Bektaşiler ve Kızılbaş/Aleviler, resmi Sünnilik dışı inançlarından ötürü 16. yüzyıldan
itibaren aleyhte bir takım eleştirilerin muhatabı olmuştur. Sosyal taban ve
inanç açısından çoğu yönden kesişen her iki inanç mensuplarının da özellikle dışa
kapalı ritüellerinden ötürü çeşitli ithamlara maruz kaldıkları görülür. Bahse konu
durum Osmanlı dönemi resmi belgelerinde dile getirildiği gibi Osmanlı topraklarında
son dönem faaliyet gösteren Batılılar tarafından kaleme alınan metinlere de
sirayet etmiştir.
Bektaşi ve Kızılbaş/Alevi topluluklarının dışa kapalı bu yapılarından ötürü maruz
kaldıkları ithamların başında ise cinsel içerikli suçlamalar gelmektedir. Söz
konusu topluluklara yönelik oluşan bu algı da özellikle Sünni topluluklarca dolaşıma
sokulan kuşkular ekseninde bir merak unsuru olmuştur. Toplum tarafından
beslenen bu merak da gerek Osmanlı gerekse Cumhuriyet dönemi edebiyatında
konu edinilecektir. Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun 1913 tarihinde tefrika olarak
kaleme alıp, 1922 yılında kitap haline getirdiği Nur Baba romanı bu husustaki ilk
çalışmadır. Romanın uyandırdığı yankı ve içerik sonrasında yeni çalışmalara da
ilham kaynağı olmuş, Bektaşilik ve Kızılbaş/Alevilik karşıtlığı Ömer Seyfeddin,
Peyami Safa (Server Bedî) ve Niyazi Ahmet Banoğlu gibi edebiyatçılar tarafından
ilerleyen yıllarda kaleme aldıkları genel ve müstakil çalışmalarda ele alınmıştır.
Bu makalede -Sadri Ertem’in Çıkrıklar Durunca romanı hariç- Nur Baba romanından
başlayarak kronolojik bir seyir içerisinde Pamuk İpliği, Harem, Bir Genç
Kız Bektaşiler Arasında ve Bektaşi Kız başlıklı hikâye ve romanlar üzerinden
Osmanlı’nın son dönemlerinden Cumhuriyet’in ortalarına değin Kızılbaş/Alevî ve
Bektaşilere yönelik algıdaki aleyhteki sürekliliğin ele alınması amaçlanmaktadır.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Language Studies, Turkish Folklore |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | February 1, 2021 |
Published in Issue | Year 2021 Volume: 27 Issue: 105 |
Journal website: https://folkloredebiyat.org
The journal’s publication languages are both English and Turkish. Also despite articles in Turkish, the title, abstract, and keywords are also in English. Turkish articles approved by the reviewers are required to submit an extended summary (750-1000 words) in English.
The journal is indexed by TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ, and many other indexes and datebases.
Within the scope of TR DIZIN 2020 Ethical Criteria and as of the year 2020, studies requiring ethics committee approval must indicate Ethics Committee Approval details (committe-date-issue) in the article’s methods section. With this in mind, we request from our author candidates to edit their article accordingly before sending it to the journal.
Field EdItors
Folklore:
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik
(Frankfurt University- birkalan-gedik@em.uni.frankfurt.de)
Prof. Dr. Arzu Öztürkmen
(Bosphorus University- ozturkme@boun.edu.tr)
Edebiyat-Literature
Prof. Dr. G. Gonca Gökalp Alpaslan (Hacettepe University - ggonca@
hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz
(President, Caucasus University Association- r_korkmaz@hotmail.com)
Antropoloji-Anthropology
Prof. Dr. Akile Gürsoy
(Beykent University - gursoyakile@gmail.com)
Prof.Dr. Serpil Aygün Cengiz
(Ankara University - serpilayguncengiz@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Linguistics
Prof.Dr. Aysu Erden
(Maltepe University - aysuerden777@gmail.com)
Prof. Dr. V. Doğan Günay
(Dokuz Eylul University- dogan.gunay@deu.edu.tr)