Abstract
Alevi Bektaşi tarikatı içinde yetişmiş son postnişin olan Ali İlhami Dede hakkında
kaynaklarda çok az bilgi bulunmaktadır. Daha önce birkaç farklı kitapta rastlanan
şiirleri, torunu tarafından düzenlenerek 20. yüzyıl başlarında yaşadığı çevre başta
olmak üzere, dergâhının bulunduğu mekân ve tarihi gelişiminin de yer aldığı bir
divan olarak yayınlanmıştır.
Ali İlhami Dede’nin hayatı hakkında satır aralarında yer alan sınırlı bilgiler dışında,
eserde gördüğümüz şairin bağlı olduğu dergâhın 10. yüzyıldan itibaren piri ve
posta oturan dede ve babaların ad silsilesi oldukça önemlidir. Tarihî kaynaklarda
yer alan Battal Gazi’nin medfun bulunduğu yer, devamında Danişment Gazi ile
olan bağı, Selçuklu Hakanları ve Osmanlı Padişahlarının dergâhla olan bağları,
yaptırdıkları bakım ve onarımların ayrıntılı olarak anlatıldığı eserde, özellikle türbelerde
bulunan kitabelerin divana aktarılması Alevi Bektaşi silsilesinin çıkarılması
açısından da önemlidir.
Divan’da Ali İlhami Dede’ye ait 49 şiir yer almaktadır. Dört, beş ve altı mısralı
bu şiirlerin, hem aruz hem de hece ölçüsü ile yazılması, Onun Türk şiirinin genel
özelliklerini bildiğinin de göstergesidir. Şiirlerin konuları, Hz. Allah sevgisi, Hz.
Muhammed, Hz. Ali, Hz. Hasan ve Hüseyin, on iki imam, Kerbelâ, Battal Gazi,
Hacı Bektaşi Veli üzerinde odaklanırken ayrıca tabiat güzellikleri, tarikat kuralları,
aşk ve dünyanın faniliği de işlenmiştir. Ali İlhami Dede şiirlerinde genel olarak
İlhami mahlasını kullanmış ancak bazı şiirlerinde bir tamlama ve betimleme unsuru
olarak ‘Abdal, Derviş, Fakir, Garip’ gibi tasavvufi kavramlarla İlhami Abdal,
Garip İlhami, Fakir İlhami ya da İlhami Derviş mahlaslarını da kullanmıştır.
Çalışmamızda, Ali İlhami Dede’nin divanında yer alan Alevi - Bektaşi tarikatının
Battal Gazi ile olan bağlantısı ve onun şiirlerinin konuları ve tanıtılmasına yer
verilmektedir. Çalışmamızın bu önemli mutasavvıffın şiirleri hakkında ilk çalışma
olması açısından da yol gösterici olacağını düşünmekteyiz.
Keywords
References
- Oytan, M. T. (1956). Bektaşiliğin içyüzü dibi, köşesi, yüzü ve astarı nedir? I. İstanbul, Mariif Kütüphanesi.
- Oytan, M. T. (1960). Bektaşiliğin içyüzü dibi, köşesi, yüzü ve astarı nedir? II. İstanbul, Mariif Kütüphanesi.
- Özmen, İ. (1998). Alevi - Bektaşi şiirleri antolojisi, C. IV (19. Yüzyıl). Ankara. Kültür Bakanlığı.
- Elektronik kaynaklar: Yişit, A. (2014). İlhamî, Ali İlhamî Dede. (19.11 2020). http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ilhamiali- ilhami-dede.
- Şahin, H. (?). Şücâüddin Velî XIV-XV. yüzyıllarda Anadolu’da yaşayan Kalenderî Şeyhi. (19.11.2020) https://.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/39/C39012828.pdf.
Abstract
References
- Oytan, M. T. (1956). Bektaşiliğin içyüzü dibi, köşesi, yüzü ve astarı nedir? I. İstanbul, Mariif Kütüphanesi.
- Oytan, M. T. (1960). Bektaşiliğin içyüzü dibi, köşesi, yüzü ve astarı nedir? II. İstanbul, Mariif Kütüphanesi.
- Özmen, İ. (1998). Alevi - Bektaşi şiirleri antolojisi, C. IV (19. Yüzyıl). Ankara. Kültür Bakanlığı.
- Elektronik kaynaklar: Yişit, A. (2014). İlhamî, Ali İlhamî Dede. (19.11 2020). http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ilhamiali- ilhami-dede.
- Şahin, H. (?). Şücâüddin Velî XIV-XV. yüzyıllarda Anadolu’da yaşayan Kalenderî Şeyhi. (19.11.2020) https://.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/39/C39012828.pdf.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Turkish Folklore, Creative Arts and Writing |
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | February 1, 2021 |
| Published in Issue | Year 2021 Volume: 27 Issue: 105 |
Journal website: https://folkloredebiyat.org
The journal’s publication languages are both English and Turkish. Also despite articles in Turkish, the title, abstract, and keywords are also in English. Turkish articles approved by the reviewers are required to submit an extended summary (750-1000 words) in English.
The journal is indexed by TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ, and many other indexes and datebases.
Within the scope of TR DIZIN 2020 Ethical Criteria and as of the year 2020, studies requiring ethics committee approval must indicate Ethics Committee Approval details (committe-date-issue) in the article’s methods section. With this in mind, we request from our author candidates to edit their article accordingly before sending it to the journal.
Field EdItors
Folklore:
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik
(Frankfurt University- birkalan-gedik@em.uni.frankfurt.de)
Prof. Dr. Arzu Öztürkmen
(Bosphorus University- ozturkme@boun.edu.tr)
Edebiyat-Literature
Prof. Dr. G. Gonca Gökalp Alpaslan (Hacettepe University - ggonca@
hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz
(President, Caucasus University Association- r_korkmaz@hotmail.com)
Antropoloji-Anthropology
Prof. Dr. Akile Gürsoy
(Beykent University - gursoyakile@gmail.com)
Prof.Dr. Serpil Aygün Cengiz
(Ankara University - serpilayguncengiz@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Linguistics
Prof.Dr. Aysu Erden
(Maltepe University - aysuerden777@gmail.com)
Prof. Dr. V. Doğan Günay
(Dokuz Eylul University- dogan.gunay@deu.edu.tr)