jameson’ın bu yönteminden yola
çıkarak ele alınmıştır. Karasu’nun masalında, klasik masala ait birçok unsur kendi
varlıklarını devam ettirirler. Fakat bu devam ettirmede masal, arkaik birçok anlatıya
göndermeler yapan bir çağrışım alanına dönüşür. Bu çağrışımlara dil, belirli

Anahtar Kelimeler

Bilge Karasu, Fredric Jameson, masal, hikâye

Kaynakça

• Akatlı, F. ve Sökmen M.G (1997). Bilge Karasu aramızda. İstanbul:, Metis.
• Boratav, P. N. (1973). 100 soruda Türk folkloru. Ankara: Gerçek.
• Boratav, P. N. (1969). 100 soruda Türk halk edebiyatı. Ankara: Gerçek.
• Durbilmez, B (2007). Kırım Türk halk anlatılarında sayı simgeciliği. Milli Folklor. 76: 177-190.
• İleri, C (2007). Yazının da yırtılıverdiği yer. İstanbul: Metis.
• Jameson, F (2008). Modernizm ideolojisi. İstanbul: Metis.
• Karasu, B. (1999). Göçmüş kediler bahçesi. İstanbul.
• Karasu, B. (2017). Susanlar. İstanbul: Metis.
• Şimşek, E (2019). Türk kültüründe yılan ve yılan kale (Ceyhan/Adana) anlatıları üzerine değerlendirmeler. AKRA Kültür ve Sanat Dergisi. 19, 13-33.
• Elektronik kaynaklar: Karakurt, D. Türk söylence sözlüğü. Erişim Tarihi: 10.06.2020.
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:TurkSoylenceSozlugu.pdf